Επί δεκαετίες ήταν το μακρύ χέρι του πελατειακού κράτους, ψηφοθηρικοί μηχανισμοί και εργαλεία εξυπηρέτησης μικρών και μεγάλων συμφερόντων. Ενώ η οικονομία άλλαζε, οι αγορές απελευθερώνονταν και ομοειδείς επιχειρήσεις στο εξωτερικό αναδιαρθρώνονταν εκ βάθρων για να επιβιώσουν ή έβαζαν λουκέτο γιατί απλώς ήταν αδύνατο να επιζήσουν στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, οι ελληνικές ΔΕΚΟ συνέχιζαν –και συνεχίζουν– αμέριμνα να χάνουν ανταγωνιστικότητα, να δημιουργούν ζημίες, να συσσωρεύουν χρέη. Ακόμη και όταν χρεοκόπησε η χώρα, όταν εξαντλήθηκαν οι αντοχές των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών να τις χρηματοδοτούν με τη διπλή ιδιότητα των καταναλωτών και των φορολογουμένων, οι κυβερνήσεις –και οι προηγούμενες και η σημερινή– απέφυγαν τις δύσκολες αποφάσεις και προσπάθησαν να θεραπεύσουν τους βαριά ασθενείς με «μαντζούνια».
Η ΔΕΗ είναι η επιτομή αυτής της αδιέξοδης διαχείρισης των ΔΕΚΟ. Αφού επί σειράν ετών οι προηγούμενες κυβερνήσεις προσπάθησαν να τετραγωνίσουν τον κύκλο, δηλαδή να διατηρήσει η Επιχείρηση όλα τα χαρακτηριστικά που είχε ως κρατικό μονοπώλιο –στην παραγωγή, στους εργαζομένους, στα τιμολόγια– σε μια απελευθερωμένη αγορά, ήρθε η σημερινή για να της δώσει τη χαριστική βολή. Αρνούμενη, από ιδεοληψία, την πώληση τμήματος της Επιχείρησης ή μονάδων –λιγνιτικών αρχικά, υδροηλεκτρικών αργότερα– εφηύρε τρόπους μείωσης του μεριδίου αγοράς της ΔΕΗ που την έβαλαν ακόμη πιο βαθιά στο κόκκινο. Την υποχρέωσε επί μακρόν να μην κόβει το ρεύμα στους κακοπληρωτές, να ρευματοδοτεί τη ΛΑΡΚΟ και άλλα φαντάσματα της βιομηχανίας κι ας μην την πλήρωναν, να χρηματοδοτεί εμμέσως τα ΕΛΤΑ, τα οποία εισέπρατταν τα χρήματα από τους λογαριασμούς ρεύματος, αλλά δεν της τα απέδιδαν. Σήμερα, όλες οι εναλλακτικές που έχει η ΔΕΗ είναι η μία πιο δύσκολη από την άλλη, και όλες απείρως δυσκολότερες από αυτές που είχε τρία, δέκα ή είκοσι χρόνια πριν. Αν και ζημιώθηκε, δεν έσωσε ούτε τη ΛΑΡΚΟ ούτε τα ΕΛΤΑ. Η ΛΑΡΚΟ, που μπαίνει μέσα για κάθε τόνο παραγόμενου μεταλλεύματος, πρέπει να επιστρέψει εντός δύο μηνών στο Δημόσιο 136 εκατ. ευρώ επειδή κρίθηκαν παράνομες κρατικές ενισχύσεις.
Προφανώς δεν τα έχει και η εκκαθάρισή της μοιάζει μονόδρομος. Σχέδια διάσωσης, μέσω ιδιωτικοποίησης, που είχαν απορριφθεί πριν από χρόνια, λόγω πολιτικού κόστους, ξαναβγήκαν από τα υπουργικά συρτάρια, αλλά φαίνεται πως ακόμη και γι’ αυτά είναι πλέον αργά. Τα ΕΛΤΑ σχεδιάζουν τώρα μια βαθιά –και ακριβή– αναδιάρθρωση που έπρεπε να γίνει χθες, για να αποφύγουν τη μοίρα της ΛΑΡΚΟ, την οποία δεν θα αποφύγει η Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης, που εδώ και πολλά χρόνια είχε οδηγηθεί σε έναν μηχανισμό πρόσθετης επιδότησης των Ελλήνων τευτλοπαραγωγών και καταβολής μισθών σε μόνιμους και μερικώς απασχολούμενους, αλλά αμφίβολης χρησιμότητας, υπαλλήλους. Κάποτε για τις ΔΕΚΟ υπήρχε περίσσεια ρευστότητας (έστω και με δανεικά) και χρόνος. Τώρα πια δεν έχουν ούτε το ένα ούτε το άλλο.