Την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου στα καπνικά προϊόντα επιχειρεί η κυβέρνηση σχεδιάζοντας ένα σύστημα έκδοσης μοναδικών κωδικών ιχνηλασιμότητας. Μέσα από αυτό το σύστημα, κάθε προϊόν καπνού θα διαθέτει πάνω του έναν μοναδικό αναγνωριστικό κωδικό ο οποίος θα το συνοδεύει από την παραγωγή, την εμπορία μέχρι και τη διάθεσή του στον τελικό καταναλωτή.
Σύμφωνα με έκθεση της ΚPMG, το 2018 η κατανάλωση παράνομων τσιγάρων στην Ε.Ε. υπολογίστηκε στο 8,6% της συνολικής κατανάλωσης, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 43,6 δισ. τσιγάρα, το οποίο ισοδυναμεί με τέσσερις φορές τη νόμιμη κατανάλωση στην Ελλάδα.
Από την έκθεση προκύπτει ότι η παράνομη αγορά τσιγάρων στην Ελλάδα το 2018 εκτινάχθηκε στο 23,6% κατατάσσοντας τη χώρα μας στην πρώτη θέση της Ε.Ε. στο λαθρεμπόριο τσιγάρων. Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα καταγράφηκε η μεγαλύτερη ποσότητα παραποιημένων τσιγάρων στην Ε.Ε. (1,5 δισ. τσιγάρα).
Το νέο σύστημα ελέγχου
Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων, με στόχο την υποστήριξη της καταπολέμησης της εμπορίας παράνομων προϊόντων καπνού, προχώρησε στην προκήρυξη ανοικτού διαγωνισμού προμήθειας του συγκεκριμένου συστήματος το οποίο πρόκειται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία το πρώτο τρίμηνο του 2021. Η προθεσμία κατάθεσης προσφορών είναι η 30ή Μαρτίου 2020 και το ύψος του διαγωνισμού είναι στο 1.438.400 ευρώ.
Το νέο πληροφοριακό σύστημα θα διαθέτει καινοτομίες όπως για παράδειγμα τη δημιουργία μιας ειδικής εφαρμογής που μέσω διαδικτυακής πύλης και χρήσης του μοναδικού κωδικού θα παρέχει σε πραγματικό χρόνο αναλυτικές πληροφορίες για το κάθε προϊόν. Με αυτόν τον τρόπο ο καταναλωτής θα γνωρίζει άμεσα και σε πραγματικό χρόνο την ημερομηνία παραγωγής του προϊόντος που κατανάλωσε και, το κυριότερο, αν ο κωδικός που το προϊόν φέρει είναι αυθεντικός ή μη. Ετσι θα μπορεί να εξακριβώσει αν το προϊόν είναι παράνομο ή προϊόν νόμιμης παραγωγής και διακίνησης.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με την έρευνα της KPMG, τα χαμένα έσοδα σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης αγγίζουν τα 10 δισ. ευρώ, ετησίως. Οπως προκύπτει από την ίδια μελέτη, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των παράνομων εργοστασίων. Η Πολωνία, η Τσεχία και η Ελλάδα είχαν τις περισσότερες εφόδους σε παράνομα εργοστάσια τα προηγούμενα χρόνια. Τα παράνομα προϊόντα που παράγονταν σε αυτά τα εργοστάσια εντοπίστηκαν σε πολλές χώρες της Ε.Ε. Εάν αυτές οι ποσότητες τσιγάρων είχαν διοχετευτεί στη νόμιμη αγορά, θα πρόσθεταν 2 δισ. ευρώ επιπλέον στα ευρωπαϊκά ταμεία.
Μεγάλα πρόστιμα
Εκτός από το παραπάνω σύστημα, τις προσεχείς ημέρες αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή σχέδιο νόμου από το υπουργείο Οικονομικών για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά οι ποινές και τα πρόστιμα για τους λαθρεμπόρους ενώ υψηλά θα είναι και τα πρόστιμα για το αδίκημα της φοροδιαφυγής.
Η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών στην παρούσα φάση εστιάζει στο λαθρεμπόριο καυσίμων, καπνικών και αλκοολούχων ποτών. Κυρίως τα καύσιμα και τα καπνικά είναι αυτά που απασχολούν την κυβέρνηση καθώς ο περιορισμός τους μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετο δημοσιονομικό χώρο έτσι ώστε να εφαρμοστεί ταχύτερα το πρόγραμμα που είχε παρουσιαστεί προεκλογικά.
Οι απώλειες από το λαθρεμπόριο τσιγάρων υπολογίζονται στα 700 εκατ. ευρώ ετησίως, από το λαθρεμπόριο καυσίμων χάνονται τουλάχιστον 300-500 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο, ενώ συνολικά από τον ΦΠΑ το ελληνικό Δημόσιο χάνει ετησίως περί τα 6 δισ. ευρώ.