Μόλις δημοσιεύθηκαν, από την World Bank, νέα συγκριτικά στοιχεία για το 2018 τα οποία θα λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν οι διεθνείς επενδυτές προτού επενδύσουν στην Ελλάδα. Και όλα αυτά στον απόηχο του επενδυτικού roadshow στο Λονδίνο και των (επενδυτικών) επαφών του κ. Μητσοτάκη στις ΗΠΑ.
Τι δείχνουν ακριβώς τα στοιχεία αυτά και πώς θα επηρεάσουν τις αποφάσεις των διεθνών οίκων αξιολόγησης ως προς μια ενδεχόμενη επιστροφή της Ελλάδας στην επενδυτική βαθμίδα; Το ερώτημα είναι σημαντικό γιατί ενδεχόμενη επιστροφή της χώρας μας στην επενδυτική βαθμίδα θα μειώσει ακόμα περισσότερο το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου συμπαρασύροντας, προς τα κάτω, και εκείνο του ιδιωτικού τομέα.
Μεταξύ 214 κρατών, η World Bank εξακολουθεί να μας κατατάσσει, για το 2018, πολύ χαμηλότερα από τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης (και δη τα GIIPS: Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία) ως προς την επίδοσή μας στον δείκτη «κυβερνητικής αποτελεσματικότητας» (government effectiveness). Ο συγκεκριμένος δείκτης καταγράφει την ποιότητα των παρεχόμενων δημοσίων υπηρεσιών και τον βαθμό ανεξαρτησίας του κρατικού μηχανισμού από πολιτικές πιέσεις.
Σύμφωνα με τον δείκτη, η Ελλάδα κατέγραψε μικρή πτώση από το 66,4 εκατοστιαίο σημείο το 2017 στο 65,9 το 2018. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι βρισκόμαστε στην 73η θέση μεταξύ 214 κρατών. Συνεπώς, η κυβερνητική αποτελεσματικότητα διολίσθησε επί ΣΥΡΙΖΑ (το 2018). Παραμένουμε, επιπλέον, χαμηλότερα από την προ-ΣΥΡΙΖΑ εποχή, το 2014. Τότε ήμασταν στην 66η θέση.
Συνεχίζω με τον δείκτη «ποιότητας των θεσμών και κανονισμών» (regulatory quality) ο οποίος καταγράφει την ικανότητα του κράτους να δημιουργεί/εφαρμόζει πολιτικές οι οποίες παροτρύνουν την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα. Το 2018, η Ελλάδα ανήλθε στο 64,4 εκατοστιαίο σημείο, έναντι του 63,0 σημείου που κατείχε το 2017. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι βρισκόμαστε στην 76η θέση μεταξύ 214 κρατών (ήτοι (1-0,644) επί 214). Συνεπώς, η ποιότητα θεσμών κατά τι βελτιώθηκε επί ΣΥΡΙΖΑ (το 2018).
Συνεχίζω με την επίδοσή μας σε θέματα διαφθοράς. Στον δείκτη «αντιμετώπισης της διαφθοράς» (control of corruption), η Ελλάδα βελτιώνει τη θέση της από το 52,9 εκατοστιαίο σημείο το 2017 στο 55,8 το 2018. Βρίσκεται δηλαδή στην 95η θέση μεταξύ 214 κρατών (ήτοι (1-0,558) επί 214). Παρά τη μικρή βελτίωση, όμως, στην επίδοσή μας σε θέματα διαφθοράς, η Ελλάδα εξακολουθεί να παραμένει ιδιαίτερα χαμηλά μεταξύ 214 κρατών (καθώς η 95η θέση κάθε άλλο παρά αξιέπαινη θεωρείται).
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στους παραπάνω δείκτες προκειμένου να αναβαθμίσουν (ή να υποβαθμίσουν) την Ελλάδα ή όποια άλλη χώρα παγκοσμίως. Μάλιστα, όπως έχω καταγράψει σε πρόσφατη έρευνα (με τους Περικλή Μπουμπάρη και Θεόδωρο Παναγιωτίδη), η εξέλιξη των παραπάνω δεικτών αποτελεί κύριο παράγοντα πιστοληπτικών αποφάσεων για χώρες με ιδιαίτερα χαμηλό πιστοληπτικό profile, όπως (δυστυχώς) η Ελλάδα.
Καθώς, λοιπόν, η ένταξη της Ελλάδας σε μελλοντικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης από την ΕΚΤ εξαρτάται τα μέγιστα (όπως έχει επανειλημμένως τονίσει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας) από την επιστροφή της χώρας μας στην καλουμένη επενδυτική βαθμίδα (ή άλλως, την έξοδό μας από την κατηγορία σκουπίδια – junk), τα τελευταία στοιχεία της World Bank μας λένε τα εξής: Από τη μία πλευρά, η Ελλάδα βρίσκεται στον σωστό δρόμο επιτάχυνσης των διαρθρωτικών αλλαγών. Από την άλλη πλευρά, όμως, η κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη χρειάζεται, κάτι το οποίο γνωρίζει, να κάνει πολύ περισσότερα (από τα καλούμενα roadshows) προκειμένου να πείσει τους οίκους αξιολόγησης αλλά και τους διεθνείς επενδυτές να επενδύσουν στη χώρα μας έτσι ώστε να εκτιναχθεί το ελατήριο της ανάπτυξης!
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής στο University of Liverpool.