Κρέμες σε τιμές ευκαιρίας, πάμφθηνα αρώματα όμοια με εκείνα διάσημων brands, προϊόντα μακιγιάζ αξίας 1-2 ευρώ. Πρόκειται για προσφορές που δελεάζουν τους καταναλωτές σε όλες τις χώρες του κόσμου, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση. Μπορεί η χώρα μας να μην παράγει αρκετά απομιμητικά καλλυντικά, αποτελεί όμως σταθμό διακίνησης και μεταφοράς τους σε άλλες χώρες. Το δε κόστος για τις επιχειρήσεις του κλάδου δεν είναι διόλου ασήμαντο, εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι εκτιμώμενες απώλειες εσόδων για τον τομέα των καλλυντικών και της περιποίησης ανέρχoνται σε 234 εκατ. ευρώ ετησίως, ποσό που ισοδυναμεί με το 20% του συνόλου των πωλήσεων του κλάδου. Στην Ε.Ε. το μέγεθος αυτό αγγίζει τα 7 δισ. ευρώ, ισοδυναμώντας με το 10,6% του συνόλου των πωλήσεων στον εν λόγω κλάδο, όπως προκύπτει από πρόσφατη μελέτη του Γραφείου Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης (EUIPO).
Εάν συνυπολογιστούν και οι απώλειες εσόδων σε άλλους δέκα κλάδους, που θεωρούνται οι πιο ευάλωτοι στο παράνομο εμπόριο (είδη ένδυσης-υπόδησης, αθλητικά είδη, παιχνίδια, τσάντες-βαλίτσες, κοσμήματα-ρολόγια, προϊόντα μουσικής, κρασιά και αλκοολούχα ποτά, φάρμακα, παρασιτοκτόνα-αγροχημικά προϊόντα, έξυπνα τηλέφωνα), η Ελλάδα μετράει απώλειες της τάξεως του 1,3 δισ. ευρώ ετησίως και η Ευρώπη κοντά στα 56 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, η διακίνηση προϊόντων-μαϊμού οδηγεί σε απώλειες περίπου 16.600 θέσεων εργασίας στη χώρα μας, με τις αντίστοιχες απώλειες σε ευρώ ανά Ελληνα πολίτη να φθάνουν στα 123 ευρώ. Από την άλλη, οι νόμιμοι κατασκευαστές στην Ε.Ε. χάνουν πάνω από 460.000 θέσεις εργασίας, καθώς παράγουν λιγότερο από αυτά που θα είχαν παραγάγι εάν δεν υπήρχαν απομιμητικά προϊόντα, με αποτέλεσμα να απασχολούν λιγότερους εργαζομένους. Οι αντίστοιχες απώλειες ανά κάτοικο αγγίζουν τα 110 ευρώ.
Οι υπερβολικά χαμηλές τιμές σε συνδυασμό με τη διακίνησή τους μέσω του Διαδικτύου έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια στην άνθηση του εμπορίου παραποιημένων/απομιμητικών προϊόντων παγκοσμίως. Ενδεικτικά, πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ αλλά και της EUIPO αναφέρει ότι το 2016 διακινήθηκαν παγκοσμίως παραποιημένα και πειρατικά προϊόντα αξίας 509 δισ. δολ., αντιπροσωπεύοντας το 3,3% του παγκόσμιου εμπορίου. Παλαιότερα, ήτοι το 2013, το αντίστοιχο ποσό έφθανε στα 461 δισ. δολ., δηλαδή στο 2,5% του παγκόσμιου εμπορίου.
«Αυτό που το 2013 ήταν ένα απλό θέμα συζήτησης, τώρα έχει καταλήξει να αποτελεί τάση. Οι επίδοξοι αντιγραφείς εποφθαλμιούν να κάνουν απομιμήσεις σε όλο και περισσότερα προϊόντα. Τα τελωνεία, για παράδειγμα, έχουν κατασχέσει ψεύτικες κιθάρες γνωστού brand, ενώ διακινούνται ακόμη και ψεύτικα κατασκευαστικά υλικά», αναφέρει στην «Κ» ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΟΟΣΑ και ένας από τους συντάκτες της έκθεσης, Piotr Stryszowski. «Τα δε παραποιημένα αρωματικά και καλλυντικά προϊόντα αποτελούν για αυτούς προϊόντα-στόχους, με την αξία των εξαγωγών να αγγίζει παγκοσμίως τα 5,4 δισ. δολ., αντιπροσωπεύοντας το 1,4% του παγκόσμιου εμπορίου fake προϊόντων», αναφέρει ο ίδιος, με τις ηλεκτρικές συσκευές και τα κοσμήματα να βρίσκονται ψηλά στη λίστα.
Από πού όμως καταφθάνουν τα καλλυντικά-μαϊμού; Ο κ. Stryszowski αναφέρει ότι πάνω από 75% παράγεται στην Κίνα και στο Χονγκ Κονγκ. Μικρότερο είναι το ποσοστό στην Τουρκία, στο Ντουμπάι, στη Σιγκαπούρη και στην Ινδία, με τις τρεις τελευταίες να αποτελούν σταθμούς μεταφοράς αυτών των προϊόντων στον υπόλοιπο κόσμο.
Κατά τον ίδιο, η Ελλάδα συνιστά έναν από τους βασικότερους προορισμούς στην Ευρώπη τέτοιων προϊόντων, προκειμένου έπειτα να διοχετευθούν σε άλλες χώρες. «Ωστόσο, δεν είναι μόνο η Ελλάδα σταθμός διέλευσης (transit point) αυτών των προϊόντων, αφού το ίδιο συμβαίνει και με άλλες χώρες, όπως η Ολλανδία». Eκτός από το Ιντερνετ, ο κ. Stryszowski επεσήμανε ότι πολλά από αυτά εντοπίζονται σε λαϊκές, σε bazaar ή και σε εκπτωτικά μαγαζιά που έχουν ειδικές προσφορές. Από την άλλη, οι πολύ χαμηλές τιμές τους οδηγούν ακόμη και στην προώθησή τους στη νόμιμη αγορά.
Εκτός από το οικονομικό κόστος, η χρήση τέτοιων προϊόντων απειλεί και την υγεία μας. Εκθεση του European Consumer Center αναφέρει ότι τα παραποιημένα καλλυντικά και αρωματικά προϊόντα που πωλούνται ηλεκτρονικά μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές και ερεθιστικές αντιδράσεις. Εyeliner δημοφιλούς μάρκας μακιγιάζ βρέθηκε να έχει τεράστιες ποσότητες χαλκού, ξεπερνώντας κατά 46 φορές τα επιτρεπόμενα όρια. «Τέτοια προϊόντα δεν έχουν περάσει τους minimum ελέγχους που αφορούν την ποιότητα αλλά και την ποσότητα των συστατικών που αναγράφουν», αναφέρει στην «Κ» ειδικός αλλεργιολόγος. «Ολες οι νόμιμες εταιρείες κάνουν εσωτερικούς ελέγχους κυρίως ως προς τη χημική σύσταση των προϊόντων τους, κάτι που έχει ένα κόστος. Οι μη νόμιμες εταιρείες δεν ακολουθούν τους ίδιους ελέγχους. Ωστόσο, οποιοδήποτε χημικό ή φυτικό συστατικό μπορεί να προκαλέσει κάποια αλλεργική αντίδραση. Ομως, όταν υπάρχει έλεγχος από τις εταιρείες και από τις Αρχές, υπάρχει μία ελάχιστη διασφάλιση για τον καταναλωτή», προσθέτει. Πολλά από αυτά περιέχουν άκρως τοξικές ουσίες. Δημοσίευμα του BBC αναφέρει ότι οι βρετανικές αρχές είχαν προειδοποιήσει ότι τα καλλυντικά-μαϊμού περιείχαν από υδροκυάνιο μέχρι και περιττώματα αρουραίων.