Ελληνική πατέντα στην… προστασία πατέντας

Ελληνική πατέντα στην… προστασία πατέντας

5' 1" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

«Πατέντα» στα λεγόμενα «κλειστά επαγγέλματα», καθώς και στο ποιος είναι αρμόδιος για την προστασία των διαφόρων μορφών διανοητικής ιδιοκτησίας διεκδικεί η Ελλάδα. Αν και ο νόμος 4512/2018 που ψηφίστηκε πέρυσι, καθώς και ο νόμος 4605/2019 που ψηφίστηκε πρόσφατα επιλύουν κάποια από τα ελληνικά παράδοξα, απομένουν πολλά ακόμη να γίνουν όχι μόνο σε επίπεδο δημόσιας διοίκησης, αλλά κυρίως σε επίπεδο νοοτροπίας σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς από υπουργεία μέχρι την επιστημονική κοινότητα.

Στις 5 Απριλίου δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το Προεδρικό Διάταγμα το οποίο καθορίζει τους όρους ίδρυσης της Ακαδημίας Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας, η οποία είχε θεσμοθετηθεί πέρυσι με τον νόμο 4512/2018. Από την Ακαδημία Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας θα αποφοιτούν πιστοποιημένοι σύμβουλοι ευρεσιτεχνίας, οι οποίοι πλέον θα μπορούν να καταρτίζουν τα σχετικά έγγραφα για τις πατέντες.

Στην πραγματικότητα η Ελλάδα με καθυστέρηση πολλών ετών εφαρμόζει ό,τι ισχύει στον υπόλοιπο κόσμο, θεσμοθετώντας ταυτόχρονα κάτι που αποτελούσε και σύσταση στο πλαίσιο της τρίτης εργαλειοθήκης ανταγωνισμού του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Εως σήμερα το επάγγελμα του συμβούλου ευρεσιτεχνίας ήταν στην πραγματικότητα «κλειστό», καθώς τις σχετικές αιτήσεις είχαν το δικαίωμα να χειριστούν είτε οι ίδιοι οι εφευρέτες είτε πληρεξούσιοι δικηγόροι.

Η Ακαδημία Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας αναμένεται να ξεκινήσει να λειτουργεί τον Σεπτέμβριο του 2019 και η φοίτηση θα είναι διετής. Αποδεκτά πτυχία για την εισαγωγή σε αυτήν θα είναι αυτά της θετικής και τεχνολογικής κατεύθυνσης, καθώς και των Επιστημών Υγείας και Ζωής. Με άλλα λόγια, αποκτώντας γνώσεις και γύρω από το δίκαιο της διανοητικής ιδιοκτησίας, θα μπορούν να γίνονται σύμβουλοι ευρεσιτεχνίας και μηχανικοί, βιολόγοι, χημικοί κ.ο.κ. «Η αλλαγή αυτή θα έχει ως συνέπεια τη βελτίωση της ποιότητας των ευρεσιτεχνιών που κατατίθενται, αλλά θα μειώσει και το κόστος, διότι ανοίγει τον ανταγωνισμό», επισημαίνει, μιλώντας στην «Κ», ο δρ Ιωάννης Καπλάνης γενικός διευθυντής του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ).

Στον νόμο που ψηφίστηκε πρόσφατα από την ελληνική Βουλή και συγκεκριμένα στο άρθρο 2 προβλέπεται η σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΕΣυΒΙ) με αντικείμενο τον συντονισμό των πολλαπλών φορέων της βιομηχανικής ιδιοκτησίας. Σε αυτό θα συμμετέχουν τα υπουργεία Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος, Αγροτικής Ανάπτυξης, Οικονομικών, Παιδείας, αλλά όχι το υπουργείο Πολιτισμού, παρά το σημαντικό ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων. Εύλογα μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος για ποιο λόγο να θεσμοθετείται ένας ακόμη φορέας για τη διανοητική ιδιοκτησία ή για ποιο λόγο σε αυτόν τον νέο φορέα να μη συγκεντρώνονται όλες οι σχετικές αρμοδιότητες.

Ο λόγος είναι ότι δύσκολα μπορεί να αλλάξει η υφιστάμενη κατάσταση, στην οποία η προστασία των διαφόρων μορφών διανοητικής ιδιοκτησίας είναι κατακερματισμένη σε πολλά διαφορετικά υπουργεία, όπου το καθένα δύσκολα αφήνει τις αρμοδιότητές του σε άλλο, όπως έχει δείξει η εμπειρία από άλλες περιπτώσεις. «Για παράδειγμα, ο ΟΒΙ και η Διεύθυνση Εμπορικών Σημάτων υπάγονται στο ίδιο υπουργείο, το υπουργείο Οικονομίας, αλλά εμείς είμαστε νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, ενώ για τα εμπορικά σήματα έχει αρμοδιότητα μία διεύθυνση μέσα στο υπουργείο. Οι γεωγραφικές ενδείξεις, οι φυτικές ποικιλίες, τα προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) υπάγονται στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, ενώ συμμετέχει και το ΣΔΟΕ για τα θέματα της πειρατείας, αλλά και βιοπειρατείας», απαντά ο κ. Καπλάνης, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ότι μέχρι τώρα δεν υπήρχε ένας τρόπος θεσμικής συνομιλίας μεταξύ των φορέων. Τι ισχύει σε άλλες χώρες; Στο Ηνωμένο Βασίλειο για παράδειγμα υπάρχει ένας φορέας, το IPO (Intellectual Property Office), το οποίο είναι αρμόδιο για την προστασία και των πατεντών, και των εμπορικών σημάτων, και των πνευματικών δικαιωμάτων και των βιομηχανικών σχεδίων.

Η πραγματικότητα

Στην ελληνική πραγματικότητα παρατηρείται και ακόμη μία πρωτοτυπία: αν και η πληροφορία μιας ευρεσιτεχνίας (όχι εμπορική αξιοποίησή της) μετά την έλευση 18 μηνών είναι διαθέσιμη στο κοινό μέσα από τις ειδικές βάσεις δεδομένων, συμπεριλαμβανομένης και αυτής του ΟΒΙ, η εγχώρια επιστημονική κοινότητα αναζητεί τη γνώση κυρίως μόνο μέσα από τις ακαδημαϊκές δημοσιεύσεις. Ετσι, χάνει ένα σημαντικό μέρος της γνώσης και ταυτόχρονα την ευκαιρία να εξελίξει περισσότερο μία ιδέα που θα οδηγούσε σε μία νέα πατέντα και στην εμπορική αξιοποίησή της. Πέρα από την επικρατούσα νοοτροπία στην Ελλάδα που θέλει την αναγνώριση και την ανέλιξη να έρχεται λόγω και των επιστημονικών δημοσιεύσεων, από τα περισσότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα και ερευνητικά κέντρα απουσιάζει η ύπαρξη των Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας, θεσμός που είναι ευρέως διαδεδομένος στο εξωτερικό.

Παράδειγμα στο οποίο αποτυπώνονται και οι δύο παραπάνω αιτίες: καθηγητής που είχε κατοχυρώσει ευρεσιτεχνία μέσω του πανεπιστημίου, την έχασε, διότι ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) καθυστέρησε να πληρώσει εμπρόθεσμα τα τέλη προστασίας της πατέντας.

Ευρεσιτεχνίες σε δημόσια προσφορά 

Ο νέος νόμος εισάγει την καινοτομία των ανοιχτών αδειών εκμετάλλευσης διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, κάτι το οποίο αποτελεί θετική παγκόσμια πρωτοτυπία, με την Κομισιόν να έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το εν λόγω θεσμικό πλαίσιο. Με το μέτρο αυτό δίνεται στους δικαιούχους διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας η δυνατότητα για δημόσια προσφορά συμβατικών μη αποκλειστικών αδειών εκμετάλλευσης των διπλωμάτων τους, με ή χωρίς αποζημίωση. Οι άδειες αυτές θα είναι προσβάσιμες μέσω ενός ηλεκτρονικού μητρώου ανοιχτών αδειών, το οποίο θα τηρείται από τον ΟΒΙ.

Η ρύθμιση αυτή απαντά σε ένα σημαντικό κομμάτι της επιστημονικής και τεχνολογικής κοινότητας, πιστό στη λεγόμενη κοινωνική καινοτομία. Στους δικαιούχους οι οποίοι προβαίνουν σε δημόσια προσφορά άδειας εκμετάλλευσης θα παρέχεται έκπτωση στα ετήσια τέλη προστασίας των διπλωμάτων τους και απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής τους στην περίπτωση που προβαίνουν σε προσφορά άδειας εκμετάλλευσης χωρίς να ζητούν αποζημίωση σε κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις. Οποτεδήποτε ο δικαιούχος της άδειας θελήσει να αποσύρει τη δημόσια προσφορά μπορεί να το πράξει με έγγραφη κοινοποίηση στον ΟΒΙ.

Επίσης, με τον νέο νόμο καθιερώνεται η δυνατότητα σύστασης κοινοπραξιών εκμετάλλευσης τεχνολογίας ειδικού σκοπού για την αντιμετώπιση κοινωνικών αναγκών και δημιουργίας χρηματοδοτικών κεφαλαίων. Η ρύθμιση αυτή εκτιμάται ότι μπορεί να βοηθήσει στη δημιουργία συστάδων (clusters) επιχειρήσεων είτε από πανεπιστημιακά κέντρα είτε από μικρομεσαίες. Ετσι, θα μπορούν να ανταποκριθούν ευκολότερα στο μεγάλο κόστος που έχει η έρευνα και η ανάπτυξη και θα διαχειρίζονται από κοινού τα προϊόντα διανοητικής ιδιοκτησίας. Η δημιουργία κοινοπραξίας επιτρέπει την παραχώρηση με ενιαία διαδικασία της άδειας εκμετάλλευσης για τις τεχνολογίες που καλύπτει η κοινοπραξία.

Τέλος, με τον νέο νόμο δίνεται η δυνατότητα στους καταθέτες αιτήσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας να περιορίζουν εκ των υστέρων το πεδίο προστασίας του διπλώματος ευρεσιτεχνίας, στην περίπτωση που ο ΟΒΙ διαπιστώσει ότι αυτό προσκρούει σε προηγούμενες πατέντες άλλων δικαιούχων. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι άσκοπες δικαστικές διαμάχες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή