Το μεγάλο ζητούμενο για την ελληνική οικονομία είναι να επιτύχει διατηρήσιμους και σχετικά υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο και οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν είναι πολλοί. Κατά την άποψή μου πέντε είναι οι πλέον σημαντικοί – δύο εξωτερικοί και τρεις εσωτερικοί. Σε διεθνές επίπεδο, η πολιτική του προέδρου Τραμπ γίνεται όλο και πιο απρόβλεπτη και δεν αποκλείεται να δούμε κλιμάκωση των «εμπορικών πολέμων» των ΗΠΑ με πιθανά αντίμετρα από τις θιγόμενες χώρες. Ως συνέπεια θα έχουμε επιβράδυνση του διεθνούς εμπορίου, χαμηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης παγκοσμίως και χειροτέρευση των προοπτικών για τις ελληνικές εξαγωγές και την ελληνική οικονομία γενικότερα. Επιπροσθέτως, οι χρηματιστηριακές αγορές των ΗΠΑ έχουν καταγράψει μία ασυνήθιστα μακρά ανοδική τροχιά. Αν η διόρθωση του τελευταίου μήνα παραταθεί και ενταθεί στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, οι επιπτώσεις για την παγκόσμια οικονομία θα είναι αρνητικές, με προφανείς συνέπειες για τη χώρα μας.
Ως προς το εσωτερικό μέτωπο, η χώρα μπαίνει σε προεκλογική περίοδο και, με πρωτοβουλία της ίδιας της κυβέρνησης, η παροχολογία έχει ήδη ξεκινήσει. Αν, όπως φαίνεται πολύ πιθανό, αυτή η τάση συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες, η δημοσιονομική σταθερότητα που με τόσο κόπο κατακτήθηκε μπορεί να τεθεί σε κίνδυνο.
Ταυτόχρονα, το πρόβλημα των κόκκινων δανείων οδεύει προς λύση, αλλά με μάλλον βραδείς ρυθμούς, ενώ η εμπιστοσύνη δεν έχει επιστρέψει και πολλές καταθέσεις παραμένουν εκτός τραπεζικού συστήματος. Ως αποτέλεσμα, η πιστωτική διαμεσολάβηση δεν λειτουργεί ικανοποιητικά, η χρηματοδότηση της οικονομίας είναι ανεπαρκής και οι αναπτυξιακές προοπτικές χειροτερεύουν.
Ο τελευταίος και πιθανότατα σοβαρότερος κίνδυνος έχει να κάνει με τις συνέπειες ενός ιδιότυπου δικαστικού ακτιβισμού που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Ουσιαστικά, πολλοί δικαστές αντί να περιορίζονται σε έλεγχο της νομιμότητας κυβερνητικών αποφάσεων προβαίνουν και σε έλεγχο της σκοπιμότητάς τους, ανατρέποντας συχνά την οικονομική πολιτική. Ηδη βλέπουμε την ίδια την κυβέρνηση να «κλείνει το μάτι» στους δικαστές για ανατροπή σειράς δημοσιονομικών μέτρων των προηγουμένων ετών. Αν αυτό επικυρωθεί σε ανώτατο δικαστικό επίπεδο, ένας νέος δημοσιονομικός εκτροχιασμός φαντάζει σχεδόν αναπόφευκτος.
* Ο κ. Πάνος Τσακλόγλου είναι καθηγητής στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.