Η ιστορική πορεία της Εθνικής Τράπεζας

Η ιστορική πορεία της Εθνικής Τράπεζας

5' 40" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Εθνική Τράπεζα 2001: Με τη σχεδιαζόμενη συγχώνευση με την Alpha Bank θα περιλαμβάνεται μέσα στα μεγαλύτερα τραπεζικά «μεγαθήρια» της Ευρωζώνης. Ποια όμως είναι η ιστορική διαδρομή της Εθνικής Τράπεζας από την ίδρυση της μέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου;

Σταχυολογούμε από τα σημαντικότερα γεγονότα:

Εθνική Τράπεζα

της Ελλάδος 1841

Δημοσιεύεται 30 Μαρτίου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο ιδρυτικός της νόμος, με τον οποίον της παραχωρείται και το εκδοτικό προνόμιο που θα το διατηρήσει έως το 1928 18 Νοεμβρίου διορίζεται ως πρώτος Διοικητής της με τον τίτλο του Διευθυντή ο Γεώργιος Σταύρος (ο τίτλος του Διοικητή τού απονεμήθηκε το 1849). Πρώτοι μέτοχοι: Το ελληνικό κράτος με 1.000 μετοχές αξίας 1 εκατ. δρχ., ο Δήμος της Αθήνας με 25 μετοχές και από τους ιδιώτες ο K. Βρανάς με 150 μετοχές. Στις 22 Ιανουαρίου 1842 αρχίζει τη λειτουργία της (εργάσιμες ώρες 8π.μ. – 3 μ.μ.) σε μια οικία στην οδό Σοφοκλέους, με λιγοστούς υπαλλήλους και με μετοχικό κεφάλαιο 3.750.000 δρχ. ενώ σύμφωνα με τον πρώτο ισολογισμό τής 1ης Ιουλίου 1842 τα προς διανομή κέρδη ανέρχονται σε 38.305 δρχ. και 54 λεπτά.

Στον Γεώργιο Σταύρου, ο οποίος σφράγισε την πρώτη περίοδο λειτουργίας της Εθνικής Τράπεζας, αφού έμεινε στην ηγεσία της για 28 χρόνια, συμπαραστάθηκε και ο φιλέλληνας Ελβετός τραπεζίτης Ιωάννης Γαβριήλ Εϋνάρδος, που από την εποχή του Καποδίστρια είχε πρωτοστατήσει για την ίδρυση Εθνικής Τραπέζης στην Ελλάδα.

Τις μετέπειτα διοικήσεις της Εθνικής κόσμησαν εξέχουσες προσωπικότητες. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται και έξι πρωθυπουργοί (Α. Ζαΐμης, Δ. Μάξιμος, Α. Διομήδης, Α. Κοριζής, Ε. Τσουδερός, Ι. Παρασκευόπουλος).

Η πρώτη ιδιόκτητη στέγη

Η Εθνική Τράπεζα αποκτά ιδιόκτητη στέγη το 1845 με την αγορά οικίας έναντι 47.000 δρχ. επί της οδού Αιόλου. Την εποχή εκείνη μπροστά στο πρώτο αυτό κεντρικό κατάστημα της Τράπεζας υπήρχε μια ρεματιά, όπου έκανε ασκήσεις το υποτυπώδες τότε πυροβολικό του στρατού μας! Στις αρχές του 1900 με διάφορες διαρρυθμίσεις και προσθήκες, που κόστισαν 1.200.000 δρχ, πήρε τη σημερινή του μορφή το κτίριο που από τότε κοσμεί εικαστικά το λογότυπο της Εθνικής Τράπεζας.

Το εκδοτικό προνόμιο

Σημαντικό πλεονέκτημα της Εθνικής ήταν το αποκλειστικό προνόμιο να εκδίδει χαρτονόμισμα. Ηταν λοιπόν και εκδοτική Τράπεζα, επιφορτισμένη για την κυκλοφορία και σταθερότητα της αξίας του νομίσματος και σύμβουλος των κυβερνήσεων για τη νομισματική ισορροπία. Τούτο, εκτός από τα καθαρώς οικονομικά οφέλη, της έδωσε αυξημένο κύρος στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό.

Το εκδοτικό προνόμιο το παρέδωσε η Εθνική στην Τράπεζα της Ελλάδος με την ίδρυσή της το 1928. Τούτο έγινε μετά την επέμβαση της Κοινωνίας των Εθνών που δεν θεωρούσε συμβατό το εκδοτικό προνόμιο της Εθνικής με τις άλλες εργασίες της (εμπορικές, κτηματικές κ.λπ.).

Σημαντικές δραστηριότητες

μέχρι το 1900

Οι πιο σημαντικές δραστηριότητες της Εθνικής μέχρι το 1900 ήταν οι πρωτοβουλίες της και η συμμετοχή της σε εταιρείες που είχαν ως σκοπό την εκτέλεση μεγάλων έργων υποδομής, όπως την αποξήρανση της λίμνης Κωπαΐδος, τη διόρυξη του Ισθμού της Κορίνθου, έργων οδοποιίας, την κατασκευή σιδηροδρομικού δικτύου στην Πελοπόννησο και Θεσσαλία, τη δημιουργία εταιρείας για την ανάπτυξη της ατμοπλοΐας, την ίδρυση το 1891 της «Εθνικής Ασφαλιστικής» κ.ά.

Σπουδαία ήταν η συμβολή της Τράπεζας σε θέματα εθνικής σημασίας, όπως η ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων και η στήριξη των προσφύγων της Θεσσαλίας μετά τον άτυχο πόλεμο του 1897. Αλλά και η Αθήνα χρωστάει πολλά στην Εθνική, που απλόχερα χρηματοδοτούσε τον προϋπολογισμό του Δήμου, αφού το 1900 τα χρέη του προς την Τράπεζα ξεπερνούσαν τα πέντε εκατ. δρχ. σε σύνολο προϋπολογισμού δύο εκατ. δρχ.

Βαλκανικοί πόλεμοι

– Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Η Εθνική βρισκόταν πάντα στην πρωτοπορία των εθνικών αγώνων. Στους Βαλκανικούς πολέμους χρηματοδοτεί την Κυβέρνηση για την αγορά των θωρηκτών «Κιλκίς» και «Λήμνος», αναλαμβάνει την ασφάλιση όλων των πολεμικών πλοίων, βοηθάει στον ομαλό επισιτισμό και αργότερα, όταν η χώρα συμμετέχει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, χρηματοδοτεί τα συμμαχικά στρατεύματα στο μέτωπο της Μακεδονίας. Τετρακόσια εκατ. δρχ. υπολογίζεται ότι έδωσε από τα διαθέσιμά της την εποχή εκείνη η Εθνική στο κράτος.

Η Εθνική είχε ήδη αρχίσει να δημιουργεί υποκαταστήματα στην περιφέρεια και αμέσως ιδρύει καινούργια στις πόλεις που απελευθερώνονται (Θεσσαλονίκη, Ιωάννινα), καθώς δε ο ελληνικός στρατός έχει αποβιβαστεί στη Μικρασία ανοίγει υποκατάστημα στη Σμύρνη. Πρωτοπορεί επίσης με οργανωτικές βελτιώσεις στη δομή της, στην εμπέδωση στη συνείδηση του κοινού των καταθέσεων όψεως και τη χρήση επιταγών στις συναλλαγές.

Μετά τη Μικρασιατική

Καταστροφή

Η Εθνική μετά την καταστροφή παρέχει τις υπηρεσίες της στο κράτος για την περίθαλψη των προσφύγων, για την έκδοση αναγκαστικών δανείων, για την άμεση συγκέντρωση των σιτηρών της Ανατολικής Θράκης, γεγονός που εξασφάλισε ψωμί στον πληθυσμό της περιοχής. Ιδιαίτερη ήταν η συμβολή της στην έκδοση του πρώτου Προσφυγικού Δανείου 12.300.000 λιρών Αγγλίας που έγινε το 1924 με δημόσια εγγραφή στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη και την Αθήνα.

Η Εθνική αναλαμβάνει επίσης σχετικές πρωτοβουλίες για την υλοποίηση έργων υποδομής στην περιοχή της πρωτεύουσας, που ο πληθυσμός της ξαφνικά είχε διπλασιαστεί. Χρηματοδοτεί έργα για την προσωρινή ύδρευση της Αθήνας και συμμετέχει ενεργά στην ανάληψη από την αγγλική εταιρεία «Πάουερ» της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για τις ανάγκες της πρωτεύουσας και της ηλεκτροκίνησης του σιδηροδρόμου της Κηφισιάς.

Οι τράπεζες που ιδρύθηκαν

από την Εθνική

Με πρωτοβουλία της Εθνικής και με την συμμετοχή της ιδρύθηκαν διάφορες τράπεζες με συγκεκριμένους σκοπούς. Το 1904 ιδρύεται, με συμμετοχή Γερμανικής Τράπεζας, η Τράπεζα της Ανατολής με πρόθεση να δραστηριοποιηθεί στην περιοχή της Μικράς Ασίας, Παλαιστίνης, Αιγύπτου και Εύξεινου Πόντου. Το 1905 δημιουργείται η Λαϊκή Τράπεζα, με σκοπό την παροχή δανείων σε μικρομεσαίες βιομηχανίες, εμπόρους και επαγγελματίες. Το 1927 αποσχίζεται από την Εθνική η κτηματική πίστη και ιδρύεται η Εθνική Κτηματική Τράπεζα. Το 1929 ιδρύεται η Αγροτική Τράπεζα, την οποία η Εθνική ενισχύει στην κεφαλαιακή της διάρθρωση. Τον ίδιο χρόνο η Εθνική ιδρύει στην Νέα Υόρκη Τράπεζα με την επωνυμία Hellenic Bank Trust Co, με κεφάλαιο 1.500.000 δολάρια και καταργεί το πρακτορείο που είχε ανοίξει το 1925.

Νομοθετική ρύθμιση που έγινε το 1929 και προβλέπει διάφορες διατάξεις για την προώθηση της βιομηχανίας, επιτρέπει στην Εθνική να δημιουργήσει ειδική υπηρεσία βιομηχανικής πίστεως.

Η Εθνική στον πόλεμο του 1940

Με την πρόβλεψη ότι η χώρα θα εμπλακεί στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που έχει αρχίσει το 1939, η Εθνική δανειοδοτεί αλλά και συμμετέχει στο κεφάλαιο δύο βιομηχανιών, της «Ελληνικής Εριουργίας» και στην εταιρεία του «Πυριτιδοποιείου και Καλυκοποιείου», ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες του στρατού σε ιματισμό και πυρομαχικά.

Η συμβολή της επεκτείνεται και σε κοινωνική προσφορά: χορηγεί σημαντικά κεφάλαια στον Ερανο Κοινωνικής Προνοίας, δωρίζει κινητό χειρουργείο, συντηρεί στρατιωτικά αναρρωτήρια και συντονίζει τους εράνους που πραγματοποιούνται στις ΗΠΑ από τους ομογενείς για την περίθαλψη των θυμάτων του πολέμου. Μετά τον πόλεμο και την κατοχή η Εθνική θα αποτελέσει τον βασικό φορέα για την ανασυγκρότηση και την ανάπτυξη της χώρας και θα επεκτείνει σημαντικά τη δραστηριότητά της σε όλους τους παραγωγικούς τομείς της χώρας και παρά τους δύσκολους καιρούς θα επιδείξει αξιόλογη εξωστρέφεια.

Ομως οι εργασιακές σχέσεις που διαμορφώνονται και με τις νέες μορφές απασχόλησης, δηλαδή, ο περιορισμός των προσλήψεων μόνιμων, ενταγμένων στο κυρίως προσωπικό των τραπεζών, επιτείνει το εργασιακό και ταυτόχρονα το ασφαλιστικό πρόβλημα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή