Την αύξηση του ποσού που δίνεται ως κοινωνικό εισόδημα αλληλεγγύης (ΚΕΑ) καθώς και των δικαιούχων του, με αναπροσαρμογή του προβλεπόμενου κονδυλίου για το 2020 στο 1 δισ. ευρώ, αλλά και αλλαγές των εισοδηματικών κριτηρίων ώστε να ενταχθούν περισσότεροι δικαιούχοι και να αντιμετωπιστούν τα φαινόμενα της ακραίας φτώχειας, σχεδιάζει το υπουργείο Εργασίας. Στο πλαίσιο της διαμόρφωσης του νέου χάρτη των προνοιακών επιδομάτων, για τον επόμενο χρόνο, η αρμόδια υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Δόμνα Μιχαηλίδου δέχεται εισηγήσεις, εξετάζει σενάρια και αναλύει την πορεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού των επιδομάτων που ήδη δίνονται, προκειμένου να προχωρήσει στις απαιτούμενες παρεμβάσεις.
Παράλληλα, σχεδιάζεται η δημιουργία ενός ενιαίου μητρώου δικαιούχων στον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ), καθώς σήμερα υπάρχει μόνο μητρώο επιδομάτων, με αποτέλεσμα η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και ο οργανισμός να γνωρίζουν τον αριθμό των δικαιούχων ανά επίδομα, χωρίς όμως να υπάρχει η πλήρης εικόνα για το πόσα επιδόματα λαμβάνει ο κάθε δικαιούχος.
Μιλώντας στην «Κ» η κ. Μιχαηλίδου ξεκαθαρίζει ότι για το 2020 βάσει του προγραμματισμού θα ενισχυθούν οι δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης προς τους πολίτες, θα αυξηθεί το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, ενώ το ύψος των υπόλοιπων επιδομάτων θα διατηρηθεί ως έχει, ενώ αναμένεται να θεσπιστούν στοχευμένες δράσεις για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, όπως το επίδομα 2.000 ευρώ για κάθε γέννηση παιδιού. Οπως επισημαίνει η αρμόδια υφυπουργός, στόχος της ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας είναι όποιος πολίτης δικαιούται κάποιο επίδομα να το γνωρίζει, κι όποιος έχει πραγματικά ανάγκη να βρίσκει αρωγό την πολιτεία.
Βάσει του προγραμματισμού, στα 4 γνωστά επιδόματα που ήδη δίνονται από τον ΟΠΕΚΑ, ΚΕΑ, τέκνων, στέγασης – ενοικίου και αναπηρικά – προνοιακά επιδόματα, αναμένεται να προστεθεί ένα νέο, το επίδομα γέννας. Εχει ήδη εξαγγελθεί ότι θα ανέρχεται σε 2.000 ευρώ και θα δίνεται για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου 2020 και μετά. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο προϋπολογισμός του εκτιμάται σε 180 εκατ. ευρώ, με δεδομένο ότι κατά μέσον όρο, κατ’ έτος, γεννώνται περίπου 88.000 παιδιά. Βάσει του σχεδιασμού, το νέο επίδομα θα είναι οριζόντιο, ενώ δεν αποκλείεται να τεθούν εισοδηματικά κριτήρια που θα αποκλείουν περίπου το 15% των πολύ υψηλών εισοδημάτων.
Το ΚΕΑ
Το ΚΕΑ, που η νέα κυβέρνηση επιθυμεί να το αναφέρει ως ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα καθώς η Ν.Δ. το θεσμοθέτησε με αυτή την ονομασία το 2014, σύμφωνα με το πλέον ισχυρό σενάριο που επεξεργάζονται στο υπουργείο Εργασίας, θα αυξηθεί, ενώ θα διευρυνθούν και οι δικαιούχοι του. Στόχος είναι το 2020 ο προϋπολογισμός του να αυξηθεί στο 1 δισ. ευρώ, έναντι 850 εκατ. ευρώ που είχε προϋπολογιστεί για το τρέχον έτος και 680 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι τελικά θα απορροφηθούν. Η αστοχία στην εκτέλεση του προϋπολογισμού εκτιμάται από τις αρμόδιες υπηρεσίες πως οφείλεται στο γεγονός ότι υπήρξε επικάλυψη με το επίδομα τέκνων, που δίνεται με ευνοϊκότερα κριτήρια και περιορισμένους ελέγχους. Βάσει των σεναρίων που εξετάζονται στο υπουργείο, το επίδομα θα αυξηθεί, τα εισοδηματικά κριτήρια θα αναπροσαρμοστούν ώστε να ενταχθούν περισσότεροι δικαιούχοι (π.χ. μονογονεϊκές οικογένειες), ενώ θα επιδιωχθεί μεγαλύτερη στόχευση στην αντιμετώπιση της ακραίας φτώχειας. Παράλληλα, θα υπάρξει ουσιαστική διασύνδεση με το πληροφοριακό σύστημα «Εργάνη», προκειμένου να γνωρίζουν στον ΟΠΕΚΑ το εάν ο δικαιούχος εργάζεται ή όχι.
Επίδομα τέκνων
Οσον αφορά το επίδομα τέκνων, εκτιμάται ότι τελικά θα υπάρξει υπέρβαση του προϋπολογισμού από 960 εκατ. ευρώ που έχουν προϋπολογιστεί, σε 1,07 δισ. ευρώ στο τέλος του 2019. Σύμφωνα με πληροφορίες, η «αστοχία» οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ένταξη περίπου 85.000 δικαιούχων οικογενειών από τρίτες χώρες, κυρίως λόγω της μείωσης του προβλεπόμενου χρόνου παραμονής στη χώρα, από 10 σε 5 χρόνια. Μάλιστα, δεν αποκλείεται το κριτήριο αυτό να επανέλθει στα 10 χρόνια. Βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών πάντως, δεν σχεδιάζονται άλλες αλλαγές στα ποσά και στα κριτήρια διάθεσής του.
Επίδομα στέγασης
Το επίδομα στέγασης – ενοικίου θεωρείται από την κυβέρνηση ως το πλέον «πρόχειρο» επίδομα που δόθηκε από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με σαφή προεκλογική στόχευση. Και στην περίπτωσή του ο προϋπολογισμός του εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει κατά 70 εκατ. ευρώ τα προβλεπόμενα 300 εκατ. ευρώ. Οι εισηγήσεις που δέχεται το υπουργείο Εργασίας είναι στην κατεύθυνση της επανεξέτασης των κριτηρίων (π.χ. να τεθεί και η προϋπόθεση ύπαρξης ασφαλιστικής ικανότητας κατά τους τελευταίους 3 μήνες πριν από την υποβολή αίτησης), αλλά και της πραγματοποίησης αυστηρότερων ελέγχων (π.χ. διασταυρώσεις με τη ΔΕΗ), χωρίς να αλλάξει ο προϋπολογισμός του.
Προνοιακά επιδόματα
Στα προνοιακά – αναπηρικά επιδόματα η προσπάθεια του υπουργείου Εργασίας εκτιμάται ότι θα επικεντρωθεί στην επίσπευση της διαδικασίας απονομής των νέων παροχών μέσω της ηλεκτρονικής διαδικασίας, καθώς διαπιστώνεται, κυρίως στο σκέλος των ιατρικών γνωματεύσεων, σημαντική καθυστέρηση. Στο σκέλος του προϋπολογισμού πάντως, για το τρέχον έτος εκτιμάται ότι θα υπάρχει υπέρβαση, καθώς είχαν προϋπολογιστεί 740 εκατ. ευρώ και εκτιμάται ότι θα απαιτηθούν συνολικά 890 εκατ. ευρώ.
Οσον αφορά, τέλος, τα σχολικά γεύματα, πρόγραμμα που απευθύνεται συνολικά σε 153.244 μαθητές 950 σχολείων, 63 δήμων όλης τη χώρας, σύμφωνα με πληροφορίες η νέα ηγεσία του υπουργείου αναμένεται να προχωρήσει στην ενίσχυσή του, επανεξετάζοντας όμως όρους και προϋποθέσεις, εφόσον διαπιστωθούν δυσλειτουργίες ή προβλήματα.