Εξαιρετικά αργή και βασανιστική είναι η αποκλιμάκωση του κόστους χρήματος για τις ελληνικές επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά στη χώρα μας, κόντρα στο περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων που έχει εδραιωθεί στην Ευρωζώνη. Το κόστος χρήματος για δάνεια κυρίως για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και οι λιγοστές χρηματοδοτήσεις προς τα νοικοκυριά, επιβαρύνεται με επιτόκια που διαμορφώνονται σε υπερδιπλάσια επίπεδα σε σχέση με τα μέσα επίπεδα της Ευρωζώνης.
Αντίθετη είναι η εικόνα σε ό,τι αφορά τα επιτόκια καταθέσεων, που έχουν συγκλίνει σε μεγάλο βαθμό και διαμορφώνουν το κόστος για τις προθεσμιακές καταθέσεις στο 0,57% με πτωτική τάση τον τελευταίο χρόνο, όσο αποκαθίσταται και η ρευστότητα των τραπεζών. Η μείωση των επιτοκίων στις προθεσμιακές καταθέσεις είναι απολύτως συμβατή με την τάση που διαμορφώνεται στην Ευρωζώνη, στην οποία το αντίστοιχο μέσο επιτόκιο ήταν τον Ιούλιο στο 0,30%.
Η εικόνα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΚΤ, ποικίλλει, με την Ισπανία, μεταξύ των χωρών του Νότου, να έχει μηδενικό επιτόκιο στις προθεσμιακές καταθέσεις, την Πορτογαλία να ακολουθεί με μέσο επιτόκιο 0,11%, την Ιταλία με 0,66%-1,32%, την Κύπρο με 0,20%, ενώ η Γαλλία εμφανίζεται με τα υψηλότερα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις που διαμορφώνονται έως και 1,15%. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πραγματική απόδοση των προθεσμιακών καταθέσεων σε μια σειρά από χώρες είναι ουσιαστικά μηδενική ή ακόμα και αρνητική εάν συνεκτιμηθεί ο πληθωρισμός. Στη χώρα μας, όπου ο πληθωρισμός με βάση τελευταία διαθέσιμα στοιχεία διαμορφώνεται στο 0,60%, η πραγματική απόδοση είναι μηδενική.
Τα συμπεράσματα αυτά προκύπτουν από τα στοιχεία της ΤτΕ και τα στοιχεία της ΕΚΤ, σύμφωνα με τα οποία το μέσο επιτόκιο για δάνεια έως και 250.000 ευρώ διαμορφώθηκε τον Ιούλιο στο 4,90% έναντι 2,06% στην Ευρωζώνη, ενώ την ίδια περίοδο το επιτόκιο για δάνεια τακτής λήξης προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις αυξήθηκε στο 3,90% από 3,71% ένα μήνα πριν. Διευκρινίζεται μάλιστα ότι τα συγκεκριμένα επιτόκια εμφανίζονται χαμηλά, καθώς σημαντικό μέρος των νέων χρηματοδοτήσεων προέρχεται από ευρωπαϊκά προγράμματα, όπως το Cosme, που, λόγω της εγγύησης που φέρουν για τμήμα του δανείου, η τιμολόγησή τους καθίσταται φθηνότερη. Οπως άλλωστε προκύπτει βάσει στοιχείων από την αγορά τα πραγματικά επιτόκια που χρεώνουν οι τράπεζες για τις επιχειρήσεις που δεν διατηρούν αποκλειστική σχέση με μία μόνο τράπεζα είναι υψηλότερα κατά περίπου 1 έως και 2 ποσοστιαίες μονάδες, καθώς επιβαρύνονται από τα πιστοδοτικά κριτήρια που εφαρμόζει κάθε τράπεζα. Ετσι, μια υγιής πάντα επιχείρηση, που δεν εξυπηρετεί το σύνολο των δραστηριοτήτων της από μια τράπεζα (καταθέσεις, μισθοδοσία, επιταγές, εξαγωγές κ.λπ.), για ένα δάνειο π.χ. 100.000 ευρώ, θα πληρώσει επιτόκιο 5,5% ή 6%, ακόμα και αν δανειοδοτηθεί μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων ή άλλων χρηματοδοτικών οργανισμών, όπως η ΕΤΕπ ή η EBRD.
Το ίδιο ισχύει και με τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων, που, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, διαμορφώθηκαν μεσοσταθμικά τον Ιούλιο στο 3,22%, όταν τα πραγματικά επιτόκια διαμορφώνονται κοντά στο 5%. Αυτό συμβαίνει στη χώρα μας γιατί δεν έχει αναπτυχθεί επαρκώς το μοντέλο της συναλλακτικής σχέσης με μία μόνο τράπεζα και οι πελάτες χρησιμοποιούν για την κάλυψη των διαφορετικών αναγκών τους κάθε φορά άλλη τράπεζα.
Με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ, οι εκταμιεύσεις προς τις επιχειρήσεις επανακάμπτουν, αλλά με εξαιρετικά δειλούς ρυθμούς και τα νέα δάνεια τον Ιούλιο ανήλθαν σε 770 εκατ. ευρώ.
Με εξαίρεση τον Ιούνιο, που, όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΤτΕ, συνομολογήθηκαν δάνεια άνω του 1 δισ. ευρώ, οι νέες χορηγήσεις από την αρχή του έτους διαμορφώθηκαν κάτω του 1 δισ. ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα στοιχεία για τις χορηγήσεις προς τις επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται και από το στοιχείο της εποχικότητας, καθώς παραδοσιακά τους καλοκαιρινούς μήνες τα νέα δάνεια είναι λιγότερα σε σχέση π.χ. με το τελευταίο τρίμηνο του έτους.