Στη σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων διαβίωσης που μπήκαν στη ζωή μας για πρώτη φορά το 1978 προχωρά η κυβέρνηση από το 2020, με στόχο έως το 2022 να έχουν καταργηθεί οριστικά. Για να αντιμετωπιστούν όμως φαινόμενα φοροδιαφυγής ή αποφυγής αποκάλυψης εισοδημάτων, η κυβέρνηση ενεργοποιεί τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου σε συνδυασμό με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές που πραγματοποιούν κάθε χρόνο οι φορολογούμενοι.
Με τον τρόπο αυτό εκτιμούν στο οικονομικό επιτελείο ότι θα εντοπιστούν οι περιπτώσεις φορολογουμένων που ξοδεύουν περισσότερα, δηλώνουν λιγότερα, ενώ ταυτόχρονα συντηρούν και περιουσίες μεγάλης αξίας.
Οπως ανέφερε στον ΣΚΑΪ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στ. Πέτσας, «στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος που θα έρθει σε λίγες μέρες στη Βουλή, θα υπάρχει πρόνοια για σταδιακή κατάργηση των τεκμηρίων». Προωθούμε τις έμμεσες τεχνικές ελέγχου σε συνδυασμό με τις ηλεκτρονικές συναλλαγές.
Τα τεκμήρια σταδιακά θα φύγουν είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, σημειώνοντας ωστόσο, ότι «όταν φεύγει το αντικειμενικό κριτήριο, θα πρέπει να δούμε τα εισοδήματα να ανταποκρίνονται στα πραγματικά. Μειώνουμε τους φορολογικούς συντελεστές για να δώσουμε κίνητρο στους πολίτες να δηλώνουν τα πραγματικά τους εισοδήματα». Σήμερα το οικονομικό επιτελείο και ο διοικητής της ΑΑΔΕ παρουσιάζουν το πρώτο τμήμα του φορολογικού νομοσχεδίου και το σχέδιο για τα ηλεκτρονικά βιβλία.
Σημειώνεται ότι πέρυσι στα «δίχτυα» των τεκμηρίων πιάστηκαν 1,9 εκατ. φορολογούμενοι οι οποίοι φορολογήθηκαν για μεγαλύτερα εισοδήματα, ύψους 6,7 δισ. ευρώ. Ο φόρος, ωστόσο, που πλήρωσαν δεν ξεπέρασε τα 150 εκατ. ευρώ. Οι περισσότεροι που φορολογήθηκαν με βάση τα τεκμήρια ήταν οι μισθωτοί, ακολουθούν οι συνταξιούχοι και οι εισοδηματίες.
Πάντως, με βάση τα στοιχεία της ΑΑΔΕ κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι πέφτουν στην παγίδα των τεκμηρίων. Σύμφωνα με τα στοιχεία:
• 394.461 εισοδηματίες φορολογήθηκαν για μεγαλύτερα εισοδήματα ύψους 1,97 δισ. ευρώ.
• 206.340 ελεύθεροι επαγγελματίες πλήρωσαν επιπλέον φόρους για εισοδήματα 917 εκατ. ευρώ.
• 115.570 αγρότες έπεσαν στην παγίδα των τεκμηρίων.
• 697.290 μισθωτοί αναγκάστηκαν να πληρώσουν υψηλότερους φόρους, καθώς τα εισοδήματα δεν κάλυπταν τα τεκμήρια διαβίωσης.
• 515.509 συνταξιούχοι είδαν τα εισοδήματά τους να αυξάνονται λόγω τεκμηρίων κατά 1,5 δισ. ευρώ και να πληρώνουν τους αναλογούντες φόρους.
Οπως γίνεται αντιληπτό, τα τεκμήρια είναι η μεγαλύτερη παγίδα πρόσθετων φόρων για εκατομμύρια νοικοκυριά. Αν και τα εισοδήματα έχουν συρρικνωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, τα τεκμήρια που θεσμοθετήθηκαν με τη σημερινή τους μορφή το 2010 δεν έχουν τροποποιηθεί αντίστοιχα ώστε να συμβαδίζουν με την πραγματικότητα των εισοδημάτων και των αναγκών διαβίωσης.
1. Τα τεκμαρτά εισοδήματα διαμορφώνονται ως εξής:
• Τεκμαρτό εισόδημα άγαμου: 3.000 ευρώ.
• Τεκμαρτό εισόδημα παντρεμένου ζευγαριού: 5.000 ευρώ.
• Τεκμήριο αυτοκινήτου: Από 4.000 ευρώ.
• Τεκμήριο σπιτιού: Κατά μέσον όρο είναι 3.500 ευρώ.
2. Το τεκμήριο διαβίωσης για κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως ακολούθως:
• Μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
• Από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
• Από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
• Από 201 έως και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
• Από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι 400 ευρώ ανά τ.μ.
Για τους βοηθητικούς χώρους της κύριας κατοικίας ισχύει η «αντικειμενική δαπάνη διαβίωσης» 40 ευρώ ανά τ.μ. ανεξαρτήτως μεγέθους της επιφάνειας του ακινήτου.