Αιφνιδίασαν δυσάρεστα τους θεσμούς οι προχθεσινές εξαγγελίες του πρωθυπουργού, όχι μόνο γιατί δεν είχε προηγηθεί συνεννόηση μαζί τους, αλλά και γιατί δεν ήταν σύμφωνοι ούτε με το μείγμα πολιτικής που επελέγη ούτε με τη διαφαινόμενη πρόθεση αλλαγής του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ από το 2020 και μετά. Το κλίμα αυτό μετέφεραν χθες πηγές τους στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ωστόσο οι δημόσιες δηλώσεις τους ήταν αρκετά συγκρατημένες, στο πνεύμα του προεκλογικού μορατόριουμ, αλλά και εν αναμονή διευκρινίσεων από την ελληνική κυβέρνηση.
Τα μέτρα που εξήγγειλε ο πρωθυπουργός «θα αξιολογηθούν με βάση την τήρηση των συμφωνηθέντων δημοσιονομικών στόχων και τη συνέπεια στις δεσμεύσεις που ανέλαβε η Ελλάδα έναντι του Eurogroup για την περίοδο μετά το πρόγραμμα», ανέφερε η δήλωση των κλιμακίων των ευρωπαϊκών θεσμών, καθώς ολοκλήρωσαν την αποστολή τους στην Αθήνα χθες το απόγευμα, στο πλαίσιο της τρίτης αξιολόγησης. Μια δήλωση, που σαφώς παραπέμπει στην ανάγκη τήρησης των δεσμεύσεων για πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ, αν και όχι σε πνεύμα αντιπαράθεσης.
Η αποστολή αυτή ήταν μάλλον ταραχώδης, καθώς οι εκπρόσωποι των θεσμών ενημερώθηκαν για τα μέτρα και για τη μείωση των στόχων των πρωτογενών πλεονασμάτων επιτόπου, κατά την παραμονή τους στην Αθήνα, ακούγοντας τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού. Σε αντίστοιχους τόνους ήταν και η δήλωση του αντιπροέδρου της Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις, ο οποίος, μιλώντας στο πρακτορείο Bloomberg, είπε πως «είναι σημαντικό η Ελλάδα να παραμείνει πιστή στους συμφωνημένους μεταμνημονιακούς δημοσιονομικούς στόχους». «Θα πρέπει να γίνουν περισσότερες εις βάθος συζητήσεις με τις ελληνικές αρχές για το τι ακριβώς έχουν στο μυαλό τους», πρόσθεσε ο ίδιος.
Στη συνέχιση του διαλόγου παρέπεμψε, εξάλλου, και χθεσινή άτυπη ενημέρωση του υπουργείου Οικονομικών, με αφορμή την ολοκλήρωση της αποστολής των θεσμών. «Ο διάλογος για επιμέρους θέματα πρόκειται να συνεχιστεί, όπως επισημάνθηκε και στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου», αναφέρθηκε.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι σχολίαζαν στην «Κ» ότι η χρονική συγκυρία στην οποία έγιναν οι εξαγγελίες δεν είναι τυχαία. Λιγότερο από 20 ημέρες πριν από τις ευρωεκλογές, κανένα κράτος-μέλος δεν θέλει να προσθέσει στα προβλήματα της Ε.Ε. την επιστροφή του ελληνικού θέματος. Επίσης, η ανακοίνωση έγινε 48 ώρες πριν από τη Σύνοδο Κορυφής στο Σίμπιου της Ρουμανίας, όπου οι ηγέτες της Ε.Ε. θα βρεθούν για να μιλήσουν για το μέλλον και την ενότητα της Ε.Ε. «Σε αυτές τις συνόδους δεν κλωτσάς τον διπλάνο σου», έλεγε χαρακτηριστικά Ευρωπαίος αξιωματούχος στην «Κ». Συγχρόνως, είναι ξεκάθαρο στις Βρυξέλλες ότι η κίνηση αυτή του Αλέξη Τσίπρα έχει πολιτική χροιά, καθώς οδεύει προς τις εθνικές εκλογές.
Στη λάθος κατεύθυνση
Εκπρόσωποι των θεσμών σχολιάζουν, πάντως, ότι τα μέτρα αυτά δεν κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, καθώς δεν επικεντρώνονται στην τόνωση της ανάπτυξης. «Αν ήθελε η ελληνική κυβέρνηση να ενισχύσει την ανάπτυξη, θα έπρεπε να μειώσει τη φορολογία των εταιρειών και όχι τον ΦΠΑ εστίασης», έλεγε Ευρωπαίος αξιωματούχος. Αλλη ευρωπαϊκή πηγή σημείωνε ότι είναι λάθος να αμφισβητείται ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ και εξέφραζε τη διαφωνία της με τις μειωμένες δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
Η ίδια πηγή όμως τόνιζε ότι, παρόλο που το θέμα θα τεθεί στο Eurogroup του Ιουνίου (σ.σ.: οι θεσμοί θα δημοσιεύσουν την έκθεσή τους στις 5 Ιουνίου), οι υπουργοί Οικονομικών δεν έχουν ιδιαίτερη δύναμη να απορρίψουν τα συγκεκριμένα μέτρα, ακόμα και αν κρίνουν ότι δεν κινούνται στη σωστή κατεύθυνση ή δεν τηρούν τα συμφωνηθέντα. Αυτό που θα μπορούσαν να κάνουν είναι να μην εγκρίνουν την επόμενη εκταμίευση των κερδών των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα (SMPs και ANFAs), μια απόφαση που δεν αναμένεται να ληφθεί πριν από το φθινόπωρο.