«Το τελευταίο ταξίδι»… Οι τίτλοι των βελγικών εφημερίδων ανήγγειλαν χθες το πρωί το επικείμενο τέλος της Sabena, του υπερχρεωμένου ιστορικού βελγικού αερομεταφορέα, όμως και την είσοδο στην από καιρό αναγγελθείσα περίοδο «αναδιοργάνωσης» του αεροπορικού τοπίου της Ευρώπης, στο τέλος της οποίας λέγεται δεν θα έχουν απομείνει παρά ελάχιστες αεροπορικές εταιρείες.
Η αναμενόμενη για σήμερα ανακοίνωση της χρεοκοπίας του εθνικού αερομεταφορέα και η πιθανή απώλεια μέχρι και 12.000 θέσεων εργασίας, συνθέτουν μία από τις μεγαλύτερες οικονομικές καταστροφές στην ιστορία του Βελγίου, τόνιζαν οι εφημερίδες. Οσο για το ποια θα είναι η συνέχεια, ουδείς στις Βρυξέλλες μπορεί να πει μετά βεβαιότητος.
Ηδη από χθες τα αεροσκάφη της Sabena άρχισαν να καθηλώνονται στο έδαφος στις Βρυξέλλες προς αποφυγήν τυχόν κατάσχεσής τους λόγω χρεών, ενώ οι εργαζόμενοι εγκατέλειπαν σιγά σιγά τις θέσεις τους σε μια ιδιότυπη απεργία – επίσπευση του τετελεσμένου. Την ίδια ώρα η εταιρεία του αερολιμένα των Βρυξελλών συνιστούσε στους επιβάτες της Sabena να μην… μπουν στον κόπο να μεταβούν στο αεροδρόμιο. Σε μικρή δε απόσταση από το αεροδρόμιο ισχυρές δυνάμεις αστυνομίας ανέμεναν τυχόν ταραχές.
Οι φιλοδοξίες είναι άλλωστε εξαιρετικά περιορισμένες για το μέλλον μιας εταιρείας που είχε μόνον δύο κερδοφόρες χρήσεις στα 78 χρόνια από την ίδρυσή της και έχει συσσωρευμένα χρέη 2,1 δισ. ευρώ.
Το επικρατέστερο σενάριο φέρει τμήμα του βελγικού αερομεταφορέα να απορροφάται από τη θυγατρική του Delta Air Transport (DAT), η οποία ήδη εκτελεί μέρος των ευρωπαϊκών δρομολογίων της μητρικής εταιρείας και βρίσκεται σε σαφώς καλύτερη οικονομική κατάσταση αν και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς εξωτερική ενίσχυση.
Εν ολίγοις, ο στόλος της Sabena θα καθηλωθεί στο έδαφος για 2-3 ημέρες και στη συνέχεια ορισμένες από τις πτήσεις, ως επί το πλείστον προς τους πλέον κερδοφόρους ευρωπαϊκούς προορισμούς, θα αρχίσουν να πραγματοποιούνται και πάλι, αυτήν τη φορά όμως με τους κωδικούς της DAT. Ωστόσο για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται χρηματοδότηση και μέχρι αργά χθες ουδεμία άμεση πηγή νέων κονδυλίων υπήρχε.
Με τις ποικίλες προσπάθειες ανεύρεσης νέων επενδυτών (μέχρι και αγγελίες δημοσιεύθηκαν) να έχουν αποβεί άκαρπες, ως μόνη λύση προέβαλε η συμμετοχή στη DAT, της εδρεύουσας στις Βρυξέλλες Virgin Express του Ρίτσαρντ Μπράνσον. Ομως μόλις χτες, η εταιρεία (η οποία δεν χαίρει ούτε αυτή άκρας οικονομικής υγείας) ανακοίνωσε ότι «υπό τις παρούσες συνθήκες δεν ενδιαφέρεται», αλλά πως το ενδιαφέρον αυτό θα μπορούσε να αναθερμανθεί «εάν μεταβληθούν οι όροι», κάτι που ίσως προκύψει από τις διαπραγματεύσεις των ερχόμενων ωρών και ημερών.
Σε κάθε περίπτωση, αργά χθες το βράδυ όλοι ανέμεναν ότι το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας θα ανακοίνωνε, ελλείψει επενδυτών, τη χρεοκοπία της εταιρείας (η οποία στην πράξη υπάγεται σε καθεστώς προστασίας από τους πιστωτές της μέχρι την προσεχή εβδομάδα), ανοίγοντας και επισήμως τον δρόμο για το σχήμα DAT-Virgin Express, είτε την πλήρη εκκαθάριση του ομίλου και την απώλεια 12.000 και πλέον θέσεων εργασίας.
Αγρυπνη «μαία» του νέου αεροπορικού τοπίου στο Βέλγιο όπως και σε ολόκληρη την Ενωση, των «4-5 εταιρειών», όπως λέγεται αρμοδίως, είναι φυσικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αποφασισμένη να επιβάλει την κοινοτική νομιμότητα σε ό,τι αφορά την προστασία του ανταγωνισμού εν πολλοίς την απαγόρευση των κρατικών ενισχύσεων.
Η Επιτροπή έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα εξετάσει με ιδιαίτερη προσοχή τη μεταφορά στοιχείων του ενεργητικού της Σαμπένα στη DAT. Το δυσκολότερο όλων δεν θα είναι η μεταφορά του υπολοίπου του πακέτου κρατικής ενίσχυσης ύψους 125 εκατ. ευρώ που είχε εξασφαλίσει η Σαμπένα.
Οσο για το βελγικό Δημόσιο… Αυτό δεν έχει νομικά άλλη πλέον δυνατότητα από το να συμβάλει στην αναζήτηση επενδυτού και να επιχειρήσει να απαλύνει το κοινωνικό κόστος των μαζικών απολύσεων.
Το θαύμα της Ryanair – Ανακάμπτουν Swissair και Β.Α.
Φωτεινή εξαίρεση στη γενικευμένη κρίση που πλήττει την ευρωπαϊκή βιομηχανία αερομεταφορών προσφέρει ο υπ’ αριθμόν ένα αερομεταφορέας χαμηλού κόστους στην Ευρώπη, η ιρλανδική Ryanair, που ανακοίνωσε αύξηση κερδών κατά 39%. Παράλληλα, όμως, ορισμένοι από τους ευρωπαϊκούς αερομεταφορείς που είδαν να οξύνονται θεαματικά τα οικονομικά τους προβλήματα μετά τις 11 Σεπτεμβρίου, όπως η Swissair και η British Airways, εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία για την επιβίωσή τους μετά την κρίση.
Ειδικότερα τα κέρδη εξαμήνου της Ryanair έφθασαν στα 88,0 εκατομμύρια ευρώ και η πελατεία της αυξήθηκε κατά 37%, φθάνοντας στα 5,3 εκατομμύρια. Τα λειτουρικά της κέρδη του δεύτερου τριμήνου έφθασαν στα 72,3 εκατομμύρια ευρώ από 52,9 εκατομμύρια ευρώ που ήταν την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Σημειωτέον ότι από την ίδρυσή της το 1985, η Ryanair προσφέρει εισιτήρια ιδιαίτερα χαμηλού κόστους. Εξάλλου, η παρ’ ολίγον εκλιπούσα Swissair ανακοίνωσε χθες ότι ανακάμπτει σταδιακά η εμπιστοσύνη των επιβατών της που επλήγη σημαντικά εξαιτίας των δύο ημερών αναστολής των πτήσεών της. Εκπρόσωπος της εταιρείας ανακοίνωσε ότι κατά μέσον όρο πραγματοποιείται το 34% των δρομολογίων της, ενώ ορισμένες υπερατλαντικές πτήσεις δείχνουν να επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα. Τα αντίστοιχα ποσοστά δρομολογίων είναι 75,4% για την ολλανδική KLM και 73,9% για την British Airways που προέβλεψε χθες ότι θα ξεπεράσει την τρέχουσα κρίση μολονότι ανακοίνωσε πτώση κατά 73% των λειτουργικών της κερδών για το δεύτερο τρίμηνο του έτους και προειδοποίησε για «σημαντικές» λειτουργικές ζημιές στο σύνολο του τρέχοντος έτους. Τα δυσάρεστα νέα για τη βιομηχανία αερομεταφορών δεν τελειώνουν, πάντως, καθώς η σκανδιναβική SAS ανακοίνωσε χθες κέρδη προ φόρων κάτω των προβλέψεων για τους εννέα πρώτους μήνες του 2001 και επικείμενη μείωση του προσωπικού της κατά 2.500 άτομα.