Ζούμε στην εποχή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, όπου αλλάζουν δραστικά οι συνθήκες του ανταγωνισμού και επαναχαράσσεται ο παγκόσμιος επιχειρηματικός χάρτης. Η 4η βιομηχανική αλλάζει τα πάντα και παντού και μεταβάλλει τον τρόπο που ζούμε, εργαζόμαστε και δημιουργούμε. Για να αντιμετωπίσουμε τα νέα αυτά δεδομένα και για να προετοιμάσουμε την προσαρμογή μας ο ΣΕΒ διοργανώνει βιομηχανικό συνέδριο στις 18-19 Δεκεμβρίου, στην Αθήνα. Εκεί θα επικεντρωθούμε στις συμπράξεις και τις συνεργασίες για τη νέα εποχή.
Κεντρικό όχημα μιας συνολικής στρατηγικής μπορούν να είναι οι πλατφόρμες συνεργασίας, που αναλαμβάνουν τον σχεδιασμό και τον συντονισμό υλοποίησης των πολιτικών, προκειμένου να ανταποκριθούν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις όλων των μεγεθών και κλάδων.
Η εφαρμογή της 4ης βιομηχανικής επανάστασης, η Βιομηχανία 4.0 στις επιχειρήσεις, αλλάζει τον τρόπο που εκτελείται η βιομηχανική παραγωγή. Στη Βιομηχανία 4.0, η αυτοματοποιημένη παραγωγή και η τυποποίηση είναι μόνο η αρχή. Τη διαφορά κάνουν τα δεδομένα, ο όγκος και η ταχύτητα επεξεργασίας τους, αλλά κυρίως οι νέοι τρόποι διάδρασης ανθρώπων και μηχανών αλλά και μηχανών μεταξύ τους.
Η Βιομηχανία 4.0 είναι μια ιστορία τεχνολογικής διασύνδεσης. Από τη μία, η τεχνητή νοημοσύνη, τα ρομπότ, το διαδίκτυο των μηχανών (Internet of Things). Από την άλλη, η διαχείριση υλικών και εφοδιασμού, ο συντονισμός πόρων παραγωγής διάθεσης προϊόντων και διαχείρισης πελατών. Η διασύνδεση των δύο βελτιστοποιεί την παραγωγή, επιτρέπει τη σε πραγματικό χρόνο παρακολούθηση, επιταχύνει την παραγωγή και αυξάνει τη λειτουργική ευελιξία και απόδοση.
Πάρτε για παράδειγμα το Εξυπνο Εργοστάσιο, που στην ουσία αποτελεί και έναν μικρόκοσμο της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Αντλεί απτά οφέλη από τη διαχείριση ποιότητας μέσω αισθητήρων, ενώ η ανάπτυξη τεχνολογιών ψηφιακού «αντιτύπου» της παραγωγικής διαδικασίας (digital twin) μειώνει το κόστος των ελέγχων (7%-12%), των εγγυήσεων και της φύρας. Η αξιοποίηση των τρισδιάστατων εκτυπώσεων (3D Printing) μειώνει έως 30% τον χρόνο από τον σχεδιασμό έως τη μαζική παραγωγή. Αισθητήρες IoT και η διαρκής συγκέντρωση δεδομένων επιτρέπουν την απομακρυσμένη παρακολούθηση, προειδοποιούν για επικείμενες βλάβες, αυξάνουν έως και 60% τον παραγωγικό χρόνο μηχανημάτων, και μειώνουν 5%-10% τις δαπάνες συντήρησης παράλληλα με 10%-20% βελτίωση της ροής παραγωγής. Αλλα οφέλη περιλαμβάνουν τη δυνατότητα προληπτικής/αυτοματοποιημένης αναπλήρωσης αποθεμάτων, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη διαθεσιμότητα πρώτων υλών κατά 20%-30%, την αυτοματοποίηση εφοδιασμού μέσω ρομποτικών συστημάτων και τη βελτιστοποίηση του προγραμματισμού παραγωγής με μείωση του χρόνου αλλαγής γραμμών παραγωγής κατά 15%-25%. Μαζί με όλα αυτά, μέσω αισθητήρων και φορητών (φορετών/wearables) συσκευών βελτιώνεται η παρακολούθηση των συνθηκών ασφάλειας και των περιβαλλοντικών όρων.
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική βιομηχανία, και οι παραγωγικές επιχειρήσεις, αντιμετωπίζει μια διττή πρόκληση: την αύξηση της συνεισφοράς στην εθνική οικονομία (σε δείκτες ΑΕΠ, απασχόλησης, ΑΠΑ) προσεγγίζοντας τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όπως και να μη χάσει οριστικά την ευκαιρία της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Η θέση της στον διεθνή ανταγωνισμό εξαρτάται από αυτό.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε διαμορφώσει μια στρατηγική για τη μετάβαση στη Βιομηχανία 4.0, και τα περιθώρια έχουν στενέψει αρκετά. Την ίδια στιγμή, 19 χώρες της Ε.Ε.-28 ήδη υλοποιούν ολοκληρωμένες στρατηγικές με επίκεντρο τη σύμπραξη δυνάμεων του δημόσιου τομέα, της βιομηχανίας και της ερευνητικής κοινότητας, με στόχο να καλύψουν την απόσταση. Με βάση αυτό έχουν εντοπιστεί 5 βασικοί πυλώνες παρέμβασης: α) Αμεση δημιουργία μηχανισμών διακυβέρνησης και συντονισμού δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, β) Δραστική ενίσχυση τεχνολογικών επενδύσεων (CapEx), γ) Ενίσχυση επενδύσεων που μετασχηματίζουν την έρευνα σε «εμπορεύσιμη» καινοτομία, δ) Κάλυψη χάσματος ψηφιακών και τεχνολογικών δεξιοτήτων, ε) Ανάπτυξη κόμβων καινοτομίας για τη συνεύρεση ερευνητών και επιχειρήσεων.
Από την άλλη, σήμερα, στην ελληνική επιχειρηματικότητα και όχι μόνο, υπάρχει διάχυτη αισιοδοξία, λόγω της προόδου που είναι ήδη ορατή. Ολα τα επόμενα βήματα, ωστόσο, για την ανάπτυξη της οικονομίας και την παραγωγική μεγέθυνση θα κριθούν κυρίως από τον βαθμό συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ πολιτείας και επιχειρήσεων. Αλλωστε, έτσι σχεδιάζει πολιτικές όλη η Ευρώπη, έτσι οφείλουμε να τις σχεδιάσουμε και εμείς. Το ίδιο οφείλουμε να κάνουμε και εδώ – η εθνική προσπάθεια δεν θα ευοδωθεί μόνο μέσα από θυλάκους ή νησίδες αριστείας.
Eχουμε πολλές δυναμικές επιχειρήσεις, με σημαντικές εξαγωγικές επιδόσεις και ισχυρή καινοτομία, που δίνουν σταθερές δουλειές στις τοπικές κοινωνίες. Είναι πολύ σημαντικό ο παραγωγικός αυτός ιστός να στηριχθεί με αναπτυξιακό σχεδιασμό που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σε έναν κόσμο που αλλάζει εκ βάθρων. Εάν κινηθούμε σωστά, η 4η βιομηχανική επανάσταση μπορεί να είναι ευκαιρία και αφετηρία ανάπτυξης για εκείνους που θα τολμήσουν.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Μπίτσιος είναι αντιπρόεδρος του ΣΕΒ.