Τo ΑΕΠ της χώρας αναπτύχθηκε το 2018 με ρυθμούς χαμηλότερους από τους εκτιμώμενους στον προϋπολογισμό.
Οι αστερίσκοι για την πορεία του φετινού ΑΕΠ έχουν ήδη αρχίσει να μπαίνουν από φορείς και οργανισμούς, εντός και εκτός Ελλάδος… αστερίσκοι, οι οποίοι αφορούν το τελικό ύψος της ανάπτυξης της οικονομίας.
Αποτέλεσμα αυτού είναι να μιλάμε για ένα εύρος εκτιμήσεων από 1,9% (Τράπεζα της Ελλάδος) έως 2,5% (Κρατικός Προϋπολογισμός 2019).
Μέσα από όλα τα θέματα, τα οποία καλούμαστε να επιλύσουμε ακόμα και σήμερα για να οδηγηθούμε σε σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη, θέλω να αναφερθώ σε μια παθογένεια του ελληνικού συστήματος, η οποία διατρέχει τη νομοθετική και εκτελεστική εξουσία εδώ και δεκαετίες, χωρίς να έχει υπάρξει κάποια αποτελεσματική προσπάθεια βελτίωσης.
Η παθογένεια αυτή αφορά στο πώς νομοθετούμε και στο πώς εφαρμόζουμε τους νόμους αυτούς.
Τι ακριβώς συμβαίνει;
Ψηφίζουμε νόμους και η εφαρμογή τους κάθε άλλο παρά αυτονόητη είναι.
Το αντίθετο.
Η τεράστια νομοθετική παραγωγή των τελευταίων δεκαετιών, που κατατάσσει τη χώρα μας σε μία από τις υψηλότερες θέσεις παγκοσμίως σε θέματα πολυνομίας, έχει ως άμεση συνέπεια οι νόμοι είναι σε ισχύ, χωρίς, σε πολλές περιπτώσεις, να εφαρμόζονται.
Επιπλέον, παρατηρούνται σημαντικές δυσλειτουργίες και λάθη κατά την εφαρμογή νόμων, που έχουν ψηφιστεί από τη Βουλή.
Στη συνέχεια, θα παραθέσω κάποιες χαρακτηριστικές προβληματικές περιπτώσεις:
Ακόμη μέχρι και σήμερα, τροποποιούνται οι όροι και οι προϋποθέσεις υπαγωγής των επενδυτικών σχεδίων στο καθεστώς των επενδύσεων μείζονος μεγέθους του τελευταίου αναπτυξιακού νόμου. Ευτυχώς, που, έστω και καθυστερημένα, έγιναν σημαντικές τροποποιήσεις και παρεμβάσεις, σχετικά με τη βελτίωση του καθεστώτος ενισχύσεων για «επενδύσεις μείζονος μεγέθους», την καθιέρωση σταθερού φορολογικού συντελεστή για επενδύσεις, με συνολικό επιλέξιμο κόστος που θα υπερβαίνει τα 15 εκατομμύρια ευρώ και όχι τα 20 εκατομμύρια και την εκκαθάριση των επενδυτικών σχεδίων, που έχουν ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο του 1998.
Ο νόμος 4412/2016 περί δημοσίων συμβάσεων τέθηκε σε ισχύ από τις 8 Αυγούστου του 2016, χωρίς ωστόσο να υφίσταται η κατάλληλη προετοιμασία των υπηρεσιών, η εκπαίδευση του προσωπικού και η εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία του να έρχονται αντιμέτωπες με πολλά προβλήματα, που παρουσιάζονται κατά την εφαρμογή του.
Παρά τις συνεχείς τροποποιήσεις και συμπληρώσεις του νέου πλαισίου προμηθειών του Δημοσίου, εξακολουθούν να παραμένουν σε εκκρεμότητα κρίσιμα ζητήματα, που αφορούν τις δημοπρατήσεις των δημοσίων έργων και υπηρεσιών.
Σημαντικές καθυστερήσεις παρατηρούνται στις δημοπρατήσεις και στις προκηρύξεις έργων, χρονοδιαγράμματα μετατίθενται προς τα πίσω διαρκώς, συνεχείς παρατάσεις έργων, διαρκή προβλήματα με τα πρότυπα τεύχη διακήρυξης για προμήθειες και υπηρεσίες και κίνδυνος απώλειας κοινοτικών και άλλων πόρων. Πρόκειται για ένα μεγάλο πρόβλημα, που βιώσαμε και εμείς πρόσφατα, ως Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, με την ανάθεση της αποκατάστασης του νεοκλασικού κτιρίου, το οποίο μισθώσαμε πριν από δύο χρόνια από το υπουργείο Οικονομικών, λόγω του ότι δεν διέθετε τεχνική υπηρεσία ο φορέας μας, όπως και το υπουργείο Οικονομίας, που μας εποπτεύει.
Προβλήματα υπάρχουν και με τη λειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος προμηθειών και ηλεκτρονικών δημοσίων συμβάσεων και, συγκεκριμένα, με τις πλατφόρμες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, ΕΣΗΔΗΣ, ΚΗΜΔΗΣ και Διαύγεια. Οι νέες τεχνολογίες θα μπορούσαν, στη συγκεκριμένη περίπτωση, να προσφέρουν σημαντικές λύσεις.
Απαιτούνται, σε κάθε περίπτωση, παρεμβάσεις, που να οδηγούν σε συνολική και άμεση λύση των ζητημάτων, ώστε να μην καθυστερούν ή απεντάσσονται έργα και ιδιαίτερα συγχρηματοδοτούμενα, που θα συμβάλουν στη βελτίωση της επιχειρηματικότητας, στη μείωση της ανεργίας και στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μας. Από την άλλη πλευρά, σε θετική κατεύθυνση είναι η διάταξη, που επιτρέπει στη Μονάδα Οργάνωσης και Διαχείρισης αναπτυξιακών προγραμμάτων (ΜΟΔ), να υποστηρίζει φορείς του Δημοσίου και ιδίως δήμους για την υλοποίηση έργων, που χρηματοδοτούνται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων ή από άλλους ευρωπαϊκούς ή διεθνείς πόρους, προκειμένου να μειωθούν οι μεγάλες καθυστερήσεις που σημειώνονται. Τα προβλήματα, λοιπόν, που παραμένουν σε εκκρεμότητα είναι πολλά και κινδυνεύουν να διογκωθούν, αν δεν ασχοληθούμε σοβαρά μαζί τους. Και η διόγκωση αυτή θα οδηγήσει –με μαθηματική ακρίβεια– σε περαιτέρω επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, αλλά και σε απαξίωση του brand, Ελληνική Δημοκρατία, σε μια περίοδο, που στη χώρα χρειαζόμαστε, όσο ποτέ άλλοτε, τις επενδύσεις και τις νέες θέσεις εργασίας. Χρειαζόμαστε την παραγωγή πλούτου, που δεν θα προέρχεται από κρατικές ενισχύσεις, αλλά από ιδιωτικές επενδύσεις. Ωστε και να δώσουμε κίνητρο και πραγματικό λόγο στους εργαζομένους να μείνουν στη χώρα, και να πείσουμε όσους έχουν φύγει, να επιστρέψουν.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Β. Κόλλιας είναι πρόεδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος.