Σε κατάσταση σοκ παραμένει η ελληνική ξενοδοχειακή αγορά από την κατάρρευση της Thomas Cook, ενώ παράλληλα προσπαθεί να αποτιμήσει το εύρος της ζημίας, η οποία, όπως φαίνεται, θα είναι πολύ μεγάλη και θα επηρεάζει τον κλάδο για πολύ καιρό.
«Η κατάρρευση της Thomas Cook είναι για τον κλάδο μας ό,τι ήταν η Lehman Brothers το 2008 για τις τράπεζες. Είναι ένα συστημικό πρόβλημα και ως τέτοιο πρέπει να αντιμετωπιστεί. Χρειάζονται άμεσα αντανακλαστικά», λέει κορυφαίος παράγοντας της αγοράς.
Τα 250 έως 500 εκατ. ευρώ που ανέφερε χθες ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων είναι μια –προφανώς πρώτη και όχι ακριβής– εκτίμηση για τα οφειλόμενα από διανυκτερεύσεις που έγιναν και δεν θα εισπράξουν οι Ελληνες ξενοδόχοι που συνεργάζονται με τον πάλαι ποτέ παγκόσμιο ηγέτη των tour operators. Οσο περνούν οι ώρες και συγκεντρώνονται στοιχεία, ενισχύεται η πεποίθηση ότι το «φέσι» που αφήνει η TC είναι πάνω από το κατώτατο όριο της αρχικής εκτίμησης.
Ωστόσο, ο τελικός απολογισμός θα πρέπει να λάβει υπόψη και τα εξής:
Πάρα πολλοί ξενοδόχοι έχουν κλείσει συμβόλαια με την Thomas Cook και για την επόμενη χρονιά. Ξαφνικά βρίσκονται μετέωροι, με άδειο βιβλίο κρατήσεων και σε αναζήτηση άλλων tour operators, οι οποίοι πιθανότατα θα ζητήσουν καλύτερους όρους για να φέρουν τουρίστες στα ξενοδοχεία τους.
«Η κατάρρευση της Thomas Cook είναι για τον κλάδο μας ό,τι ήταν η Lehman Brothers το 2008 για τις τράπεζες», τονίζει παράγων της ξενοδοχειακής αγοράς.
Ρίχνοντας τις τιμές αυτοί, θα υποχρεώσουν και τους άλλους ξενοδόχους να αλλάξουν τα τιμολόγιά τους για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί. «Κανένας δεν θα μείνει ανεπηρέαστος, ακόμη κι αν δεν έχει άμεση συνεργασία με την Thomas Cook», λέει χαρακτηριστικά ο Αλέξανδρος Βασιλικός, πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος.
Οι μεγάλοι tour operators έπαιζαν τα τελευταία χρόνια και τον ρόλο χρηματοδότη κάποιων ελληνικών ξενοδοχείων. Τους προπλήρωναν ένα μέρος των κρατήσεων, με τον όρο να προχωρήσουν εργασίες αναβάθμισης των μονάδων. Στο πλαίσιο αυτών των συμφωνιών κάποιοι πήραν δάνεια, τα οποία τώρα καλούνται να αποπληρώσουν χωρίς να υπάρχει η συμπεφωνημένη ροή χρηματοδότησης από την TC.
O βρετανικός tour operator έφερνε 2,5-3 εκατ. τουρίστες ετησίως στη χώρα μας. Δεν είναι αυτονόητο ότι οι άλλοι tour operators, όπως η TUI, θα μπορέσουν να υποκαταστήσουν άμεσα την TC, ώστε να φέρουν αυτόν τον αριθμό τουριστών την επόμενη σεζόν. Η αβεβαιότητα κλιμακώνεται, καθώς υπεισέρχεται και ένας άλλος παράγοντας που θα επισωρευθεί και θα διαμορφώσει τη συμπεριφορά των Βρετανών τουριστών: το Brexit, το πόσο άτακτο θα είναι και πόσο θα επηρεάσει την αγγλική λίρα και την αγοραστική τους δύναμη.
Η κατάρρευση της βρετανικής Thomas Cook μπορεί να επηρεάσει τις θυγατρικές της ή και υπεργολάβους της, εταιρείες με τις οποίες συνεργαζόταν. Βέβαια, βρίσκονται σε εξέλιξη προσπάθειες για διάσωση θυγατρικών του tour operator. Η σκανδιναβική θυγατρική ενημέρωσε χθες Ελληνες ξενοδόχους με τους οποίους συνεργάζεται ότι συνεχίζεται κανονικά η δραστηριότητά της και ισχύουν πλήρως οι συμφωνίες που έχει συνάψει μαζί τους. Προς το παρόν τουλάχιστον, συνεχίζει τη δραστηριότητά της και η γερμανική θυγατρική Condor.
Στην αναμονή για πακέτο μέτρων στήριξης
Οι ξενοδόχοι ζητούν απαλλαγή από ΦΠΑ που αντιστοιχεί στο «φέσι» της Thomas Cook.
Η κυβέρνηση εμφανίζεται διστακτική να ανακοινώσει άλλα μέτρα, δεδομένου μάλιστα ότι προς το παρόν δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το μέγεθος της ζημίας. Χθες, το υπουργείο Οικονομικών προώθησε πράξη νομοθετικού περιεχομένου, σύμφωνα με την οποία παρέχεται η δυνατότητα εξαίρεσης από απόδοση του φόρου διαμονής στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που υπέστησαν ζημίες από την κατάρρευση της TC, για την περίοδο από 23 Σεπτεμβρίου έως 10 Οκτωβρίου. Ωστόσο, πρόκειται για ασπιρίνη, σύμφωνα με στελέχη του κλάδου. Οι φορείς της τουριστικής αγοράς ζήτησαν να απαλλαγούν οι ξενοδόχοι από την καταβολή του ΦΠΑ που αντιστοιχεί στο «φέσι» της Thomas Cook, αλλά το οικονομικό επιτελείο φαίνεται να μη συμφωνεί, καθώς δεν θέλει να δημιουργηθεί ένα προηγούμενο το οποίο θα υποχρεώνει το κράτος να διαγράφει ΦΠΑ σε κάθε χρεοκοπία επιχείρησης στο μέλλον.
Ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γρηγόρης Τάσσιος ζήτησε την εφαρμογή της ΠΟΛ του 2015, καθώς με αυτήν δόθηκε άμεσα λύση στο παρελθόν, όταν αντίστοιχα είχαν πτωχεύσει μεγάλοι tour operators από τη Ρωσία. «Χωρίς δικαστική απόφαση, προσκομίζεις τιμολόγια στην εφορία για να μην πληρώσεις ΦΠΑ σε λεφτά που δεν θα εισπράξεις ποτέ και να μη χρεωθείς στα έσοδά σου για τον φόρο που θα προκύψει από ανείσπρακτα χρήματα», είπε. «Είναι πολύ εύκολο να μετρηθεί η ζημία για τον ξενοδόχο. Μόνο με την απλή καταβολή των τιμολογίων στις αρμόδιες αρχές, θα αποδειχθεί το ποσό που δεν θα εισπράξει από την Thomas Cook, αλλά θα υποχρεωθεί να πληρώσει ΦΠΑ, αν δεν ληφθεί πολιτική μέριμνα», υποστήριξε.
Σε κάθε περίπτωση, το μέγεθος του πλήγματος για κάποιους ξενοδόχους εκτιμάται ότι θα είναι μη αναστρέψιμο, λόγω της μεγάλης εξάρτησής τους από την Thomas Cook. Σημειώνεται ότι ο καταρρεύσας tour operator τούς αφήνει απλήρωτους τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, ένα τρίμηνο κατά το οποίο για πολλούς είναι πάνω από το 50% του ετήσιου τζίρου τους. Σε άλλους η επίπτωση είναι μικρότερη. Για παράδειγμα, σε έναν από τους μεγάλους ελληνικούς ξενοδοχειακούς ομίλους, η Thomas Cook φέρεται να αφήνει απλήρωτες οφειλές ύψους 7 εκατ. ευρώ. Το ποσό αυτό, ωστόσο, αποτελεί κάτι λιγότερο από το 5% του τζίρου του, ποσοστό σημαντικό, αλλά όχι ικανό για να απειλήσει τη βιωσιμότητά του.
Σε εταιρεία ενοικιάσεων αυτοκινήτων που δραστηριοποιείται σε νησί του Ιουνίου, λέγεται πως το «φέσι» φτάνει τις 100.000 ευρώ και μειώνει δραματικά τις πιθανότητες επιβίωσής της.