Την περασμένη Τετάρτη ο πρόεδρος της ALPHA ΒΑΝΚ κ. Ι. Κωστόπουλος έπλεε σε πελάγη ευτυχίας και ο κ. Θ. Καρατζάς ένιωθε κάτι ανάλογο, καθώς κατάφερε να θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο που προετοίμαζε σταθερά και συστηματικά τα τελευταία δύο χρόνια. Ο πρόεδρος της ALPHA ΒΑΝΚ, παρότι προσέβλεπε σε ένα διεθνές σχήμα δεν μπόρεσε να επιτύχει μια αξιοπρεπή συμφωνία συνεργασίας με τους Γάλλους και άλλους ξένους συνομιλητές, καθώς βρέθηκε απέναντι σε μια αποικιοκρατικού τύπου συμπεριφορά, όπως μεταδίδουν διακριτικά οι συνεργάτες του.
Ετσι, νιώθοντας ότι δεν υπήρχε αξιοπρεπής διέξοδος στο εξωτερικό, κατέφυγε στον φίλο του Διοικητή της Εθνικής Τράπεζας, ο οποίος τον πολιορκούσε εδώ και καιρό, πιστεύοντας στην ιδέα της μεγέθυνσης, την οποία με κάθε ευκαιρία υπεράσπιζε, προβάλλοντας το επιχείρημα ότι στη νέα εποχή του ευρωπαϊκού ανταγωνισμού «το άριστο μέγεθος μεγαλώνει».
Ο κ. Καρατζάς, πολύ πριν, είχε αναπτύξει την άποψη ότι η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την πρόκληση της νέας μεγάλης ανταγωνιστικής ευρωπαϊκής αγοράς θα πρέπει να δημιουργήσει ισχυρούς ομίλους, ικανούς να βγουν από τα σύνορα της χώρας και να διεκδικήσουν ευθέως μερίδιο στη δημιουργούμενη μεγάλη ευρωπαϊκή αγορά. Πίστευε και πιστεύει ότι στο ασταθές και μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον, ακόμη και στο καθεστώς ασφαλείας του ευρώ, η χώρα και το οικονομικό μας σύστημα χρειάζονται μια ισχυρή τράπεζα, που θα αποφασίζει στην Αθήνα και όχι στο Παρίσι, στη Φρανκφούρτη ή το Λονδίνο.
Διαφωνούσε ο Γ. Παπαντωνίου
Είχε προσπαθήσει να μεταδώσει την ιδέα αυτή στην κυβέρνηση και είχε ξοδέψει πολύ χρόνο να πείσει τον κ. Παπαντωνίου, αλλά εκείνος πάντα διατηρούσε επιφυλάξεις. Με τη μετακίνηση του κ. Παπαντωνίου, την προαγωγή του κ. Χριστοδουλάκη στην κεφαλή του οικονομικού επιτελείου, τη μεταβολή της στάσης του κ. Κωστόπουλου και την ευλογία του πρωθυπουργού κ. K. Σημίτη, που ήθελε πλέον μια δυνατή κίνηση απελευθέρωσης της οικονομίας από το τέλμα της εσωτερικής αδράνειας και την πίεση των διεθνών οικονομικών συνθηκών, επιτεύχθηκε η συμφωνία δημιουργίας του ελληνικού τραπεζικού κολοσσού.
Το γεγονός, πρωτοφανές για τα σύγχρονα ελληνικά ήθη, έτυχε ενθουσιώδους υποδοχής, καλλιέργησε υπερπροσδοκίες και μετέδωσε την αίσθηση ότι ακόμη και σ’ αυτές τις συνθήκες της κρίσης υπάρχουν πρωτοβουλίες να μεταδώσουν αισιοδοξία.
Αλλά ως συνήθως στη χώρα του υπερενθουσιασμού και της υπερβολής τα πράγματα ξεφεύγουν από την πραγματική τους διάσταση. Η συγχώνευση των δύο μεγαλύτερων εμπορικών τραπεζών συνιστά όντως ένα μεγάλο γεγονός, μεταφέροντας κυρίως εμπιστοσύνη και δείχνοντας, όπως λέει ο νέος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νικ. Χριστοδουλάκης ότι «σ’ αυτό το περιβάλλον της ανασφάλειας κάτι μπορούμε να κάνουμε».
Από εκεί και πέρα βεβαίως μόνον οι αφελείς πιστεύουν ότι αυτή η συγχώνευση μπορεί να λύσει τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας ή ότι από μόνη της θα προσφέρει ασφαλή διέξοδο στους αποταμιευτές ή τους δανειολήπτες.
Οπως παρατηρεί ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Λ. Παπαδήμος, η συγχώνευση έχει πλεονεκτήματα σε σχέση με τις επιδιωκόμενες εναλλακτικές συνεργασίες στο εξωτερικό και θα ενισχύσει την παρουσία του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στην Ευρώπη. Ακόμη εκτιμά ότι οι δύο τράπεζες μπορούν να επιτύχουν συνέργειες, ορθολογική και αποδοτική διάρθρωση του ενεργητικού τους, με οριακή όμως επίδραση στο κόστος συγκέντρωσης του κεφαλαίου. Τα οφέλη θα υπάρξουν μόνο αν η συγχώνευση καταφέρει να οδηγήσει σε ένα απλό και λειτουργικό σχήμα και υπό τον όρο διαμόρφωσης ενιαίας κουλτούρας του προσωπικού.
Ο τραπεζικός γίγαντας
Είναι σαφές ότι το ευρύ κοινό θα ωφεληθεί μόνο αν ο τραπεζικός γίγαντας καταφέρει να ξεπεράσει τα βάρη του μεγάλου σχήματος, αν εξασφαλίσει την απαιτούμενη ευελιξία και υπό τον όρο ότι θα επιλύσει σύνθετα προβλήματα όπως το πολυδαίδαλο ασφαλιστικό καθεστώς και θα διαμορφώσει ένα λογικό επίπεδο λειτουργικού κόστους. Τα επιτελεία της Εθνικής Τράπεζας και της ALPHA αναγνωρίζουν ότι η διαδικασία της συγχώνευσης θα είναι μακρά και επίπονη. Αλλά όπως διαβεβαιώνει ο υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας κ. Απ.Ταμβακάκης, «υπάρχει εμπειρία στις δύο τράπεζες και ισχυρή βούληση για το καλύτερο αποτέλεσμα».
Το βέβαιο είναι πάντως ότι ο συμβολισμός της απόφασης είναι μεγάλος και όπως λέει ο κ. Χριστοδουλάκης «οι δύο τράπεζες με ισχυρούς δεσμούς στον παραγωγικό ιστό της χώρας θα μεταδώσουν συνολικά στην οικονομία την ιδέα της συγκέντρωσης και της δημιουργίας μεγαλύτερων σχημάτων». Και προσθέτει ότι «η οικονομία μας χρειάζεται μεγάλα σύνολα ικανά να αντέξουν την ανταγωνιστική πίεση και να έχουν παρουσία στην Ευρωπαϊκή Ενωση».
Παρά όμως την όποια ευεργετική επίδραση άσκησε στο κλίμα η απόφαση συγχώνευσης των δύο τραπεζών, η ελληνική οικονομία τελεί υπό την πίεση των δυσμενών οικονομικών εξελίξεων στις ΗΠΑ και των βαρών που μεταφέρουν στην Ευρώπη.
Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης γνωρίζει ότι η κρίση είναι μπροστά και η κατάσταση δεν σώζεται με την απόφαση συγχώνευσης της Εθνικής με την ΑLΡΗΑ.
Στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ο νέος υφυπουργός κ. Γ. Φλωρίδης κινείται ήδη προς την κατεύθυνση περιστολής των δαπανών, ενώ δείχνει διάθεση μιας διαφανέστερης δημοσιονομικής διαχείρισης, ώστε σταδιακά να γίνει σαφές και καθαρό το πεδίο άσκησης οικονομικής πολιτικής. Σε πρώτη φάση το πλεόνασμα του νέου προϋπολογισμού θα περιορισθεί σε 1% από 1,5%, ώστε να δοθεί η ευκαιρία εμφάνισης τμήματος των αφανών δαπανών.
Ταυτοχρόνως συγκρότησε επιτροπή αξιολόγησης των δαπανών μία προς μία, με σκοπό τον εντοπισμό και τον έλεγχο των πηγών της σπατάλης. Από εκεί και πέρα ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. Νικ. Χριστοδουλάκης θα επιχειρήσει να επαυξήσει τις εισροές κοινοτικών πόρων του Τρίτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης κατά το 2002, ώστε να στηρίξει ακόμη περισσότερο τη μεγέθυνση και να αντιμετωπίσει ευχερέστερα τα κύματα της ύφεσης που θα μεταφέρονται από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
ΔΕΗ και Ελληνικά Πετρέλαια
Ακόμη θα εντείνει τις προσπάθειες στο διαρθρωτικό σκέλος. Ηδη έχει συμφωνήσει με τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Ακη Τσοχατζόπουλο να τρέξουν οι υποθέσεις της ΔΕΗ και των Ελληνικών Πετρελαίων.
Ο κ. Τσοχατζόπουλος αναμένει τις επόμενες ημέρες την αποτίμηση της ΔΕΗ και δηλώνει ότι στον βαθμό που οι συνθήκες της αγοράς το επιτρέψουν θα προχωρήσει στη μετοχοποίηση της ΔΕΗ, διαθέτοντας τουλάχιστον το 10% στο ευρύ κοινό και τους θεσμικούς επενδυτές. Ακόμη προχωρούν με ταχύτητα οι διαδικασίες για τα Ελληνικά Πετρέλαια και εκτιμάται ότι στο τέλος του μήνα οι υποψήφιοι στρατηγικοί επενδυτές θα παρουσιάσουν τα επενδυτικά τους σχέδια, για να ακολουθήσουν οι οικονομικές προσφορές. Υπολογίζει ότι οι μεγάλες αυτές υποθέσεις θα βελτιώσουν περαιτέρω το επιχειρηματικό κλίμα, αλλά τον τόνο τούτη τη φορά θα τον δώσει η πολύπαθη και γεμάτη συμβολισμούς Ολυμπιακή Αεροπορία.
Σε τούτη την περίοδο γενικής αβεβαιότητας για τις αερομεταφορές, ο κ. Χριστοδουλάκης επιχειρεί σε σύντομο διάστημα να συγκροτήσει μια αξιόπιστη ομάδα επιχειρηματιών, οι οποίοι θα είναι διατεθειμένοι να αναλάβουν πλήρως την Ολυμπιακή ώστε να αποκλεισθεί στο μέλλον το ενδεχόμενο επανακρατικοποίησης της Ολυμπιακής.
Αν στο δεκαπενθήμερο που ακολουθεί καταφέρει να βρει αξιόπιστο σχήμα να εξαγοράσει πλήρως την Ολυμπιακή, τότε όντως θα κερδίσει τη χαμένη αξιοπιστία και θα μπορέσει να προκαλέσει ευρύτερη κινητοποίηση των επιχειρηματικών δυνάμεων της χώρας, που αποτελεί το καλύτερο αντίδοτο στην επερχόμενη κρίση.
Στην περίπτωση αυτή η συγχώνευση της Εθνικής με την ALPHA θα συνιστά μόνο την αρχή και τη βάση μιας νέας περιόδου για την οικονομία και την επιχειρηματική τάξη της χώρας. Ιδωμεν.