Με «κόφτες» και κριτήρια ώστε το κρατικό χρήμα που θα πέσει από εδώ και στο εξής στην αγορά να φτάνει σε όσους έχουν αποδεδειγμένα πληγεί από τα περιοριστικά μέτρα, θα «εμπλουτίσει» η κυβέρνηση τις παρεμβάσεις στήριξης που προωθούνται μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Το φαινόμενο της «ρίψης χρήματος από το ελικόπτερο» δεν αποφεύχθηκε στην πρώτη φάση των μέτρων καθώς ειδικά στις τάξεις των επαγγελματιών και των επιχειρήσεων, οι ενισχύσεις των 800 ευρώ και η δυνατότητα να «φορτωθεί» το εργασιακό κόστος (μισθολογικό και μη) στο κράτος δόθηκαν χωρίς κανένα οικονομικό κριτήριο.
Ετσι, ο δεύτερος γύρος της «επιστρεπτέας προκαταβολής» θα γίνει με αυστηρότερη «φόρμουλα» υπολογισμού των δανείων σε σχέση με αυτή που εφαρμόζεται κατά τον πρώτο γύρο. Το πρόγραμμα επιδότησης της μερικής απασχόλησης δεν θα είναι «οριζόντιο» αλλά θα προσφέρεται σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις και μόνο για μετατροπές συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε μερικής. Οι αποζημιώσεις των ιδιοκτητών για τα χαμένα ενοίκια θα γίνει μετά την καταμέτρηση των απωλειών για τον καθένα, ενώ από τις πρώτες συζητήσεις με τους θεσμούς για την επιδότηση των δανειοληπτών που έχουν πληγεί από τον κορωνοϊό, προκύπτει ότι πριν από την ανακοίνωση του μέτρου θα γίνει διαπραγματευτική μάχη για την επιβολή εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων, προκειμένου να προκύψει ποιοι θα ενισχύονται από το κράτος για την καταβολή της μηνιαίας δόσης στην τράπεζα.
Κατά τις πρώτες 45 ημέρες των περιοριστικών μέτρων η κυβέρνηση επέλεξε να μη θεσπίσει εισοδηματικά ή άλλα κριτήρια προκειμένου να υπάρξουν σημαντικές ενέσεις ρευστότητας στην αγορά, η οποία ουσιαστικά «νέκρωσε». Στην απόφαση για «οριζόντιες» οικονομικές ενισχύσεις συνέβαλε και το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των μέτρων είναι προγραμματισμένο να χρηματοδοτηθεί με πόρους του ΕΣΠΑ. Οπως τονίζει στην «Κ» στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, σε αυτή την κατηγορία περιλαμβάνεται η δαπάνη για την επιστρεπτέα προκαταβολή (σ.σ. 1 δισ. ευρώ), το επίδομα των 800 ευρώ των αυτοαπασχολούμενων και των επιχειρήσεων με έως και 20 άτομα προσωπικό αλλά και η ενίσχυση των 600 ευρώ για τους επιστήμονες.
Από τη Δευτέρα όμως εκτιμάται ότι το σκηνικό θα πρέπει να αλλάξει, καθώς μεταξύ άλλων διαπιστώνεται σημαντικός κίνδυνος προσπάθειας καταστρατήγησης των μέτρων στήριξης. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως στην αγορά εργασίας. Παρατείνοντας το μέτρο της αναστολής των συμβάσεων εργασίας και για τον Μάιο σε επιχειρήσεις οι οποίες όμως θα λειτουργούν, είναι ορατός ο κίνδυνος να υπάρξουν εργοδότες που θα εμφανίσουν τους υπαλλήλους τους σε καθεστώς αναστολής αλλά ταυτόχρονα θα τους καλούν να επιστρέψουν στις θέσεις τους.
Ακόμη μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος καταστρατήγησης ενόψει της ενεργοποίησης του προγράμματος επιδότησης εργαζομένων που θα υποχρεωθούν να απασχοληθούν με μειωμένο ωράριο εργασίας. Το πρόγραμμα ανακοινώθηκε την Πέμπτη από τον πρωθυπουργό αλλά θα ενεργοποιηθεί από τον Ιούνιο αφού προηγηθεί η θεσμοθέτηση από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Για να αποφευχθούν φαινόμενα μαζικής καταστρατήγησης του μέτρου, το νομοσχέδιο θα περιλαμβάνει, σύμφωνα με πληροφορίες, τις ακόλουθες δικλίδες ασφαλείας:
– Δεν θα επιδοτούνται εργαζόμενοι που απασχολούνταν με συμβάσεις μερικής απασχόλησης και πριν από τον κορωνοϊό.
– Η δυνατότητα απασχόλησης του προσωπικού με μειωμένο ωράριο εργασίας και ταυτόχρονη επιδότηση από το κράτος δεν θα παρέχεται σε όλες τις επιχειρήσεις αλλά μόνο σε όσες αποδεδειγμένα έχουν πληγεί. Είναι πιθανό εκτός από τους ΚΑΔ να χρησιμοποιηθούν και στοιχεία εσόδων καθώς μετά την υποβολή των δηλώσεων ΦΠΑ για το πρώτο τρίμηνο ή τετράμηνο, το οικονομικό επιτελείο μπορεί να έχει μια πρώτη εικόνα.
– Η δυνατότητα μετατροπής των συμβάσεων από πλήρους σε μερικής απασχόλησης θα παρέχεται για συγκεκριμένο αριθμό εργαζομένων σε κάθε επιχείρηση, ενώ θα επιβληθεί και πάλι ρήτρα μη απολύσεων.
Δανειολήπτες
Η επιδότηση των δανειοληπτών –πράσινων και κόκκινων– κατά τη διάρκεια του β΄ εξαμήνου με ποσοστά που θα φτάνουν –αρχικά– ακόμη και στο 80%-90% της μηνιαίας δόσης, αλλά και η θέσπιση μέτρων ενίσχυσης των ιδιοκτητών ακινήτων που αναμένεται να χάσουν αθροιστικά τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ από τα «κουρέματα» των ενοικίων, θα είναι δύο από τα βασικά «πακέτα» στήριξης που θα απασχολήσουν το οικονομικό επιτελείο μέσα στις επόμενες εβδομάδες. Το «πακέτο» για τα δάνεια (αυτή τη φορά θα συμπεριληφθούν στα μέτρα και οι ενήμεροι δανειολήπτες) ήδη συζητήθηκε με τους θεσμούς.
Οι ενισχύσεις θα αφορούν το χρονικό διάστημα από τον Ιούλιο και μέχρι το τέλος του χρόνου, καθώς από το νέο έτος θα εφαρμοστεί ο νέος πτωχευτικός κώδικας (γι’ αυτό και βαφτίστηκε πρόγραμμα γέφυρα από τον πρωθυπουργό). Από τις πρώτες κιόλας διαβουλεύσεις κατέστη σαφές ότι οι θεσμοί θα ζητήσουν να επιβληθούν εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια προκειμένου να προκύψουν οι δανειολήπτες, όπως ήδη κατέστη σαφές από τον υπουργό Οικονομικών, από τη δεξαμενή των πληττόμενων ΚΑΔ αλλά και των εργαζομένων σε καθεστώς αναστολής ή υποχρεωτικής μερικής απασχόλησης.
Οσον αφορά τους ιδιοκτήτες ακινήτων, ο στόχος είναι να γίνει μια αναλυτική καταγραφή των ενοικίων που έχουν χαθεί λόγω του υποχρεωτικού «κουρέματος» του 40%, ώστε τα μέτρα οικονομικής στήριξης που θα ληφθούν στη συνέχεια να είναι συνάρτηση της απώλειας εισοδήματος. Προς το παρόν, δυνατότητα προσέγγισης αυτής της απώλειας δεν υπάρχει, καθώς έχει επιλεγεί οι όποιες δηλώσεις να γίνουν μόνο από την πλευρά των ενοικιαστών, οι οποίοι μάλιστα δεν έχουν ανταποκριθεί στο σύνολό τους (σ.σ. πολλοί έχουν «κουρέψει» τα ενοίκια χωρίς να κάνουν τη σχετική δήλωση στο σύστημα «Εργάνη»).