«Μια μεγάλη μη προσδιορισμένη κατανομή δαπάνης που έχει δημιουργηθεί στον προϋπολογισμό του 2019 εγείρει ανησυχία, καθώς θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για δαπάνες που δεν έχουν προβλεφθεί στη δημοσιονομική προβολή της Κομισιόν». Αυτό έγραφε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πριν από ένα μήνα στην 2η έκθεση της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, με αφορμή 658 εκατ. ευρώ που εντόπισε στις πιστώσεις του προϋπολογισμού του 2019 και την έβαλαν σε… σκέψεις.
Ενα μήνα μετά, αποδείχθηκε ότι οι ανησυχίες της δεν ήταν αβάσιμες. Οπως φάνηκε από την αρχική –παρά τις εκ των υστέρων διορθώσεις– επισήμανση του υφυπουργού Εργασίας Τάσου Πετρόπουλου την περασμένη Τρίτη («ακούγεται και λένε πολλοί ότι θα δώσουμε εκτάκτως ένα επίδομα, διότι υπάρχει ένα μέρος που μπορούμε να δώσουμε»), κάποιοι στην κυβέρνηση έχουν ήδη αρχίσει να σχεδιάζουν παροχές με τα 658 εκατ. ευρώ.
Ωστόσο, η σκληρή πραγματικότητα τόσο για τον κ. Πετρόπουλο όσο και για τα άλλα στελέχη της κυβέρνησης που σχεδιάζουν μυστικά παροχές για να ανακοινωθούν σε κατάλληλο χρόνο και από το κατάλληλο στόμα (προφανώς του πρωθυπουργού) είναι ότι τα 658 εκατ. ευρώ δεν «περισσεύουν» από τον προϋπολογισμό του 2019, ώστε να δοθούν για παροχές. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχουν καν.
Οπως διευκρινίζεται από αρμόδια πηγή του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, πρόκειται για πίστωση που είχε εγγραφεί στον προϋπολογισμό του 2019, προκειμένου να καλύψει δαπάνες οι οποίες αντιστοιχούσαν στο 2018 και συγκεκριμένα για τα αναδρομικά των ειδικών μισθολογίων, σε περίπτωση που δεν μπορούσαν να εξοφληθούν στο σύνολό τους το 2018. Συγκεκριμένα, στον προϋπολογισμό προβλέφθηκε πίστωση 982 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων δαπανήθηκαν τελικά 324 εκατ. ευρώ για τα αναδρομικά και περίσσεψαν 658 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό υπάρχει μεν σαν πίστωση στο 2019, αλλά δεν έχει υπολογισθεί στον στόχο για το πρωτογενές πλεόνασμα του 2019, καθώς δημοσιονομικά βάρυνε το 2018. Ετσι, αν δαπανηθεί θα βαρύνει τον προϋπολογισμό του 2019, όπως διευκρινίζει η πηγή του ΓΛΚ.
Με άλλα λόγια, το πρωτογενές πλεόνασμα του προϋπολογισμού, αντί για 3,6% του ΑΕΠ, που είναι στόχος, θα πέσει περίπου στο 3,3%.
Αυτό εξηγεί την ενόχληση που εξέφρασε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος όταν έγινε γνωστή η δήλωση του υφυπουργού Εργασίας («Πρώτη φορά το ακούω, ρωτήστε τον κ. Πετρόπουλο», είπε για το… δώρο Πάσχα), αλλά και τη δήλωση κύκλων του υπουργείου Οικονομικών στην «Κ» για το ίδιο θέμα (βλ. «Κ» 28/3/2019), οι οποίοι καθιστούσαν σαφές ότι το ποσό δεν θα δαπανηθεί. «Τώρα που δεν χρειάστηκε (σ.σ. να δαπανηθεί το ποσόν για τα αναδρομικά του 2018) παραμένει ως πίστωση. Δεν έχουμε σκοπό να το ξοδέψουμε, γιατί τότε θα μετρήσει ως δαπάνη για το 2019 και άρα θα επηρεάσει αρνητικά τον δημοσιονομικό στόχο. Στο τέλος του χρόνου απλώς εξαφανίζεται».
Ο κ. Τσακαλώτος αφενός δεν θέλει να χαλάσει το κλίμα με τους θεσμούς, ενόψει του Eurogroup της Παρασκευής, που θα αποφασίσει την εκταμίευση ή μη της δόσης του 1 δισ. ευρώ, και αφετέρου έχει δεσμευθεί, σύμφωνα με πληροφορίες, έναντι των θεσμών να δημιουργήσει έναν «κουμπαρά» για την πληρωμή των αναδρομικών που θα επιδικάσουν τα δικαστήρια σε συνταξιούχους και δημοσίους υπαλλήλους.
Ετσι, αν πρόκειται να δαπανηθούν κάπου τα 658 εκατ. ευρώ, πιστεύει ότι πρέπει να είναι γι’ αυτόν τον σκοπό.
Βεβαίως, δημοσιονομική επιβάρυνση θα υπάρξει ούτως ή άλλως. Σε αυτή την περίπτωση, όμως, αναμένεται να επιδείξουν κατανόηση οι θεσμοί, σύμφωνα με τη συνεννόηση που έχει ήδη υπάρξει με τον υπουργό Οικονομικών. Διαφορετικά, αν το ποσό δαπανηθεί σε παροχές, η ανησυχία που κατέγραφε η Κομισιόν στη μεταμνημονιακή της έκθεση θα μετατραπεί σε ενόχληση και θα καταστραφεί αυτό που ο κ. Τσακαλώτος θεωρεί ότι έχτισε με κόπο, το αφήγημα της επιστροφής στην κανονικότητα.
Ενδειξη του τι συνεπάγεται η σκληρή στάση των θεσμών
Η αυστηρή στάση που κράτησαν οι θεσμοί στο θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας έδωσε το μέτρο για το τι μπορεί να περιμένει η κυβέρνηση σε άλλες διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν.
Η κυβέρνηση ευελπιστεί να κλείσει την Παρασκευή, στο Eurogroup του Βουκουρεστίου, η δεύτερη αξιολόγηση και να εγκριθεί η χορήγηση του 1 δισ. ευρώ, έτσι ώστε να ανοίξει ο δρόμος για να ζητήσει την πρόωρη εξόφληση των δανείων του ΔΝΤ. Για τον σκοπό αυτό υποχρεώθηκε να κάνει μια ακόμη υποχώρηση στο υπό ψήφιση νομοσχέδιο την Πέμπτη το βράδυ, έπειτα από προειδοποίηση Ευρωπαίου αξιωματούχου, ότι με τα δεδομένα εκείνης της στιγμής δεν προβλεπόταν εκταμίευση του 1 δισ. ευρώ.
Στο πλαίσιο της επόμενης, τρίτης μεταμνημονιακής αξιολόγησης, που ξεκινάει σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων αύριο, αναμένεται να τεθεί μεταξύ άλλων και το θέμα των δικαστικών αποφάσεων. Το οικονομικό επιτελείο θα κληθεί να συγκεκριμενοποιήσει τις πηγές χρηματοδότησης των αναδρομικών συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων, εφόσον προκύψει τέτοιο θέμα. Η άφιξη των επικεφαλής των θεσμών, πάντως, και κατά συνέπεια οι «δύσκολες» διαπραγματεύσεις έχουν αναβληθεί για αργότερα, χωρίς να έχει οριστεί ημερομηνία.