Mείωση εμφανίζουν οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας τη διετία 2016 και 2017, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σε πείσμα του κοινωνικού προφίλ που φιλοτεχνούσε η προηγούμενη κυβέρνηση, κυρίως μέσω της διανομής «μερίσματος» στο τέλος κάθε χρόνου.
Το όποιο «κοινωνικό μέρισμα» δεν αποδείχθηκε επαρκές για να αντισταθμίσει τη μείωση των δαπανών εις όφελος άλλων –πολυπληθέστερων– κατηγοριών στον τομέα της κοινωνικής προστασίας, όπως οι χαμηλοσυνταξιούχοι, που έχασαν το ΕΚΑΣ. Συνολικά, το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Οι δαπάνες κοινωνικής προστασίας μειώθηκαν κατά 0,1% το 2016, σε σύγκριση με το 2015, και κατά 1,5% το 2017 σε σύγκριση με το 2016. Σε απόλυτα μεγέθη, από 45,593 δισ. ευρώ το 2015, υποχώρησαν στα 45,539 δισ. ευρώ το 2016 και στα 44,857 δισ. ευρώ το 2017. Συνολικά, στη διετία μειώθηκαν κατά 736 εκατ. ευρώ ή κατά 1,6%.
Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ είναι, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Ολοκληρωμένων Στατιστικών Κοινωνικής Προστασίας, ένα μεθοδολογικό πλαίσιο βασισμένο σε κοινά πρότυπα, ορισμούς ταξινόμησης και κανόνες λογιστικής που χρησιμοποιείται για την κατάρτιση των στατιστικών σε συγκρίσιμη βάση.
Οι δαπάνες κατανέμονται στις εξής 8 λειτουργίες: ασθένεια, αναπηρία, γήρας, χηρεία, οικογένεια/τέκνα, ανεργία, στέγαση και κοινωνικός αποκλεισμός. Στην περίπτωση της ανακοίνωσης για το 2017, τα στοιχεία για τις δαπάνες στέγασης δεν είναι διαθέσιμα.
Με βάση λοιπόν τα στοιχεία για το 2017, οι δαπάνες γήρατος μειώθηκαν κατά 4,8%, ύστερα από μείωση κατά 1% την προηγούμενη χρονιά.
Σημειωτέον ότι το 2016 ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου, που επέβαλε περικοπές στις νέες συντάξεις. Πάντως, η μεγαλύτερη μείωση εμφανίζεται στα εφάπαξ (-51,4%) και στις δαπάνες γήρατος με βάση εισοδηματικά κριτήρια, δηλαδή, προφανώς, στο ΕΚΑΣ που κόπηκε (-46,6%). Οι υπόλοιπες συντάξεις γήρατος εμφανίζουν μείωση 4,1%. Την ίδια χρονιά, το 2017, ο αριθμός των δικαιούχων κύριας σύνταξης ανήλθε σε 2.569.221 άτομα έναντι 2.617.056 ατόμων, παρουσιάζοντας μείωση 1,8%.
Σημειωτέον ότι οι δαπάνες για παροχές γήρατος αντιπροσωπεύουν το 53,2% του συνόλου των δαπανών κοινωνικής προστασίας, εξ ου και επηρεάζουν καθοριστικά το αποτέλεσμα. Ακολουθούν οι δαπάνες για παροχές ασθένειας, οι οποίες για το 2017 αποτελούσαν το 20,4% των συνολικών δαπανών. Αυτές μειώθηκαν κατά 1,1% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
Οι δαπάνες για παροχές σε επιζώντες αποτελούσαν το 9,6% του συνόλου και μειώθηκαν κατά 6,9%, καθώς οι δαπάνες για συντάξεις χηρείας μειώθηκαν κατά 4,3%, όπως και το αντίστοιχο ΕΚΑΣ (-36,7%).
Μείωση κατά 1,2% σημείωσαν και οι δαπάνες για την αναπηρία, ενώ οι δαπάνες για την ανεργία μειώθηκαν κατά 1,7%.
Στον αντίποδα, οι παροχές κοινωνικής προστασίας για την οικογένεια και τα παιδιά αυξήθηκαν κατά 40,1%, κυρίως επειδή αυξήθηκαν αυτές που δόθηκαν με εισοδηματικά κριτήρια (81,3%), ενώ αυτές που δόθηκαν χωρίς εισοδηματικά κριτήρια μειώθηκαν (-7,4%). Το ποσό, όμως, είναι αναλογικά μικρό για να επηρεάσει το συνολικό αποτέλεσμα.
Επίσης, αυξημένες, κατά 76,3% ήταν οι δαπάνες για τον κοινωνικό αποκλεισμό, που είναι όμως επίσης πολύ μικρό ποσοστό στο σύνολο των κοινωνικών δαπανών.