Φρένο στο άνοιγμα της πολλά υποσχόμενης για την Ελλάδα αγοράς των υδρογονανθράκων βάζει η διπλή καταιγίδα της κατακρήμνισης των τιμών του αργού και της κατακόρυφης μείωσης της ζήτησης από την επιδημία του κορωνοϊού, που ξέσπασε στη διεθνή πετρελαϊκή αγορά. Οι μεγάλες πετρελαϊκές διεθνώς που είδαν τα έσοδά τους να μειώνονται δραματικά, καθώς η τιμή του αργού από τις αρχές του έτους υποχώρησε 70%-80%, πέφτοντας κάτω από τα 20 δολ./βαρέλι, προχωρούν σε περικοπές των επενδυτικών τους προγραμμάτων κατά 50 δισ. δολ., στρατηγική που επηρεάζει και τα projects των Total, ExxonMobil και Repsol στην Κρήτη και το Ιόνιο αλλά και τον προγραμματισμό των ΕΛΠΕ και Energean για ερευνητικές γεωτρήσεις στον Πατραϊκό Κόπλο και το Κατάκολο. Aκόμη πιο άμεσες είναι οι επιπτώσεις στο μοναδικό «ζωντανό» κοίτασμα στην Ελλάδα, αυτό του Πρίνου, που διαχειρίζεται η Energean. Η παραγωγή του κοιτάσματος είναι ζημιογόνος και η εταιρεία έχει ενημερώσει την κυβέρνηση για την αδυναμία διαχείρισης της συνέχισης της λειτουργίας του, προτείνοντας μέτρα στήριξης μεταξύ των οποίων τη μετατροπή μέρους του κοιτάσματος σε αποθηκευτικό χώρο πετρελαίου αλλά ακόμη και την κρατικοποίησή του.
Το κόστος εξόρυξης για το κοίτασμα του Πρίνου είναι υψηλό λόγω των δυσκολιών άντλησης και ανέρχεται στα 22 δολ./βαρέλι. Βέβαια επειδή το πετρέλαιο που παράγει είναι βαρύ σε θείο, η Energean το πουλάει, βάσει μακροχρόνιου συμβολαίου, στην BP περί τα 7-8 δολ./βαρέλι χαμηλότερα από την τιμή του μπρεντ. Η παραγωγή του Πρίνου ήταν προβληματική και πριν από την κατάρρευση των τιμών γι’ αυτό και η Energean είχε προβεί σε περικοπές δαπανών ύψους 80 εκατ. δολ. με αποτέλεσμα η παραγωγή να μειωθεί κατά 20% το 2019 σε σχέση με το 2018, στα 3.300 βαρέλια την ημέρα. Η κρίση τιμών ενέτεινε τα προβλήματα και κατέστησε μη διαχειρίσιμη τη συνέχιση της παραγωγής του, απειλώντας άμεσα και την απασχόληση περίπου 270 εργαζομένων.
Σε μια προσπάθεια να διασφαλίσει ρευστότητα η Energean βγάζει προς πώληση περιουσιακά στοιχεία. Εχει ήδη πουλήσει ένα από τα δύο πλοία που διαθέτει, ενώ προς πώληση έχει βγάλει και το γεωτρύπανο. Κύκλοι της Energean μιλώντας στην «Κ» δεν κρύβουν το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει το κοίτασμα του Πρίνου, κάνοντας σαφές ότι η παραγωγή δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς στήριξη από την πολιτεία.
Τα δύο σενάρια
Το πρόβλημα έχει γνωστοποιηθεί στην κυβέρνηση με την οποία η εταιρεία είναι σε ανοιχτή γραμμή το τελευταίο διάστημα για την αναζήτηση λύσης. Η παρέμβαση της κυβέρνησης για την εξασφάλιση χαμηλότοκων δανείων μέσω της ΕΤΕπ, όπως έγινε με τη ΔΕΗ, είναι ένα από τα μέτρα που η εταιρεία θέτει στο τραπέζι των συζητήσεων. Το δεύτερο μέτρο είναι η δυνατότητα χρήσης μέρους του κοιτάσματος ως αποθήκης, κάτι που θα εξασφαλίσει σημαντικά έσοδα λόγω της αυξημένης ζήτησης για αποθηκευτικούς χώρους διεθνώς. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει τη μετατροπή της άδειας παραχώρησης του κοιτάσματος, αφού δεν προβλέπει αξιοποίηση ως αποθήκη. Το έσχατο σενάριο που μπαίνει στο τραπέζι των συζητήσεων είναι η κρατικοποίησή του, αφού η Energean δεν φαίνεται διατεθειμένη να συνεχίσει να το λειτουργεί επί ζημία.
«Χτίζουν» αποθέματα σε χαμηλές τιμές τα ελληνικά διυλιστήρια
Τα διυλιστήρια της χώρας, που είναι άμεσα συνδεδεμένα με τη διεθνή αγορά πετρελαίου, καλούνται να διαχειριστούν μια πρωτόγνωρη κατάσταση, αποτέλεσμα της μεταβλητότητας που έχει προκαλέσει η πρωτοφανής μείωση των τιμών και παράλληλα η κατακόρυφη υποχώρηση της ζήτησης λόγω των περιοριστικών μέτρων μετακίνησης που ελήφθησαν διεθνώς για την καταπολέμηση της COVID-19 και την οποία στελέχη του κλάδου περιγράφουν στην «Κ» ως την απόλυτη ανισορροπία προσφοράς και ζήτησης. Το γεγονός ότι τα ελληνικά διυλιστήρια δεν έχουν δραστηριότητα στον τομέα της παραγωγής υδρογονανθράκων, που δέχεται τις μεγαλύτερες πιέσεις, περιορίζει σημαντικά τις επιπτώσεις από τη διπλή κρίση χαμηλών τιμών και μείωσης της ζήτησης. Γι’ αυτό και τα ελληνικά διυλιστήρια (ΕΛΠΕ και Motor Oil) συνεχίζουν να λειτουργούν με σχεδόν κανονικούς ρυθμούς, αξιοποιώντας και τους μεγάλους αποθηκευτικούς χώρους που διαθέτουν για αποθήκευση αργού και προϊόντων σε χαμηλές τιμές. Σημαντική θα είναι η επίπτωση στην αποτίμηση των αποθεμάτων, η οποία όμως αποτυπώνεται ως λογιστική ζημία.
Αντιθέτως, οι εταιρείες διύλισης επωφελούνται από τις χαμηλές τιμές, αφού απαιτούνται μικρότερα κεφάλαια κίνησης για αγορές αργού. Από τις χαμηλές τιμές επωφελούνται και οι καταναλωτές, αν και τα υψηλά ποσοστά φόρων και δασμών δεν επιτρέπουν σημαντική αποκλιμάκωση της τιμής. Ηδη, πάντως, η τιμή της αμόλυβδης στην αντλία διαμορφώνεται κοντά στο 1,3 ευρώ το λίτρο και του πετρελαίου θέρμανσης στα 79 λεπτά το λίτρο. Σε μακροπρόθεσμο επίπεδο, οι συνολικότερες επιπτώσεις για την ελληνική οικονομία είναι θετικές. Δεδομένου ότι ο βαθμός εξάρτησης από το εισαγόμενο πετρέλαιο είναι υψηλός, οι χαμηλές τιμές αναμένεται να βελτιώσουν το εμπορικό ισοζύγιο, ενώ θα συμβάλουν και στη μείωση του πληθωρισμού. Η εγχώρια αγορά αναμένει σταθεροποίηση των τιμών σε χαμηλά επίπεδα για όλο το 2020 και εκτιμά ότι η πορεία θα καθοριστεί από την εξέλιξη της ζήτησης στην Αμερική, που είναι η μεγαλύτερη καταναλώτρια χώρα παγκοσμίως, όπως και στην Κίνα, αλλά και από τα μέτρα σταδιακής επανεκκίνησης της οικονομικής δραστηριότητας στην Ευρώπη. Την κατάσταση που διαμορφώνεται στην εσωτερική αγορά καυσίμων παρακολουθεί μέσω συνεχών επαφών με τους φορείς του κλάδου το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, εξετάζει πρόσθετα μέτρα παρέμβασης για την ενίσχυση της ρευστότητας και την αποτροπή κατάρρευσης επιχειρήσεων.
Λουκέτα μετά τον Μάιο αναμένει η αγορά
Μη διαχειρίσιμη θα είναι η κατάσταση για τις μικρές εταιρείες εμπορίας και τα πρατήρια καυσίμων μετά τον Μάιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις στελεχών του κλάδου. Η αγορά, που έχει χάσει το 70% του όγκου πωλήσεων βενζινών και το 45% του πετρελαίου κίνησης, κρατιέται όρθια αυτή τη στιγμή από το πετρέλαιο θέρμανσης, οι πωλήσεις του οποίου έχουν αυξηθεί κατά 120% στη χονδρική αγορά και κατά 50% στη λιανική, αφού καταναλωτές και μεσάζοντες αποθεματοποιούν ποσότητες για την επόμενη χειμερινή περίοδο αξιοποιώντας τις πολύ χαμηλές τιμές (79 λεπτά το λίτρο μέση τιμή πανελλαδικά).
Με τη λήξη της περιόδου διακίνησης πετρελαίου θέρμανσης, στα τέλη Απριλίου, η αγορά θα γυρίσει συνολικά στο βαθύ κόκκινο, πιέζοντας ασφυκτικά εταιρείες και πρατήρια κυρίως στις τουριστικές περιοχές, που συνήθιζαν να στηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος του τζίρους τους στην κίνηση των θερινών μηνών.
Την ανησυχία τους για «λουκέτα» τόσο σε εταιρείες εμπορίας όσο και σε πρατήρια μετά τον Μάιο εκφράζουν με δηλώσεις τους στην «Κ» ο πρόεδρος του ΣΕΕΠΕ, Γιάννης Αληγιζάκης, και ο πρόεδρος της ΠΟΠΕΚ, Γιώργος Ασλάνογλου. Ο κλάδος πέραν της μείωσης της ζήτησης έχει δεχθεί πιέσεις στη ρευστότητα και από το μέτρο της παράτασης μεταχρονολογημένων επιταγών, ενώ δεν έχει συμπεριληφθεί σε κανένα ΚΑΔ. Και ενώ τα έσοδα από πωλήσεις έχουν κατακρημνιστεί, ο κλάδος υποχρεώνεται να προπληρώνει φόρους και δασμούς, που αντιστοιχούν στο 70% της αξίας των προϊόντων.
Ο ΣΕΕΠΕ απέστειλε χθες νέα επιστολή στο υπουργείο Οικονομικών (δεύτερη μέσα σε ένα μήνα) με αίτημα την παροχή πίστωσης ενός μήνα στις πληρωμές φόρων και δασμών, επισημαίνοντας τους κινδύνους βιωσιμότητας από την έλλειψη ρευστότητας. Με νεότερη επιστολή της στις 22 Απριλίου και η ΠΟΠΕΚ ζητάει από το υπουργείο Οικονομικών να συμπεριληφθεί ο κλάδος στις πληγείσες επιχειρήσεις ώστε να τύχει της αντίστοιχης στήριξης. Σε μια προσπάθεια ενίσχυσης της αγοράς, τα συναρμόδια υπουργεία εξετάζουν και το μέτρο παράτασης της διακίνησης του πετρελαίου θέρμανσης πέραν του Απριλίου.