Είναι Παρασκευή βράδυ, λίγο πριν από τη συνάντηση των επιχειρηματιών με τον υπουργό Περιβάλλοντος Κωστή Χατζηδάκη, και το «Παρατηρητήριο για την Απολιγνιτοποίηση», μία ένωση 32 επιχειρήσεων στην Πτολεμαΐδα, την Κοζάνη, το Αμύνταιο, τη Φλώρινα και τις γύρω περιοχές, συντάσσει την ατζέντα που θα παρουσιάσει στον υπουργό. Οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων που συμμετέχουν στο Παρατηρητήριο συναντιούνται σε μια κεντρική καφετέρια της Πτολεμαΐδας, δύο χιλιόμετρα από το ξενοδοχείο στο οποίο δύο ώρες αργότερα θα γίνει η συνάντηση με τον κ. Χατζηδάκη.
Οι περισσότερες από αυτές τις εταιρείες είναι εργολαβικές επιχειρήσεις φορτηγών. Ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης διαβεβαίωσε τις επιχειρήσεις αυτές ότι θα λάβουν ένα μεγάλο μερίδιο της αποκατάστασης των ορυχείων της ΔΕΗ στην περιοχή που δεν έχουν αποκατασταθεί ακόμα. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του Παρατηρητηρίου, Κλεάνθη Ακτενίζογλου, πρόκειται συνολικά για επιχειρήσεις που έχουν 100 εκατ. τζίρο και απασχολούν χωρίς τους υπεργολάβους τους 1.500 άτομα. Μαζί με τους υπεργολάβους οι εργαζόμενοι των δραστηριοτήτων που εξαρτώνται στενά από τη ΔΕΗ φθάνουν τα 3.000 άτομα. Οι εργαζόμενοι σε ορυχεία και ατμοηλεκτρικούς σταθμούς σήμερα χωρίς τους 8μηνίτες αγγίζουν τα 3.100 άτομα, μετά τις δραματικές μειώσεις που έκανε η ΔΕΗ στο προσωπικό της τα προηγούμενα χρόνια, καθώς πρακτικά δεν αντικαθιστούσε τους εργαζομένους που έβγαιναν στη σύνταξη. To Tεχνικό Επιμελητήριο έχει υπολογίσει ότι για κάθε θέση εργασίας που χάνεται στη ΔΕΗ, στην περιοχή χάνονται 3,9 θέσεις εργασίας επιχειρήσεων που συνδέονται με τη λιγνιτική παραγωγή (πολλαπλασιαστής 3,9).
Οι εκπρόσωποι των εταιρειών που μεταφέρουν λιγνίτη στα ορυχεία και στις οποίες η ΔΕΗ χρωστάει οφειλόμενα 6 μηνών (τον Ιανουάριο έγιναν πληρωμές ενός διμήνου, αφού προηγουμένως τα οφειλόμενα έφταναν το 8μηνο) ανησυχούν ότι εάν το έργο της απολιγνιτοποίησης (decomissioning) ανατεθεί στη γερμανική RWE, που θα αναλάβει και ρόλο συμβούλου, ίσως μείνουν –παρά τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις– εκτός νυμφώνος. Σε πολύ πιο δύσκολη κατάσταση βρίσκονται τα μηχανουργεία της περιοχής, ορισμένα από τα οποία είναι εξαιρετικά εξειδικευμένα. Οι επιχειρήσεις αυτές, που κατά κανόνα απασχολούν πολύ νεότερους εργαζομένους απ’ ό,τι η ίδια η ΔΕΗ, έχουν χάσει το 80% της συντήρησης των μονάδων. Σύμφωνα με υπολογισμούς εκπροσώπων των εταιρειών αυτών, ο τζίρος της συντήρησης των μονάδων έπεσε από τα 100 εκατ. ευρώ στα 20 εκατ. ευρώ. «Για εμάς, η απολιγνιτοποίηση έχει αρχίσει πολύ νωρίτερα», είπαν στον κ. Χατζηδάκη. Το πρόβλημα για την πολιτεία είναι πως οι μονάδες αυτές διαθέτουν για παράδειγμα μερικές δεκάδες από τους καλύτερους οξυγονοκολλητές υψηλής πίεσης της χώρας, όπως συμβαίνει με την ελληνική εταιρεία από τον Αντίγονο της Φλώρινας που κατασκευάζει τα μεταλλικά τμήματα της μονάδας 5 στην Πτολεμαΐδα για λογαριασμό της κοινοπραξίας ΤΕΡΝΑ/Hitachi.
Η συγκεκριμένη επιχείρηση είχε επενδύσει την προηγούμενη 15ετία 12 εκατ. ευρώ σε εξοπλισμό και απασχολεί 370 άτομα μαζί με τους «εργολαβικούς».
Οι εκπρόσωποι της εταιρείας αλλά και εκπρόσωποι άλλων επιχειρήσεων ζήτησαν, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», από τον Κωστή Χατζηδάκη να συμμετέχουν και στο φωτοβολταϊκό που θα δημιουργηθεί μετά τη διακοπή λειτουργίας των ορυχείων και των σταθμών της ΔΕΗ. Αλλά είναι αμφίβολο αν το αίτημα αυτό θα εισακουσθεί από τον ξένο οίκο που θα αναλάβει να κατασκευάσει, να χρηματοδοτήσει και να λειτουργήσει τις εγκαταστάσεις των φωτοβολταϊκών από κοινού με τη ΔΕΗ. Υπολογισμοί ανεξάρτητων εκτιμητών ανεβάζουν το κόστος της επένδυσης για 2 γιγαβάτ στα 2 δισ. ευρώ. Στο μυαλό των εκπροσώπων του Παρατηρητηρίου είναι μια «ενεργειακή κοινότητα». Πριν όμως λυθεί το πρόβλημα αυτό θα πρέπει να απαντηθεί το νομικό ζήτημα για το κατά πόσον η γη που παραχωρήθηκε στη ΔΕΗ είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί για κάτι άλλο εκτός από εξόρυξη του λιγνίτη, καθώς οι απόψεις διίστανται. Η ΔΕΗ επιμένει ότι η γη ανεξάρτητα από τη χρήση πρέπει να παραμείνει στα χέρια της, καθώς έχει πληρώσει –και μάλιστα πανάκριβα– τη γη αυτή.