Τις πρώτες ώρες της ανακοίνωσης της απόφασης συγχώνευσης των τραπεζών Εθνική και Alpha οι περισσότεροι έκαναν λόγο για το μεγαλύτερο επιχειρηματικό deal στην ιστορία της χώρας. Την επομένη της ανακοίνωσης, άπαντες συμφωνούν ότι η επιτυχία του εγχειρήματος βασίζεται σε δύο πτυχές: τον ομαλό περιορισμό του πλεονάζοντος προσωπικού στον ενιαίο, πλέον, όμιλο και την αντιμετώπιση της ασφαλιστικής πανσπερμίας στον τραπεζικό κλάδο.
Σημαντικό ρόλο στη διαχείριση και αντιμετώπιση των προβλημάτων που θα ανακύψουν κατά τη διαδικασία της ουσιαστικής συγχώνευσης των δύο τραπεζών αναμένεται να διαδραματίσουν, σύμφωνα τουλάχιστον με τον ρόλο που τους έχουν αποδώσει οι κ. Καρατζάς και Κωστόπουλος, οι πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργαζομένων.
Ποιες απ’ όλες όμως. Στον νέο όμιλο θα δραστηριοποιούνται, ούτε λίγο ούτε πολύ, 5 πρωτοβάθμιες συνδικαλιστικές οργανώσεις. Εντός της Εθνικής: ο Σύλλογος Υπαλλήλων (κατ’ αρχήν θετικός στη συγχώνευση), ο Σύλλογος Επιστημονικού Προσωπικού (αναφανδόν εναντίον του εγχειρήματος) καθώς και ο μικρής δυναμικότητας σύλλογος των εργαζομένων της πρώην Κτηματικής Τράπεζας. Στην Alpha δραστηριοποιείται ο Σύλλογος Εργαζομένων της Τράπεζας, ο σύλλογος της πρώην Ιονικής αλλά και ο πρώην πρόεδρος των Εργαζομένων στην Ιονική Γιάννης Μαρκάκης μέσω της ΔΗΣΚ.
Πρωταγωνιστικό ρόλο θα διαδραματίσουν ο κ. Σταύρος Κούκος, πρόεδρος του Συλλόγου της Εθνικής που είναι και η μεγαλύτερη πρωτοβάθμια οργάνωση του τραπεζικού κλάδου και ο κ. Τάσος Γκιάτης, επικεφαλής του σωματείου της Alpha. Στην επίλυση του δύσκολου σταυρόλεξου της συνεννόησης, η δυνατότητα συνύπαρξης και συνεργασίας των δύο ανδρών θα είναι καθοριστική. Αλλωστε, στις διαφορές τους (το μεγαλύτερο συνδικάτο των δημοσίων τραπεζών έναντι του μεγαλύτερου συνδικάτου του ιδιωτικού τομέα) προστέθηκε εσχάτως και η ένταση από την απόφαση του κ. Γκιάτη να ηγηθεί (με επιτυχία) παράταξης στις εκλογές της ΟΤΟΕ η οποία και χαρακτηρίσθηκε ως «σχήμα των ιδιωτικών τραπεζών με στόχο τη διάσπαση της Συνομοσπονδίας».
Κι αν το πρόβλημα του υπεράριθμου προσωπικού μπορεί, χωρίς κλυδωνισμούς, να αντιμετωπισθεί μέσω της γνωστής, για τον τραπεζικό κλάδο, τακτικής της εθελουσίας εξόδου, το Ασφαλιστικό ενδέχεται να αποτελέσει βόμβα στα θεμέλια του εγχειρήματος. Αντιθέτως, η επίλυσή του στο πλαίσιο του νέου ομίλου θεωρείται ότι θα σηματοδοτήσει το ξεκαθάρισμα του τοπίου για το σύνολο του κλάδου, γεγονός που υπογραμμίζουν στην «K» και οι δύο μεγάλοι πρωταγωνιστές από την πλευρά των εργαζομένων οι κ. Κούκος και Γκιάτης. Κι αυτό διότι ο νέος όμιλος θα διαδραματίσει ρόλο ρυθμιστή, συγκεντρώνοντας την πλειοψηφία των εργαζομένων στον κλάδο. Το μοντέλο της κύριας ασφάλισης στο ΙΚΑ και της ύπαρξης επικουρικού-συμπληρωματικού ταμείου το οποίο εξασφαλίζει μικρότερα όρια συνταξιοδότησης και υψηλότερο επίπεδο συνταξιοδοτικών αποδοχών ακολουθείται ήδη στην Alpha, ενώ και η πλειοψηφία των εργαζομένων στην Εθνική δεν αντιτίθεται σε μια τέτοια λύση. Επί του παρόντος, στον νέο ενιαίο όμιλο λειτουργεί πλήθος ταμείων τρία κύριας ασφάλισης (ΙΚΑ για το προσωπικό της Alpha, ΤΑΠΙΛΤ για τους εργαζόμενους από την πρώην Ιονική και ΤΣΠ-ΕΤΕ για το προσωπικό της Εθνικής), τέσσερα επικουρικής ασφάλισης (ΤΑΠΙΛΤΑΤ για το προσωπικό της Ιονικής, Ταμείο Αλληλοβοηθείας για την Alpha, Αυτασφάλειας και Επικουρικό για την Εθνική και ΙΚΑ ΤΕΑΜ για το βοηθητικό προσωπικό και των δύο ομίλων) ενώ λειτουργούν και τρεις διαφορετικοί κλάδοι υγειονομικής και φαρμακευτικής κάλυψης!
Το πρόβλημα περιπλέκεται περαιτέρω αν συνυπολογισθεί ότι στο ΤΑΠΙΛΤΑΤ συμμετέχουν επίσης εργαζόμενοι από τους άλλους μεγάλους ομίλους, της Eurobank και της Πειραιώς. Συγκεκριμένα οι εργαζόμενοι από τις πρώην Τράπεζες Μακεδονίας-Θράκης, Αθηνών, Κρήτης, Εργασίας, Κεντρικής Ελλάδος, Αθηνών και της ΕΤΕΒΑ.
Είναι προφανές ότι μεμονωμένες κινήσεις είναι αδύνατο να στεφθούν με επιτυχία. Ωστόσο το κοινό αίτημα διοικήσεων και εργαζομένων για ενοποίηση των όρων ασφάλισης, ώστε να ενισχυθεί η κινητικότητα στον κλάδο ακόμη και εάν εκφράζεται με διαφορετικούς τρόπους, ενδέχεται να οδηγήσει στην επίλυση του προβλήματος. Ακόμη κι αν χρειασθεί, όπως σημειώνει ο Γραμματέας Εργασιακών Σχέσεων της ΟΤΟΕ κ. Ζώης Πεπές, τα ταμεία ασφάλισης των εργαζομένων να διαδραματίσουν τον ρόλο που μπορούν ως μεγαλομέτοχοι του νέου ομίλου.
Το Ασφαλιστικό των τραπεζών, ένα πρόβλημα κατ’ εξοχήν οικονομικό και πολιτικό, δίστασε να το επιλύσει η πολιτική, ίσως να το λύσει, για άλλη μια φορά, η οικονομία.