Η αγροτική παραγωγή, η βιομηχανία τροφίμων και οι εφαπτόμενοι κλάδοι αλλάζουν ριζικά και διά παντός. Οι τρέχουσες τάσεις ψηφιοποίησης και οι αντίστοιχες πρακτικές ανατρεπτικής καινοτομίας (disruption) δημιουργούν έναν μοναδικό χρονισμό για επενδύσεις υψηλών αποδόσεων στην περιοχή. Η αγροτεχνολογία, η οποία περικλείει λύσεις κυρίως για τον πρωτογενή, γεωργικό τομέα και η διατροφική τεχνολογία, η οποία αναφέρεται σε μεταποίηση, διανομή, εμπορία και κατανάλωση, έχουν σημαντικότατη επίδραση στην εφοδιαστική αλυσίδα, από τη σπορά και την καλλιέργεια, μέχρι το πιάτο μας. Οι εν λόγω τεχνολογίες έρχονται σήμερα να ανατρέψουν τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την παραγωγή και την κατανάλωση. Ο στόχος είναι να βελτιστοποιήσουν, να φέρουν διαφάνεια και ιχνηλασιμότητα σε όλα τα στάδια της καλλιέργειας, παραγωγής, διανομής και κατανάλωσης.
Οι σημαντικές επερχόμενες προκλήσεις είναι ο αυξανόμενος παγκόσμιος πληθυσμός που αναμένεται να φθάσει τα 9 δισ. μέχρι το 2050, η κλιματική και περιβαλλοντική αλλαγή, οι αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες, οι πεπερασμένοι πόροι και οι συνθήκες υγιεινής. Η ανάγκη για τεχνολογική καινοτομία στον χώρο της αγροδιατροφής είναι επιβεβλημένη. Μάλιστα, οι στόχοι που έχει θέσει ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (SDG) στο πλαίσιο της Ατζέντας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη μέχρι το 2030, βασίζονται εν μέρει στην καινοτομία στον χώρο της αγροδιατροφής.
Ο ρυθμός ανάπτυξης της καινοτομίας στον χώρο εθεωρείτο μέχρι πρόσφατα αργός και μάλιστα, σύμφωνα με παγκόσμιες έρευνες (McKinsey Global Institute Report), η αγροτική παραγωγή είναι η λιγότερο ψηφιοποιημένη βιομηχανία στον κόσμο. Η αγροδιατροφική τεχνολογία ήταν μέχρι σήμερα ένα πολύ μικρό κομμάτι του οικοσυστήματος των νεοφυών επιχειρήσεων. Είναι όμως μια τάση που αλλάζει άρδην. Η τεχνολογία διεκδικεί σταδιακά σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του αγροδιατροφικού κλάδου, ο οποίος υπολογίζεται συνολικά σε σχεδόν 8 τρισ. δολάρια και απασχολεί το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού. Παρά το γεγονός ότι τα ποσά που διατίθενται ετησίως σε παγκόσμια βάση για έρευνα και ανάπτυξη στον κλάδο είναι μεγάλα, οι νεοφυείς επιχειρήσεις στον χώρο μόλις πρόσφατα ξεκίνησαν να αναπτύσσονται δυναμικά. Ενδεικτικά, η μεγαλύτερη εταιρεία αγροτικής παραγωγής στον πλανήτη, η Cargill, προσφάτως στράφηκε προς τεχνολογικές επενδύσεις, σε συνεργασία με την εταιρεία περιβαλλοντικής διαχείρισης Ecolab και το γνωστό Techstars, ώστε να ιδρύσουν πρόγραμμα επιτάχυνσης (accelerator program) στη Μινεσότα των ΗΠΑ.
Η επενδυτική κοινότητα παγκοσμίως έχει αναγνωρίσει τόσο την ανάγκη όσο και την ευκαιρία που προκύπτει. Οι επενδύσεις στις αγροτικές και διατροφικές τεχνολογίες έχουν αυξηθεί σημαντικά, ενώ υπολογίζεται ότι έχουν επενδυθεί πάνω από 6,5 δισ. δολάρια παγκοσμίως τα τελευταία πέντε χρόνια σε τεχνολογίες, όπως βιοτεχνολογία, διαχείριση καλλιέργειας, ρομποτική καλλιέργεια, βιοενέργεια, διαχείριση δεδομένων, σε όλη τη διατροφική αλυσίδα. Η μεγαλύτερη διαθεσιμότητα κεφαλαίων στον χώρο αναμένεται να δώσει σημαντική ώθηση σε εταιρείες που θα θέσουν τα θεμέλια για σταθερή και στέρεη ανάπτυξη στον χώρο της αγροδιατροφής.
Αν επικεντρωθούμε σε μια ενδεικτική περιοχή, αυτή της ασφάλειας τροφίμων, αντιλαμβάνεται κανείς ότι αποτελεί σημαντικό στοιχείο για την αποτελεσματικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας. Κάθε χρόνο, το διακύβευμα στην ασφάλεια τροφίμων είναι μεγαλύτερο. Οι καταναλωτικοί κίνδυνοι μπορούν να επιφέρουν αστικές αλλά και ποινικές κυρώσεις, χωρίς να υπολογίζει κανείς τη ζημία που μπορεί να προκληθεί στην εταιρική φήμη, όπου υπάρχουν παραδείγματα που εταιρείες οδηγήθηκαν στην καταστροφή (περίπτωση Dole’s Springfield Shutdown). Τελευταία, η ανάγκη για βελτιστοποίηση της ασφάλειας στα τρόφιμα και η ψηφιακή συλλογή και ανάλυση δεδομένων οδηγείται από την πίεση των καταναλωτών για μεγαλύτερη εποπτεία και αυστηρότερους κανονισμούς.
Οι νεοφυείς επιχειρήσεις που αναπτύσσουν νέα προϊόντα στον κλάδο, είναι απαραίτητος πυλώνας για κάθε παραγωγική και βιώσιμη οικονομία σήμερα. Οι εν λόγω καινοτομίες αναπτύσσονται εντός επιχειρήσεων ή βασίζονται σε έρευνα που έχει γίνει επί μακρόν σε εργαστήρια πανεπιστημίων. Η παραγωγή νέων ερευνητικών αποτελεσμάτων, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, καθώς και η μεταφορά και εφαρμογή τους στην αγροδιατροφική αλυσίδα, πρέπει να αποσκοπεί στην ενίσχυση δυναμικών επιχειρήσεων τεχνολογίας αγροδιατροφής που έχουν ισχυρά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, με στόχο την εξωστρέφεια και τις διεθνείς αγορές. Οι ΗΠΑ παραμένουν η χώρα στην οποία δραστηριοποιείται ο μεγαλύτερος αριθμός νεοφυών επιχειρήσεων του κλάδου, ενώ ακολουθούν χώρες όπως η Ιρλανδία και το Ισραήλ που έχουν αρχίσει να εδραιώνουν τη θέση τους.
Το ελληνικό οικοσύστημα αγροδιατροφικής τεχνολογίας βρίσκεται μεν σε αρχικό στάδιο ωρίμανσης, αλλά έχει διαγράψει σημαντική πορεία, κυρίως σε ερευνητικό επίπεδο. Οι στόχοι της επόμενης ημέρας περιλαμβάνουν την αξιοποίηση του ερευνητικού υποκείμενου υποβάθρου για τη δημιουργία παγκοσμίων προϊόντων, αλλά και της ευκαιρίας του επενδυτικού εργαλείου του Equifund για τη μόχλευση της δραστηριότητας με στόχο τις παγκόσμιες αγορές. Η επίτευξη των προαναφερθέντων θα ενισχύσει σημαντικά το τεχνολογικό επιχειρείν της χώρας στον εν λόγω κλάδο και θα οδηγήσει στη δημιουργία ενός σημαντικού οικοσυστήματος καινοτομίας στον αγροδιατροφικό χώρο, που με τη σειρά του θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ακόμα περισσότερων θέσεων εργασίας υψηλής εξειδίκευσης.
Παρά την αυξητική τάση που παρουσιάζεται στον τομέα των επενδύσεων, αλλά και τη δημιουργία νεοφυών επιχειρήσεων παγκοσμίως, ο αγροδιατροφικός τομέας παραμένει ο λιγότερο ψηφιοποιημένος, όπως ήδη αναφέρθηκε. Η ανάγκη για τεχνολογική καινοτομία στον χώρο της αγροδιατροφής είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Ως εκ τούτου μοιάζει να βρίσκεται μπροστά μας μια μοναδική, γενεακή ευκαιρία, τόσο επιχειρηματική όσο και επενδυτική.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Μαύρος είναι συνιδρυτής και εταίρος στο κεφάλαιο επενδύσεων τεχνολογίας Velocity.Partners και εταίρος στην εταιρεία αγροδιατροφικής τεχνολογίας Agroknow.