Προσωρινά και μάλλον διαχειρίσιμα εμφανίζονται τα συμπτώματα του κορωνοϊού στην παγκόσμια οικονομία, η οποία ωστόσο παραμένει σε καθεστώς εγρήγορσης με το βλέμμα στην Κίνα. Ο Chief Economist της Capital Economics Νιλ Σέρινγκ περιέγραψε στην «Κ» το βασικό σενάριο για τη διεθνή διάσταση της κινεζικής κρίσης. Κάνει λόγο για 2,5% απώλεια του κινεζικού ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο του έτους και εφιστά την προσοχή στον τουρισμό και στις διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες. Στον δικό της ρυθμό κινείται για την ώρα η Ελλάδα, απολαμβάνοντας τις ευεργετικές επιπτώσεις των χαμηλών επιτοκίων, εν αναμονή της εξέλιξης του τουριστικού ρεύματος.
– Πώς διαμορφώνεται η προοπτική για την κινεζική οικονομία, η οποία πλήττεται από την εξάπλωση του κορωνοϊού;
– Κατ’ αρχάς, πριν από την εμφάνιση του ιού, και παρά τον εμπορικό πόλεμο, η οικονομία και η ανάπτυξη στην Κίνα ήταν αρκετά σταθερές. Αυτό οφειλόταν κατά βάση στον τομέα των ακινήτων, ο οποίος αντιστοιχούσε στο 15% της κινεζικής οικονομίας. Ωστόσο, η δυναμική στον συγκεκριμένο τομέα δεν ήταν εξαρχής διατηρήσιμη, γι᾽ αυτό και πλέον κινείται προς το 10%. Επομένως, από πριν βλέπαμε ότι θα υπήρχε επιβράδυνση στην κινεζική οικονομία. Στη συνέχεια «χτύπησε» και ο κορωνοϊός. Σε αυτήν τη φάση υπάρχει σχετική αβεβαιότητα αναφορικά με τις επιπτώσεις. Επικρατεί η εντύπωση ότι οι συνέπειες στο τέλος της ημέρας δεν θα είναι εξαιρετικά σοβαρές. Από την άλλη πλευρά όμως η οικονομική δραστηριότητα αυτή τη στιγμή μειώνεται ραγδαία. Για παράδειγμα, η επιβατική κίνηση καταγράφει πτώση 60%. Στο πρώτο τρίμηνο του έτους αναμένεται απώλεια της τάξης του 2,5% για το κινεζικό ΑΕΠ. Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα η Κίνα θα καλύψει αυτήν την απώλεια, πόσο εύκολα δηλαδή θα ανακάμψει. Επιπλέον, θα πρέπει να δει κανείς αν θα υπάρξει μόνιμη απώλεια εισοδήματος για Κινέζους εργαζομένους, οι οποίοι σε διάφορους τομείς της οικονομίας έχουν σταματήσει να δουλεύουν. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση ενός άλλου ιού, του SARS, οι κινεζικές στατιστικές δεν έδειξαν κανέναν αντίκτυπο στο ΑΕΠ της χώρας. Δεν θα πρέπει λοιπόν να εκπλαγεί κανείς αν οι επίσημες στατιστικές δεν δείξουν επίπτωση. Ομως η δική μας εκτίμηση αυτή τη στιγμή είναι απώλεια της τάξης του 2,5% για το κινεζικό ΑΕΠ το πρώτο τρίμηνο.
– Πώς επιδρά η κινεζική κρίση μέχρι στιγμής στην παγκόσμια οικονομία;
– Η παγκόσμια οικονομία επηρεάζεται κατ’ αρχάς μέσω του κινεζικού τουρισμού. Πριν απ᾽ όλους, τεράστιο πλήγμα έχουν υποστεί χώρες που είναι μεγάλοι αποδέκτες Κινέζων τουριστών, όπως η Καμπότζη, η Ταϊλάνδη, η Σιγκαπούρη, αλλά και η περιφέρεια του Χονγκ Κονγκ. Ο δεύτερος τομέας μέσω του οποίου επιδρά η κινεζική κρίση στην παγκόσμια οικονομία είναι η εφοδιαστική αλυσίδα. Η Κίνα δεν είναι απλώς τεράστια οικονομία, αλλά είναι και βασικός παίκτης στην εφοδιαστική αλυσίδα της παραγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, πλήττονται ιδιαίτερα η αυτοκινητοβιομηχανία και ο τομέας ηλεκτρονικών ειδών.
– Ηδη πριν από την εκδήλωση του ιού, η επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας προκαλούσε την ανησυχία ακόμη και για έναν νέο γύρο ύφεσης. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Το 2019 προβλέπαμε επιβράδυνση στην παγκόσμια οικονομία. Στη συνέχεια κάτι άλλαξε στην αγορά, η οποία έβλεπε την πιθανότητα μεγάλης ύφεσης. Προσωπικά ποτέ δεν πίστευα ότι θα είχαμε νέα ύφεση, διότι οι συνθήκες δεν το δικαιολογούσαν. Το πρώτο τρίμηνο του έτους αναμένεται να είναι το πιο αδύναμο. Το δεύτερο τρίμηνο εκτιμάμε ότι θα εμφανίσει ενδείξεις ανάκαμψης. Δείτε για παράδειγμα τις ΗΠΑ, όπου τα επιτόκια μειώνονται και τα ακίνητα ανεβαίνουν. Θεωρώ ότι θα πρέπει να μας απασχολεί λιγότερο το σενάριο μιας ύφεσης και θα πρέπει απλώς να παρακολουθήσουμε πώς ο τομέας των ακινήτων στην Κίνα θα επηρεάσει την παγκόσμια οικονομία.
– Ανεξάρτητα από τον κορωνοϊό, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη είναι αναιμική. Πώς διαμορφώνεται η προοπτική για την περιοχή του ευρώ και τι θα καθορίσει τη δυναμική της;
– Πράγματι, η ανάπτυξη στην Ευρωζώνη αναμένεται να κινηθεί κάτω από το 1%. Η αδυναμία στην ανάπτυξη το 2019 ήταν αδυναμία στις εξαγωγές και στις επενδύσεις, ενώ βλέπουμε επιβράδυνση της εσωτερικής ζήτησης και ελαφρά μείωση της κατανάλωσης το 2020. H εικόνα την οποία διαμορφώνουν ο πολύ χαμηλός πληθωρισμός και η αναιμική ανάπτυξη εγείρει το ερώτημα αν η ΕΚΤ θα πρέπει να στηρίξει περισσότερο την οικονομία.
– Από την άλλη πλευρά, τα χαμηλά επιτόκια είναι μόνο θετική εξέλιξη για την ευρωπαϊκή οικονομία ή δημιουργούν και ρίσκα από ένα σημείο και έπειτα; Ποιο είναι τελικά αυτό το σημείο;
– Γενικά, είναι κακή εξέλιξη. Τα χαμηλά επιτόκια αντικατοπτρίζουν το γεγονός ότι η οικονομία είναι εξαιρετικά αδύναμη και δημιουργούν προβλήματα, μεταξύ άλλων, στον τραπεζικό τομέα. Ομως σκεφτείτε να είχαμε αδύναμη ανάπτυξη και υψηλότερα επιτόκια. Θα έλεγα ότι η τρέχουσα κατάσταση δοκιμάζει τα όρια της νομισματικής πολιτικής. Ομως θεωρώ ότι δεν θα πρέπει να αυξήσουμε τα επιτόκια σε αυτό το στάδιο. Θα «σκότωνε» την ανάπτυξη.
– Πώς αξιολογείτε αυτό το διεθνές περιβάλλον για την Ελλάδα; Είναι τελικά επικίνδυνο λόγω των αβεβαιοτήτων ή ευνοϊκό λόγω των χαμηλών επιτοκίων;
– Νομίζω ότι στην περίπτωση της Ελλάδας το σημείο-κλειδί είναι τα χαμηλά επιτόκια. Η απόδοση του ελληνικού 10ετούς ομολόγου έχει μειωθεί κάτω από το 1%. Είναι αδιανόητο, αν σκεφτεί κανείς πού βρισκόταν πολύ πρόσφατα. Η εξέλιξη βοηθάει εξαιρετικά μια χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία έχει τόσο υψηλό χρέος. Ο άλλος παράγων που θα πρέπει να δούμε πώς θα λειτουργήσει για την Ελλάδα το 2020 είναι ο τουρισμός, όχι μόνο από την Κίνα αλλά κυρίως από χώρες όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ.
– Τι χρειάζεται προκειμένου η Ελλάδα να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα και ποιο θα ήταν ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα;
– Δεν θα ρίσκαρα μια πρόβλεψη για το χρονοδιάγραμμα, ωστόσο αυτό που εξετάζουν και ήδη αποτυπώνουν οι διεθνείς οίκοι για την Ελλάδα είναι ότι οι συνθήκες βελτιώνονται και η ανάπτυξη έχει αρχίσει να «τσιμπάει».
– Μια περαιτέρω μείωση των φορολογικών συντελεστών στην Ελλάδα δημιουργεί αβεβαιότητες για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων ή αντιθέτως ενισχύει την αναπτυξιακή δυναμική και έτσι έχει θετικό αντίκτυπο στο προφίλ του ελληνικού χρέους;
– Αυτό είναι ένα δύσκολο θέμα. Εχει να κάνει με τη μορφή που θα πάρουν οι εκάστοτε μειώσεις φόρων. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, οι Ρεπουμπλικανοί έλεγαν χαρακτηριστικά ότι οι μειώσεις φόρων που θα εφάρμοζαν «θα πλήρωναν για τον εαυτό τους», μέσω της ανάπτυξης που θα δρομολογούσαν. Αυτό που είδαμε στην πράξη είναι ότι υπήρξε πράγματι ταχύτερη ανάπτυξη, αλλά για λίγα τρίμηνα. Την ίδια ώρα δεν είδαμε βελτίωση στα μεγέθη του προϋπολογισμού. Εξαρτάται λοιπόν.