ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΑ

3' 41" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο παγκόσμιος πόλεμος με την τρομοκρατία προσδίδει μια, παράδοξη είναι αλήθεια, επιβεβαίωση της ανάγκης ενίσχυσης της παγκοσμιοποίησης. Με την επιφύλαξη όμως ότι ο δρόμος που βαδίζαμε μέχρι πρότινος, της ταχείας και ομογενούς ενοποίησης των οικονομιών μεταξύ τους, θα σταματήσει για λίγο, προκειμένου να επιτευχθεί μια αναδιοργάνωση των οικονομικών σχέσεων σε περιφερειακό επίπεδο.

Η αλήθεια είναι πως η παγκοσμιοποίηση, στα μάτια της κοινής γνώμης των χωρών, περισσότερο ή ολιγότερο πλουσίων, στις οποίες λειτουργεί το σύστημα της αγοράς, καλύτερα ή χειρότερα, έμοιαζε μια υπόθεση που ωφελεί μόνον τις πολυεθνικές και τα «τσακάλια» των αγορών. Το πρόσωπο της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας φάνταζε συχνά σκληρό και απάνθρωπο. Γιατί άφηνε στη (κακή τους) μοίρα μικρότερες χώρες του ούτε καν τρίτου, αλλά τέταρτου κόσμου.

Η νέα τροπή της ιστορίας μάς επιτρέπει να ανακατασκευάσουμε κάποια πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα. Το πρώτο απ’ αυτά είναι ότι η παγκοσμιοποίηση είναι απαραίτητη. Η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των χωρών προκειμένου να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατία είναι μεγαλύτερη παρά ποτέ. Η Ευρώπη, στην οποία ανήκουμε, έχει, πρώτη αυτή, την υποχρέωση να προχωρήσει με μεγάλα βήματα στην κατεύθυνση μιας βαθύτερης ολοκλήρωσης. Η συμφωνία για θέματα ασφάλειας και προστασίας των πολιτών αποτελεί σπουδαίο τμήμα της πολιτικής συμμαχίας. Για την πολιτική ένωση έχουν γίνει ελάχιστα βήματα, κυρίως λόγω του εθνικού και κυβερνητικού «εγωισμού» των ευρωπαϊκών χωρών. Το ίδιο ισχύει και στον τομέα της κοινής αμυντικής πολιτικής, που είναι εξίσου κρίσιμος για την αντιμετώπιση της νέας ισορροπίας.

Ας πάρουμε το παράδειγμα των υψηλών στόχων που έθεσε η Ευρωπαϊκή Ενωση κατά τη σύνοδο κορυφής της Πορτογαλίας για την κοινωνία της πληροφορίας. Οι τραγικές εξελίξεις, επειδή ακριβώς διασάλευσαν τη δυνατότητα μετακίνησης, αναδεικνύουν την ανάγκη για καλύτερα δίκτυα, κανόνες επικοινωνίας, εμπιστευτικότητας και ελέγχου των διαδραστικών συστημάτων. Κάτι που κατέγραψαν και οι αγορές με την, έστω και περιορισμένη, άνοδο των μετοχών τηλεπικοινωνιακών και τεχνολογικών εταιρειών.

Σε τελευταία ανάλυση, η οικονομία θα προσαρμοστεί στη νέα κατάσταση, όπως το έχει κάνει σε κάθε προηγούμενη περίπτωση. Ο εύκολος παραλληλισμός με παρελθόντες πολέμους δεν είναι καθόλου χρήσιμος, αφού δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο που θα μας επέτρεπε να αντιγράψουμε κάποια πρώτα μέτρα προσαρμογής μας. Είμαστε υποχρεωμένοι να εφεύρουμε το μέλλον.

Ανέκδοτη στην ιστορία της πολιτισμένης ανθρωπότητας είναι και η παράλληλη κίνηση μεταξύ οικονομίας και ιστορίας. Γιατί δεν είναι σωστό να επιρρίπτουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι μεγάλες οικονομίες στο τρομοκρατικό κτύπημα σε Νέα Υόρκη και Ουάσιγκτον. Μόλις την προηγούμενη Πέμπτη, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παραδέχθηκε ότι τα σημάδια και οι άλλες εκδηλώσεις μιας ραγδαίας επιδείνωσης των βασικών οικονομιών υπήρχαν ήδη πριν από την 11η Σεπτεμβρίου.

Ολοι δέχονταν, απλώς το έκαναν «στα κρυφά», ότι οι χρηματιστηριακές υπερβολές στην περίοδο από το 1997 μέχρι τις αρχές 2000, ο υπερενθουσιασμός για τη νέα οικονομία και η «τυφλή» εμπιστοσύνη στην ικανότητα αυτοδιόρθωσης των ανωμαλιών που εμφανίζονται στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου, ήταν καιρός να τελειώσουν. Κανείς λογικός αναλυτής δεν θα ισχυριστεί πως η διόρθωση αυτή μπορούσε να γίνει χωρίς… να ανοίξει μύτη.

Σε τελευταία ανάλυση, η μετα-τρομοκρατική πραγματικότητα έχει και θετικές πλευρές για την οικονομία. Η συγκράτηση της καταναλωτικής έξαρσης θα βοηθήσει την περαιτέρω μείωση του πληθωρισμού, διευκολύνοντας επιχειρήσεις και ιδιώτες να αναδιοργανώσουν τη χρηματοοικονομική τους θέση. Η μείωση του δανεισμού για τα αμερικανικά νοικοκυριά και ο περιορισμός των μισθολογικών πιέσεων στην ευρωπαϊκή οικονομία είναι δύο σημαντικά στοιχεία για την εξεύρεση ενός νέου σημείου εκκίνησης των οικονομιών. Η παραπάνω παρατήρηση ισχύει, βεβαίως, στον βαθμό που οι καταναλωτές δεν οδηγηθούν σε «ιαπωνικά» επίπεδα περικοπής των δαπανών τους.

Αυτό όμως που θα κρίνει τη νέα συγκυρία είναι η κατοχύρωση των προϋποθέσεων για την είσοδο των δυτικών και παγκοσμιοποιημένων οικονομιών σε έναν νέο κύκλο ανόδου της παραγωγικότητας. Το τελευταίο αυτό στοιχείο είναι και το δυσκολότερο. Είναι πράγματι αμφίβολο αν οι συνεχείς βελτιώσεις παραγωγικότητας, ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορούν να επαναληφθούν στα αμέσως επόμενα χρόνια. Χρειάζεται λοιπόν μια νέα πολιτική κρατικής παρουσίας στην οικονομία. Λέμε παρουσία και όχι παρέμβαση για να καταστήσουμε σαφές πως το αιτούμενο δεν είναι μια αποτυχημένη επανάληψη πολιτικών «κεϋνσιανικού» τύπου, όπως, λανθασμένα κατά τη γνώμη μας, αποκαλούνται τις ημέρες αυτές. Υπάρχει άλλωστε η εμπειρία από τις λανθασμένες αντιδράσεις των μεγάλων χωρών στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’70, όταν προσπάθησαν να ξεπεράσουν την κρίση που δημιούργησε ο πληθωρισμός με αύξηση των κρατικών επιδοτήσεων για να βρεθούν αντιμέτωπες με τον στασιμοπληθωρισμό.

Ειδικά για την Ελλάδα, η άνοδος της παραγωγικότητας είναι το κλειδί για το μέλλον της. Δυστυχώς, τα λάθη των πολλών τελευταίων ετών καθιστούν τη βίαιη αύξηση της αποδοτικότητας κεφαλαίου και εργασίας πρωταρχικό καθήκον. Ιδιαίτερα τώρα που βρισκόμαστε σε περιβάλλον αμετάκλητα σταθερής ισοτιμίας.

– Κερδίζει η τηλε-εργασία στην Ευρώπη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή