Την ανάγκη και τις δυνατότητες για «δραστική αλλαγή» του οικονομικού μοντέλου συζήτησαν προχθές στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς) οικονομολόγοι και εκπρόσωποι της βιομηχανίας, στην παρουσίαση της αναλυτικής μελέτης της IHS Markit για την ελληνική οικονομία.
Η έκθεση, που εκπονήθηκε για λογαριασμό του Global Citizen Foundation (βλ. ρεπορτάζ στο χθεσινό φύλλο της «Κ»), εξετάζει μία σειρά από μέτρα δημοσιονομικής ελάφρυνσης (μείωση ΦΠΑ, εταιρικού φόρου, φόρου εισοδήματος, αλλά και κατάργηση εισφορών για εργοδότες και εργαζόμενους, με παράλληλη μείωση των συντάξεων).
Καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, παρά τις θετικές επιπτώσεις ειδικά του τελευταίου εξ αυτών στην ανάπτυξη, δεν επαρκούν. Αναγκαία προϋπόθεση για τη διατηρήσιμη ταχύρρυθμη ανάπτυξη, σύμφωνα με την έκθεση, είναι η αύξηση των ξένων άμεσων επενδύσεων (ΞΑΕ) στη χώρα – τομέας στον οποίο η Ελλάδα διαχρονικά, ακόμα και πριν από την κρίση, υπολείπονταν σημαντικά έναντι ανταγωνιστικών χωρών του ευρωπαϊκού Νότου (Ισπανία, Πορτογαλία). Οι κλάδοι στους οποίους εστιάζει είναι κάπως απροσδόκητοι: ναυπηγική (κυρίως σκαφών αναψυχής και κρουαζιερόπλοιων), αεροναυπηγική και μηχανολογικός εξοπλισμός.
Οπως εξήγησε στην παρουσίαση της έκθεσης η βασική συντάκτρια Ελίζαμπεθ Βάλμπρουκ-Ρόσα, chief international economist της IHS Markit, η είσοδος της Ελλάδας στη διεθνή παραγωγική αλυσίδα σε αυτούς τους κλάδους θα έχει θετικές επιπτώσεις (spillover effects) σε πολλούς άλλους τομείς. Η αύξηση των ΞΑΕ, τόνισε, θα λύσει το χρηματοδοτικό πρόβλημα, καθώς οι ξένοι επενδυτές θα εισφέρουν δικούς τους πόρους στην ελληνική οικονομία, και θα μετατρέψει τον φαύλο κύκλο δημοσιονομικής ασφυξίας και ύφεσης σε έναν ενάρετο κύκλο αυξημένης ανάπτυξης και διογκούμενης εμπιστοσύνης.
Σχολιάζοντας την έκθεση, ο Θεόδωρος Φέσσας, πρόεδρος του ΣΕΒ, μίλησε για πολύ καλά μελετημένη πρόταση, αλλά διερωτήθηκε αν είναι πραγματοποιήσιμη. «Η κυρίαρχη λέξη είναι “εμπιστοσύνη” – στους θεσμούς, στη συνέχεια και τη συνέπεια της πολιτείας», είπε, προσθέτοντας ότι υπάρχουν πολλοί άλλοι κλάδοι όπου υπάρχει δυνατότητα προσέλκυσης ξένων επενδύσεων.
Ο Νίκος Βέττας, γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, εξέφρασε πιο έντονα τον σκεπτικισμό του. «Φοβάμαι ότι η ευκαιρία να αλλάξει πραγματικά η ελληνική οικονομία χάθηκε», είπε. Ο κ. Βέττας έθεσε ζητήματα όπως τα θεσμικά εμπόδια στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, η διαγενεακή δικαιοσύνη –ειδικά στις προτεινόμενες αλλαγές στο Ασφαλιστικό– και το ευρύτερο πρόβλημα μιας ευρωπαϊκής πολιτικής που δεν επιτρέπει στις χώρες του Νότου ταυτόχρονα να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις της υπερχρέωσης και της ανταγωνιστικότητας. «Αν δεν ανοίξουμε την οικονομία σε ξένες επιχειρήσεις αλλά και εργαζόμενους», κατέληξε, «το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο: δεν θα είναι καταστροφικό, αλλά τα εισοδήματα θα είναι χαμηλά».
Μεταρρυθμίσεις
Τέλος, ο Παναγιώτης Λιαργκόβας, πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, τόνισε ότι για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων η χώρα εξακολουθεί να χρειάζεται μία «μεταρρυθμιστική επανάσταση», καθώς πολλές από τις αλλαγές των προηγούμενων ετών έγιναν μόνο εν μέρει ή με τη λάθος σειρά. Πρόσθεσε ότι οι υπερβολικά υψηλοί στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα συμβάλλουν στο τέλμα στο οποίο έχει εγκλωβιστεί η οικονομία.