Η Ρωσία δοκιμάζει έναν πλωτό πυρηνικό σταθμό στη Σιβηρία, ελπίζοντας να προσφέρει στην αγορά νέους, φθηνότερους και πολύ πιο ευέλικτους πυρηνικούς σταθμούς. Ομως οι επικριτές αυτού του μεγαλεπήβολου σχεδίου προειδοποιούν για σοβαρά προβλήματα ασφάλειας.
Στο Μουρμάνσκ, στη βορειοδυτική Ρωσία, ελλιμενίζεται το πλοίο «Akademik Lomonosov». Το 2019 αναμένεται να ξεκινήσει για την πρώτη του αποστολή: να παρέχει ηλεκτρική ενέργεια στο μακρινό λιμάνι του Πεβέκ. Το πλοίο θυμίζει κουτί παπουτσιών, λέει ο ανταποκριτής των New York Times που το επισκέφθηκε πρόσφατα. Ωστόσο, η Rosatom, η ρωσική κρατική εταιρεία πυρηνικής ενέργειας, έχει μεγάλα σχέδια.
Το «Akademik Lomonosov» έχει δύο πυρηνικούς αντιδραστήρες που αποτελούν σμίκρυνση του αντιδραστήρα που χρησιμοποιείται στα ρωσικά πυρηνικά υποβρύχια. Το πλωτό πυρηνικό εργοστάσιο μπορεί να παραγάγει ηλεκτρική ενέργεια 70 μεγαβάτ, αρκετή για να ηλεκτροδοτηθούν περίπου 70.000 σπίτια. Μια ειδική καταπακτή κοντά στην πλώρη επιτρέπει τη σύνδεσή του με τοπικό ηλεκτρικό δίκτυο.
Μόνο το σήμα της πυρηνικής ενέργειας στο εξωτερικό του πλοίου προδίδει την παρουσία του πλωτού πυρηνικού σταθμού. Στο εσωτερικό συναντάει κανείς δαιδαλώδεις στενούς διαδρόμους, απότομες σκάλες, σωλήνες, καλώδια και προειδοποιητικές επιγραφές στα ρωσικά. Η Rosatom σκοπεύει να παραγάγει αρκετούς από αυτούς τους πλωτούς πυρηνικούς σταθμούς και εξετάζει διάφορα επιχειρηματικά μοντέλα για την εκμετάλλευσή τους, όπως να διατηρεί την ιδιοκτησία τους και να πουλάει την ηλεκτρική ενέργεια που παράγουν. Η εταιρεία θα ρυμουλκεί τον πλωτό πυρηνικό σταθμό κοντά σε παραθαλάσσιες πόλεις που έχουν ανάγκη από πυρηνική ενέργεια και θα καλύπτει τις ανάγκες τους είτε βραχυπρόθεσμα είτε μακροπρόθεσμα. Το πλοίο μπορεί να μεταφέρει πυρηνικά καύσιμα που επιτρέπουν τη λειτουργία του δίχως ανεφοδιασμό επί 12 έτη. Στο «Akademik Lomonosov» θα δουλεύουν 300 άνδρες, συμπεριλαμβανομένων των φρουρών. Οι συνθήκες διαβίωσης θα είναι καλύτερες από αυτές σε ένα ρωσικό πυρηνικό υποβρύχιο. Το πλήρωμα θα μπορεί να κάνει μπάνιο σε εσωτερική πισίνα, να παίζει σκουός και να πίνει μερικά ποτά στο μπαρ του σκάφους. «Μια τέτοια πηγή ηλεκτρική ενέργειας, η οποία μπορεί να μεταφερθεί εύκολα σε δυσπρόσιτες περιοχές, είναι οικονομικά αποδοτική», λέει στους ΝΥΤ ο Βιτάλι Τρούντεφ, διευθυντής του προγράμματος πλωτών πυρηνικών σταθμών της Rosatom. Η ιδέα των πλωτών πυρηνικών σταθμών δεν είναι νέα (η Westinghouse χρησιμοποίησε πλωτό πυρηνικό σταθμό από το 1968 έως το 1976 για να ηλεκτροδοτήσει τη Διώρυγα του Παναμά), αλλά ήρθε ξανά στο προσκήνιο μετά το τσουνάμι που προκάλεσε την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα το 2011. Οι υποστηρικτές των πλωτών πυρηνικών σταθμών υποστηρίζουν πως αυτοί θα αντέχουν σε τσουνάμι και πως ακόμη και σε περίπτωση προβλήματος θα είναι ευκολότερο να ψυχθούν, αφού βρίσκονται στο νερό. Επικριτές του σχεδίου προειδοποιούν για την περίπτωση το τσουνάμι να μεταφέρει το πλωτό πυρηνικό εργοστάσιο στο εσωτερικό της ξηράς και μακριά από το ψυκτικό μέσο, δηλαδή τη θάλασσα. Η Rosatom υποστηρίζει ότι το πλωτό πυρηνικό της εργοστάσιο αντέχει σε τσουνάμι, δεν έχει όμως αποκαλύψει ακόμα το κόστος κατασκευής, ούτε ποιες χώρες ενδιαφέρονται να αγοράσουν πυρηνική ενέργεια από αυτό. Η κατασκευή του υπολογίζεται ότι θα διαρκεί τέσσερα χρόνια – δέκα χρόνια χρειάζονται για έναν παραδοσιακό πυρηνικό σταθμό.