Ο Ηρακλής είναι διάσημος για τους άθλους του, περιλαμβανομένου εκείνου που θανάτωσε ένα απέθαντο τέρας. Το ελληνικό σχέδιο προστασίας ενεργητικού των τραπεζών με την επωνυμία «Ηρακλής» αντιμετωπίζει σήμερα έναν παρόμοιο εχθρό: μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 75 δισ. ευρώ. Το ελληνικό σχέδιο για την εξυγίανση του ισολογισμού των τραπεζών είναι αναγκαίο για να αυξηθούν οι πιθανότητες η χώρα να πετύχει τους φιλόδοξους αναπτυξιακούς της στόχους.
Το πλάνο βασίζεται σε ένα αρκετά επιτυχημένο μοντέλο που είχε εφαρμοστεί προηγουμένως στην Ιταλία. Οχήματα ειδικού σκοπού θα αγοράσουν από τις ελληνικές τράπεζες μη εξυπηρετούμενα δάνεια, θα τα συγκεντρώσουν και θα πουλήσουν ομόλογα με υψηλή και υποδεέστερη εξασφάλιση σε επενδυτές όπως κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου και εταιρείες ιδιωτικού μετοχικού κεφαλαίου. Το «κλειδί» σε αυτόν τον ηράκλειο άθλο τιτλοποίησης είναι η κρατική εγγύηση για το τμήμα υψηλής εξασφάλισης του ομολόγου. Τα ομόλογα θα πρέπει να αξιολογούνται ως φέροντα μικρότερο ρίσκο –παρόλο που πιθανότατα θα αξιολογηθούν στη μη επενδυτική βαθμίδα– επιτρέποντας στις ίδιες τις τράπεζες να τα αγοράσουν χωρίς να πλήξουν σε μεγάλο βαθμό την κεφαλαιακή τους επάρκεια. Η εγγύηση θα πρέπει να διατηρήσει την τιμή σε λογικά επίπεδα σε όλα τα τμήματα του ομολόγου. Ηδη φαίνεται να υπάρχει σημαντική ζήτηση για τέτοιου είδους ομόλογα, σύμφωνα με την DBRS Morningstar.
Μπορεί να θυμίζει λίγο χρηματοπιστωτική αλχημεία, ωστόσο το σχέδιο θα μπορούσε να οδηγήσει σε μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων κατά 30 δισ. ευρώ, σύμφωνα με έκθεση της Standard & Poor’s. Πρόκειται για τεράστια μείωση, διότι τα κόκκινα δάνεια εξακολουθούν να αποτελούν περισσότερο από το 40% του συνόλου των δανείων. Συγκριτικά, ο λόγος μη εξυπηρετούμενων δανείων στις ΗΠΑ βρισκόταν στα τέλη του 2018 γύρω στο 1% και ακόμη και στην Ιταλία έχει μειωθεί γύρω στο 9%. Ενα τραπεζικό σύστημα που είναι φορτωμένο με το ύψος των κόκκινων δανείων που έχει η Ελλάδα δεν μπορεί να υποστηρίξει δάνεια προς μια οικονομία που πασχίζει να γίνει πάλι υγιής.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν ερωτήματα. Το αντίτιμο που θα πρέπει να πληρωθεί για τα δάνεια εξακολουθεί να είναι άγνωστο, όπως και η ακριβής προμήθεια που θα καταβληθεί για την εγγύηση. Το νομικό πλαίσιο, αν και έχει βελτιωθεί, εξακολουθεί να είναι ελλιπές. Επίσης, το σχέδιο δεν αντιμετωπίζει ευθέως το θέμα του αποκαλούμενου αναβαλλόμενου φόρου. Οι πιστώσεις αυτές ανέρχονται στο 63% του δείκτη βασικού κεφαλαίου των κορυφαίων ελληνικών τραπεζών, σύμφωνα με την JP Morgan, και ενδέχεται να αναγκάσουν τις τράπεζες να εκδώσουν μετοχές αν υποστούν ζημίες. Τέλος, η Ελλάδα θα μπορούσε να αντιμετωπίσει διαδικαστικά προβλήματα.