Με την εμφάνιση των χρωμάτων της… ίριδας έπειτα από έντονη και ξαφνική καταιγίδα, μπορεί να χαρακτηριστεί η περίοδος του Οκτωβρίου για τις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές και κατ’ επέκτασιν τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια.
Η βελτίωση της εικόνας προήλθε από την ανοδική αντίδραση στις τιμές των μετοχών μετά την ελεύθερη πτώση του Σεπτεμβρίου. Ανοδο που αν και… ασθμαίνοντας σε αρκετές περιπτώσεις ακολούθησε και το ελληνικό Χρηματιστήριο. Οι τιμές, παρά τη νευρικότητα τις τελευταίες ημέρες του προηγούμενου μήνα, επανήλθαν πλέον διεθνώς ή και ξεπέρασαν σε αρκετές περιπτώσεις τα επίπεδα πριν από τις 11/9.
Ειδικότερα, η μέση απόδοση κινήθηκε περίπου στο 10% για τα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν κυρίως στο ΧΑΑ. Η μεταβολή του Γενικού Δείκτη την ίδια περίοδο ήταν 10,9%, των κατασκευών 8% και της «οικογένειας» FTSE, για τον ASE – 20 11,4%, τον Mid 40 11,5% και τον Small Cap 80 12,3%. Η θετική εικόνα στα μετοχικά εσωτερικού εκφράστηκε και μέσα από τη μεταβολή του ενεργητικού. Τα υπό διαχείριση κεφάλαια της κατηγορίας σημείωσαν επίσης άνοδο κατά περίπου 10%, που απεικονίζει τη σχετική ηρεμία όσον αφορά τις κινήσεις των επενδυτών. Οι εξαγορές μεριδίων ανήλθαν περίπου στα 7 δισ. δρχ. τον Οκτώβριο μετά τις σημαντικές εκροές του Σεπτεμβρίου που έφτασαν στα επίπεδα των 80 δισ. δρχ.
Ορισμένοι επενδυτές, συνεπώς, δεν εμπιστεύθηκαν την άνοδο του Οκτωβρίου και αποφάσισαν να αποχωρήσουν από την κατηγορία. Κύριος προορισμός αποτέλεσαν λύσεις στον χώρο των επιτοκίων, με στόχο να βρεθεί ασφαλές καταφύγιο απέναντι στις διεθνείς διακυμάνσεις.
Η εικόνα στις ΗΠΑ
Οι πωλήσεις στα χαμηλά και οι αγορές σε υψηλότερα επίπεδα, δεν αποτελεί όμως μόνον ελληνικό φαινόμενο. Το ίδιο και με ακόμα μεγαλύτερη ένταση συνέβη το τελευταίο δίμηνο στις ΗΠΑ, που έδωσαν το στίγμα των τελευταίων εξελίξεων και ταυτόχρονα αποτελούν την πιο αναπτυγμένη παγκοσμίως αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων.
Ο Οκτώβριος ήταν για τα μετοχικά αμοιβαία στις ΗΠΑ ο καλύτερος μήνας του τελευταίου εξαμήνου και συγκεκριμένα από τον Απρίλιο του 2001. Η μέση απόδοση επί συνόλου κατηγορίας ανήλθε σε περίπου 3,5% με την καλύτερη επίδοση (14,8%) να έχουν τα μετοχικά που επενδύουν κυρίως στον τομέα της τεχνολογίας.
Η συμπεριφορά των μεριδιούχων στις ΗΠΑ,= χαρακτηρίστηκε πάντως το τελευταίο δίμηνο από εντονότερο μεσογειακό… ταπεραμέντο σε σχέση με την αντίστοιχη στην Ελλάδα. Και τούτο διότι ενώ στην εγχώρια αγορά σημειώθηκαν περιορισμένες εκροές τον Οκτώβριο, στις ΗΠΑ υπήρξαν νέες τοποθετήσεις στα μετοχικά αμοιβαία που ανήλθαν στα επίπεδα των 7,5 δισ. δολαρίων. Ποσό που μπορεί να χαρακτηριστεί… μικρό σε σχέση με τα 3 τρισ. δολάρια που ανέρχεται το ενεργητικό των μετοχικών στις ΗΠΑ. Απεικονίζει, όμως, μια αλλαγή τάσης στις διαθέσεις των επενδυτών, ιδιαίτερα μετά τον «καταστροφικό» Σεπτέμβρη όπου οι εξαγορές μεριδίων ανήλθαν σε 29,5 δισ. δολάρια. Πρόκειται για εκροές που ως ποσοστό του ενεργητικού (0,87%) μπορεί να μην εμπνέουν ιδιαίτερη ανυσηχία, ήταν όμως οι υψηλότερες σε μηνιαία βάση από την εποχή της κρίσης του 1987. Τότε τον μήνα Οκτώβριο, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 3,1%.
Η φυγή κεφαλαίων ήταν με το ίδιο κριτήριο ακόμα πιο σημαντική την περίοδο του Σεπτεμβρίου για τα μετοχικά στην ελληνική αγορά που επενδύουν κυρίως στην οδό Σοφοκλέους. Ανήλθε στα επίπεδα του 4% σε σχέση με τα υπό διαχείριση κεφάλαια της κατηγορίας στις 31/8/2001. Απ’ όλα αυτά προκύπτει, πέραν των άλλων, ότι αρκετοί επενδυτές στα μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια έχασαν την υπομονή τους τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις ΗΠΑ. Ο παράγοντας ψυχολογία διαδραματίζει πάντα πρωτεύοντα ρόλο διεθνώς, στις κινήσεις των επενδυτών. Ωστόσο «η εμπειρία διδάσκει» και στη συγκεκρημένη περίπτωση το… μάθημα αναφέρει ότι όσοι επιχείρησαν να εξαγοράσουν τα μερίδιά τους κατέγραψαν την όποια οικονομική κατάσταση είχαν και σήμερα βρίσκονται αντιμέτωποι με υψηλότερες τιμές μεριδίων. Η εικόνα μπορεί βέβαια να διαφοροποιηθεί στη συνέχεια όσον αφορά την πορεία των αγορών. Η ψυχραιμία όμως -και ιδιαίτερα στο παρόν επενδυτικό σκηνικό- φαντάζει ως το καλύτερο αντίδοτο απένατι στις βραχυχρόνιες κυρίως διακυμάνσεις.