Στο ευρωπαϊκό προσκήνιο τίθεται το ζήτημα της διά βίου μάθησης και προώθησης επαγγελματικών ικανοτήτων, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την καθυστέρηση της Ευρώπης έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτόν τον τομέα, έχει αποφασίσει τη δαπάνη 12 δισ. ευρώ για τη θέσπιση των αναγκαίων προγραμμάτων, δεσμευόμενη στην απόφαση των Ευρωπαίων υπουργών Παιδείας για την ανάπτυξη κοινού προγράμματος εκπαίδευσης μέχρι το 2003, αλλά και τη δρομολόγηση των απαραίτητων διαδικασιών για την από κοινού αναγνώριση των πανεπιστημιακών πτυχίων στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Διοικητικών και Διευθυντικών Στελεχών (Confederation Europeenne des Cadres – CEC) κ. Maurizio Angelo μίλησε στην «K» για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των ευρωπαϊκών εταιρειών μέσα από τη θεσμοθέτηση προγραμμάτων διά βίου εκπαίδευσης (life long learning), με την ευκαιρία του Συνεδρίου των εκπροσώπων της CEC για το β’ εξάμηνο του 2001, το οποίο φιλοξενήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα έπειτα από πρόσκληση της Εταιρείας Ανωτάτων Στελεχών Επιχειρήσεων.
«Η παγκοσμιοποίηση και οι εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες επιβάλλουν τη διά βίου μάθηση, τη συνεργασία κράτους, εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων ώστε η κατάρτιση να ικανοποιεί τις σύγχρονες και μελλοντικές ανάγκες των επιχειρήσεων, της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής συνοχής», υπογραμμίζει ο πρόεδρος της CEC κ. Maurizio Angelo, επισημαίνοντας ότι η γνώση αποτελεί το όπλο επιβίωσης στον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο. «Μέχρι το τέλος του 2002, 1,7 εκατ. θέσεις εργασίας θα έχουν χαθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη εξαιτίας του προβλήματος της έλλειψης εξειδικευμένων πλην όμως απαραίτητων ικανοτήτων των στελεχών», τονίζει ο κ. Angelo, υπενθυμίζοντας ότι ένας από τους στόχους της Συνόδου Κορυφής της Λισσαβώνας και της Νίκαιας ήταν η λύση του προβλήματος αυτού, στο πλαίσιο της ενεργητικής πολιτικής για την απασχόληση και την ανάπτυξη.
Πέραν όμως του ζητήματος της ελλιπούς κατάρτισης των στελεχών, η Ευρώπη αντιμετωπίζει ένα επιπρόσθετο πρόβλημα το οποίο σχετίζεται με τη μη αναγνώριση των πτυχίων από τις χώρες-μέλη της Ε.Ε., γεγονός που δημιουργεί επιπρόσθετα προβλήματα στις επιχειρήσεις ως προς τη διαμόρφωση των κατάλληλων κριτηρίων για την αξιολόγηση των υποψηφίων. Εξίσου επιβαρυντικό παράγοντα συνιστούν οι ανισότητες που καταγράφονται στα κράτη-μέλη της Κοινότητας αρκεί να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα διατίθεται το 2,5% του ΑΕΠ για την Παιδεία έναντι 6,5% στη Φινλανδία, ενώ στο 42,5% του πληθυσμού που είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη χώρα μας, αντιπαρατίθεται το 65,4% των Φινλανδών με την αντίστοιχη παιδεία. «Το ζήτημα περιπλέκεται περαιτέρω από τα δημογραφικά στοιχεία αφού, για πρώτη φορά, σε λίγα χρόνια οι Ευρωπαίοι «ηλικιωμένοι» θα είναι περισσότεροι των «νέων», ενώ επιπροσθέτως, οι εργαζόμενοι στους περισσότερους οργανισμούς επιδιώκουν την πρόωρη συνταξιοδότηση, αφήνοντας, όπως αποδεικνύεται, δυσαναπλήρωτα κενά στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, που πληρώνουν το τίμημα στον παγκοσμιοποιημένο πλέον επιχειρηματικό στίβο». Την ίδια στιγμή και εν μέσω του εντεινόμενου ανταγωνισμού, οι επιχειρήσεις στηρίζονται ολοένα και περισσότερο στη γνώση, στις ικανότητες των ατόμων να προσαρμόζονται και να εφαρμόζουν δημιουργικά τις νέες τεχνολογίες – γεγονός που προϋποθέτει ένα ανθρώπινο δυναμικό με ευρύτερες γνώσεις, περισσότερες δεξιότητες, μεγαλύτερη υπευθυνότητα και αυξημένη κινητικότητα. Στο πλαίσιο αυτό, το European Managers Institute, το εκτελεστικό «γραφείο» της CEC, προτείνει τη δημιουργία ενός κοινού curriculum vitae -ενός ευρωπαϊκού βιογραφικού σημειώματος περίληψης προσόντων- το οποίο θα αναγνωρίζεται εξίσου από τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. «Για τη δημιουργία αυτού του cv, το European Managers Institute βασίζεται και στην υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των Πανεπιστημίων και των Κολεγίων σε ολόκληρη την Ευρώπη, μοιραζόμενο έτσι την ευθύνη για την οργάνωση του εγχειρήματος», επισημαίνει ο πρόεδρος της CEC, εκφράζοντας ταυτόχρονα την αισιοδοξία του για την έκβαση της προσπάθειας. Το εγχείρημα, βέβαια, βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια και προβλέπεται η έναρξη διαπραγματεύσεων με τον επιχειρηματικό κύκλο στο άμεσο μέλλον. Λύση στο πρόβλημα, σύμφωνα με την CEC, είναι η εν γένει αλλαγή της νοοτροπίας των στελεχών, ανεξάρτητα από τον κλάδο της οικονομίας στον οποίο δραστηριοποιούνται και την είσοδό τους στην πραγματικότητα της διά βίου μάθησης. «Επιχειρήσεις, στελέχη, πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα, όλοι οφείλουν να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα και το ρόλο που διαδραματίζει η συνεχής εκπαίδευση έξω από τα πανεπιστημιακά ιδρύματα και μέσα στις επιχειρήσεις, ως κομμάτι της καθημερινότητας», υπογραμμίζει ο κ. Angelo. Η μάθηση εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, όπως και οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών, δημιουργώντας δυσαναπλήρωτα κενά σε κλάδους που εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της νέας οικονομίας της γνώσης.
Στην Κοινωνία της Πληροφορίας, η χειρότερη μορφή αποκλεισμού έχει τη μορφή του αποκλεισμού από τη γνώση. Οπως δηλώνει χαρακτηριστικά ο Maurizio Angelo, η γνώση αποτελεί διαπιστευτήριο για την αναγνώριση των ατομικών δικαιωμάτων και το σεβασμό. «Η διαμόρφωση κοινών εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και η προσαρμογή των πανεπιστημίων ώστε να προσφέρουν μάθηση και όχι εκπαίδευση συνιστούν τις συντεταγμένες που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων αυτών».
Οργάνωση – ομπρέλα
Η Confederation Europeenne des Cadres είναι μία οργάνωση-ομπρέλα που έχει την έδρα της στις Βρυξέλλες και περιλαμβάνει όλες τις ευρωπαϊκές οργανώσεις. Μεταξύ άλλων έχει και συμβουλευτικό ρόλο προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ιδρύθηκε την δεκαετία του ’50 ως διεθνής οργάνωση και στα μέσα του ’80 έγινε ευρωπαϊκή ομοσπονδία προκειμένου να συμμετάσχει με αποτελεσματικότερο τρόπο στον «κοινωνικό διάλογο»: τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της εργοδοσίας και των εργαζομένων. Ολες οι πρωτοβουλίες της CEC γίνονται αντικείμενο συζήτησης σε εθνικό επίπεδο, αφού συζητηθούν σε ευρωπαϊκό. Στη συνέχεια προωθείται η ανάλογη νομοθετική ρύθμιση που εφαρμόζεται σε κάθε κράτος-μέλος. Η CEC εκπροσωπεί πάνω από 1,5 εκ. στελέχη στην Ευρώπη και έχει αναγνωριστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση ως ένας χωριστός πόλος, πέραν των δύο βασικών κοινωνικών εταίρων για τις διαβουλεύσεις στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, της Συνομοσπονδίας Εργοδοτών (UNICE) και της Συνομοσπονδίας Εργαζομένων. Μεταξύ των αρμοδιοτήτων της περιλαμβάνονται η δημιουργία και ανάπτυξη στρατηγικής για μία κοινωνία βασισμένη στην πληροφορία και πιο πρόσφατα, το ζήτημα της έλλειψης των απαιτούμενων δεξιοτήτων σε ορισμένους επαγγελματικούς κλάδους.
Ελληνική έρευνα