Μια νέα, σκληρή ασφαλιστική μεταρρύθμιση, με περικοπές δικαιωμάτων και περιορισμό παροχών, βρίσκεται σε εκκρεμότητα στον ΕΦΚΑ, καθώς έχει καθυστερήσει σημαντικά η υπογραφή του Προεδρικού Διατάγματος για τον Ενιαίο Κανονισμό Ασφάλισης και Παροχών του Ταμείου.
Μια πιθανή εφαρμογή ενιαίων κανόνων για όλους τους έμμεσα και άμεσα ασφαλισμένους θα οδηγήσει σε ουσιαστική περικοπή παροχών. Ετσι εξηγείται πιθανότατα και η δραματική καθυστέρηση στην έκδοση του Π.Δ., παρότι διανύουμε την τρίτη χρονιά λειτουργίας του ΕΦΚΑ.
Στην πράξη βέβαια, αυτό σημαίνει ότι η «καυτή πατάτα» των όποιων περικοπών θα περάσει στα χέρια της νέας ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας. Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο, καθώς πρόκειται για την ουσιαστική ενοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος, με χιλιάδες διαφορετικά καθεστώτα ασφάλισης και παροχών όλων των πρώην ασφαλιστικών φορέων που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, τον Ιανουάριο του 2017, αλλά και αυτών που ισχύουν εντός του ίδιου φορέα. Εάν για παράδειγμα επιλεγεί η λύση ο ενιαίος κανονισμός να προκύψει στη βάση των παροχών που κάλυπτε το πρώην ΙΚΑ, που αποτελεί και τον κορμό του ΕΦΚΑ, τότε μεγάλοι χαμένοι θα είναι οι αυτοαπασχολούμενοι – επιστήμονες του πρώην ΕΤΑΑ, αλλά και μισθωτοί σε ΔΕΚΟ και τράπεζες, ασφαλισμένοι στα πρώην ειδικά ταμεία. Μεταξύ των παροχών που ενδέχεται να τεθούν στο επίκεντρο των αλλαγών, είναι το επίδομα ασθενείας, τα έξοδα κηδείας, τα επιδόματα κατασκήνωσης και τοκετού, αλλά και μια σειρά από επιδόματα, όπως τα αναπηρικά, ή επίδομα εργατικού ατυχήματος.
Σήμερα, για παράδειγμα, οι τραπεζοϋπάλληλοι και οι υπάλληλοι των ΔΕΚΟ καταβάλλουν υψηλότερες εισφορές και λαμβάνουν καλύτερες παροχές. Με τον ενιαίο κανονισμό, οι υψηλές εισφορές θα μειωθούν σταδιακά προκειμένου να εξισωθούν με τις εισφορές του ΙΚΑ. Αντίστοιχα, οι παροχές θα συμπιεστούν σε χαμηλότερα επίπεδα, ώστε να υπάρξει εξίσωση.
Αλλαγές, εντός των επόμενων ετών, ενδέχεται να επέλθουν και στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2021 ενεργοποιείται σύμφωνα με νομοθετική διάταξη του 2010 αυτόματη ρήτρα ανακαθορισμού των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα με βάση το προσδόκιμο ζωής. Και αυτή η αλλαγή θα πρέπει να σχεδιαστεί από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας. Βάσει του νόμου, η αναπροσαρμογή των ορίων προϋποθέτει κοινή υπουργική απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, που θα λαμβάνει υπόψη τους δείκτες της ΕΛΣΤΑΤ και της Eurostat. Μια πιθανή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης πάνω από τα 67 ενδέχεται να προκαλέσει σημαντικές αντιδράσεις, όμως οι ειδικοί εκτιμούν ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές, κυρίως λόγω της επίδρασης της κρίσης, στο προσδόκιμο ζωής των Ελλήνων.