Την υποχρεωτική υπαγωγή όλων των νεοεισερχόμενων και πρωτοασφαλισμένων στην αγορά εργασίας, από την 1η Ιανουαρίου 2021 και μετά, στον νέο κλάδο κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης, εισφορές 6,5% επί του εισοδήματος των μισθωτών και των ελεύθερων επαγγελματιών, καθώς και δυνατότητα συνταξιοδότησης μεταξύ 62ου και 70ού έτους, προκρίνει η Επιτροπή Σοφών για το νέο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής ασφάλισης.
Το σχετικό πόρισμα αναμένεται να παραδοθεί στον αρμόδιο υφυπουργό Κοινωνικής Ασφάλισης Νότη Μηταράκη πιθανότατα σήμερα. Μάλιστα, αν και οι πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ καθιστούν αναγκαίο να προηγηθεί η μεταρρύθμιση του νόμου Κατρούγκαλου, σύμφωνα με πληροφορίες το χρονοδιάγραμμα για την ψήφιση του σχετικού σχεδίου νόμου που θα έρθει σε δεύτερη φάση, προβλέπει να κατατεθεί στη Βουλή πριν από το τέλος του χρόνου. Καθοριστικό ρόλο βέβαια, θα διαδραματίσει η Εθνική Αναλογιστική Αρχή που «τρέχει» πλέον όχι μόνο για τη διενέργεια μελέτης ως προς το κόστος μετάβασης από το διανεμητικό σύστημα στο κεφαλαιοποιητικό, αλλά και για την εκπόνηση των αναγκαίων αναλογιστικών μελετών που αφορούν τις αλλαγές που επιβάλλει σε εισφορές και συντάξεις (κύριες και επικουρικές) το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο.
Στο πόρισμα που παρουσιάζει σήμερα η «Κ» προκρίνεται η ίδρυση ξεχωριστού νέου κλάδου εντός του ΕΤΕΑΕΠ, ο οποίος θα αφορά αποκλειστικά την επικουρική ασφάλιση.
Αναλυτικά, οι προτάσεις των ειδικών για τη δομή και λειτουργία του νέου συστήματος είναι: 1. Υποχρεωτική υπαγωγή όλων των νεοεισερχομένων και πρωτοασφαλισμένων στην αγορά εργασίας από 1η Ιανουαρίου 2021. Μάλιστα, στελέχη της κοινωνικής, επαγγελματικής και ιδιωτικής ασφαλιστικής αγοράς προτείνουν έπειτα από μελέτη, και την προαιρετική ένταξη των ήδη ασφαλισμένων (προ της 1.1.2021) που προέρχονται από κλάδους που μέχρι πρότινος δεν υπάγονταν υποχρεωτικά στην επικουρική ασφάλιση.
2. Να διατηρηθούν στο σημερινό ύψος, ήτοι 6,5% οι προβλεπόμενες εισφορές για τους μισθωτούς και ελεύθερους επαγγελματίες, όπως και στο παλαιό σύστημα. Μεταξύ των προτάσεων που συζητήθηκαν ήταν και αυτή του υπολογισμού της εισφοράς των μη μισθωτών επί του κατώτατου μισθού, λόγω των πιθανών δυσκολιών στην καταβολή εισφορών από μεριάς, ειδικά, των νέων ελευθέρων επαγγελματιών.
3. Το ΕΤΕΑΕΠ θα είναι ο μόνος υπεύθυνος για την είσπραξη των εισφορών των ασφαλισμένων.
4. Η διατήρηση των ίδιων ηλικιακών ορίων με αυτά που ισχύουν στην κύρια σύνταξη. Ενα ικανό εύρος ηλικίας είναι από τα 62 και έως τα 70 έτη ηλικίας.
5. Ως προς τα είδη των συνταξιοδοτικών παροχών, αυτές μπορούν να διαχωριστούν σε: α) συντάξεις γήρατος (με μεταβίβαση δικαιώματος στα δικαιοδόχα μέλη), β) συντάξεις αναπηρίας και γ) συντάξεις χηρείας για τον ενεργό ασφαλισμένο.
6. Μέρος του σωρευμένου ποσού (ενδεικτικά μέχρι ποσοστού 25%) δύναται να εισπράττεται –με τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος– ως προκαταβολή.
7. Ο ασφαλισμένος θα δύναται να επιλέγει ανάμεσα σε 3 επενδυτικά πακέτα, διαφοροποιημένου επενδυτικού κινδύνου, ήτοι χαμηλού, μεσαίου και υψηλού, ενώ θα προβλέπεται και δυνατότητα αλλαγής των επενδυτικών του επιλογών, ανά προβλεπόμενα χρονικά όρια.
8. Μετά την είσπραξη των εισφορών, το ΕΤΕΑΕΠ θα τις κατανέμει στους ατομικούς κεφαλαιοποιητικούς λογαριασμούς του κάθε ασφαλισμένου.
9. Λόγω της κεφαλαιοποιητικής φύσης του νέου συστήματος, τα κεφάλαια θα επενδύονται από διαχειριστές επενδύσεων κατ’ εντολή και για λογαριασμό του ΕΤΕΑΕΠ, βάσει της μεταξύ τους σύμβασης.
10. Το ΕΤΕΑΕΠ θα αναπτύξει επενδυτικούς κανόνες που θα ισχύουν για τον διαχειριστή κεφαλαίων και θα περιγράφονται αναλυτικά στην εκάστοτε σύμβαση.
11. Απαραίτητος κρίνεται ο ορισμός θεματοφύλακα του ΕΤΕΑΕΠ, με αυξημένες αρμοδιότητες (ring-fenced θεματοφυλακή).
12. Πρέπει να αξιοποιηθεί στο έπακρο κάθε δυνατότητα –εντός των ευρωπαϊκών κανόνων και θεσμικών περιορισμών που έχει η Ελλάδα ως κράτος-μέλος της Ε.Ε.– προκειμένου τα δημιουργούμενα αποθεματικά κεφάλαια να επενδύονται «προς όφελος της εθνικής οικονομίας».
13. Το κράτος οφείλει να μεριμνά για την κοινωνική ασφάλιση των εργαζομένων, στο πλαίσιο των υπαρκτών κινδύνων, συνθηκών και περιορισμών που αντιμετωπίζει.
14. Ως βασική αρχή στο σύστημα κεφαλαιοποιητικής επικουρικής προκρίνεται η διατήρηση ίδιου τρόπου φορολόγησης με το υφιστάμενο. Θα πρέπει να εξεταστεί ειδική πρόβλεψη για εξαίρεση από τη φορολόγηση ή ειδική φορολόγηση για το ποσό προκαταβολής που θα μπορεί να λαμβάνει ο ασφαλισμένος κατά τη φάση της θεμελίωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.
15. Ως προς το κόστος της μετάβασης στο νέο σύστημα, οι Σοφοί θεωρούν ότι, όπως υφίσταται το σύστημα σήμερα, χωρίς παρέμβαση στις παραμέτρους του, δεν φαίνεται έντονο πρόβλημα χρηματοδότησης κατά την πρώτη δεκαετία. Κατά τις πρώτες εκτιμήσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, ελλείμματα στον κλάδο διανεμητικής επικουρικής σύνταξης, φαίνεται πως θα αρχίσουν να εμφανίζονται από το 2030 και έπειτα, με το σωρευτικό κόστος στον κλάδο, μέχρι το τέλος της προβολής (το 2070) να εκτιμάται ότι δεν ανάγεται σε «κρίσιμα και ανησυχητικά επίπεδα». Μάλιστα, προτείνεται να εξεταστούν τρόποι τυχόν συνεισφοράς των ασφαλισμένων στο νέο καθεστώς με βάση την αρχή της διαγενεακής κοινωνικής αλληλεγγύης.