Φαινόμενα της περιόδου βαθιάς ύφεσης 2012-2013 αναμένουν στην αγορά ακινήτων τους επόμενους μήνες, στο πλαίσιο των προσπαθειών των επικεφαλής των εμπορικών αλυσίδων και καταστημάτων να διατηρήσουν τις επιχειρήσεις τους βιώσιμες. Οι διοικήσεις των μεγάλων εμπορικών ομίλων έχουν αρχίσει ήδη να υλοποιούν το σχέδιο της επόμενης ημέρας, ώστε να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητά τους. Στο πλαίσιο αυτό, η μείωση των λειτουργικών εξόδων και ιδίως του κόστους στέγασης βρίσκεται μεταξύ των προτεραιοτήτων τους, με ό,τι αυτό συνεπάγεται και για την αγορά ακινήτων.
Ειδικότερα, ασκούνται ήδη πιέσεις προς τους ιδιοκτήτες ακινήτων για αναπροσαρμογή των όρων των μισθωτηρίων συμβολαίων που είχαν υπογραφεί τα τελευταία χρόνια, είτε προς την κατεύθυνση της κατακόρυφης μείωσης των ενοικίων, είτε ακόμα και της ολοκληρωτικής κατάργησής τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο όμιλος Φουρλή (ΙΚΕΑ, Intersport, The Athlete’s Foot), με τη διοίκηση να ενημερώνει τους επενδυτές προχθές ότι βρίσκεται σε συζητήσεις αναδιαπραγμάτευσης των μισθωτηρίων συμβολαίων και για τα 160 ακίνητα που μισθώνει. Συγκεκριμένα, όπως αποκάλυψε η διοίκηση του ομίλου, στο πλαίσιο της προχθεσινής παρουσίασης των αποτελεσμάτων πρώτου τριμήνου, βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την αναπροσαρμογή των συμφωνιών μίσθωσης, τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2020. Εως τότε, ο όμιλος Φουρλή επιθυμεί την κατάργηση του ελάχιστου εγγυημένου ενοικίου που καταβάλλει στους ιδιοκτήτες και την αλλαγή των όρων, ώστε η αποζημίωση προς αυτούς να αφορά μόνο ποσοστό από τον τζίρο των καταστημάτων.
Πρόκειται για μια «συνταγή» την οποία εφάρμοσαν ορισμένες αλυσίδες, όπως π.χ. η Jumbo και η H&M και το 2012-2013, θέλοντας να επιμερίσουν το ρίσκο τους. Τότε όμως οι συνθήκες ήταν αρκετά διαφορετικές, καθώς πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων, έχοντας υποστεί και το «σοκ» του ΕΝΦΙΑ (τότε ΕΕΤΗΔΕ), αλλά και τα διαδοχικά «λουκέτα» στην αγορά, ήταν πρόθυμοι να δεχθούν τέτοιους όρους, ώστε να διασφαλίσουν ότι θα έχουν κάποιο, έστω μειωμένο, έσοδο για το ακίνητό τους, για το οποίο πλέον θα έπρεπε να καταβάλουν και ένα σεβαστό ποσό ετήσιου φόρου.
Το «μήνυμα» που έδωσε χθες ο όμιλος Φουρλή αναμένεται να αποτελέσει «οδηγό» για το σύνολο της αγοράς, καθώς σε ανάλογες κινήσεις προσανατολίζονται ή ήδη υλοποιούν και άλλες αλυσίδες λιανεμπορίου. Σύμφωνα με επαγγελματίες της αγοράς ακινήτων, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η πλειονότητα του εμπορικού κόσμου θα επιδιώξει να εξαντλήσει κάθε περιθώριο, ώστε να λάβει κάποιου είδους μείωση του κόστους στέγασης, όχι μόνο για την περίοδο που διήρκεσαν τα μέτρα περιορισμού της πανδημίας, αλλά και για το υπόλοιπο του έτους, καθώς δεν προβλέπεται κάποια άμεση ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης μέχρι τότε.
Ακόμα πιο δραματική είναι ασφαλώς η κατάσταση στους μικροκαταστηματάρχες, οι οποίοι λειτουργούν π.χ. ένα – δύο καταστήματα σε περιφερειακές αγορές. Πρόκειται για το τμήμα της αγοράς που μόλις πριν από λίγους μήνες είχε αρχίσει να αναπτύσσεται και πάλι, έπειτα από 10 χρόνια «χαμηλών πτήσεων», κενών καταστημάτων και χαμηλών ενοικίων. Στη συγκεκριμένη κατηγορία ακινήτων, τόσο οι ιδιοκτήτες όσο και οι ενοικιαστές θα πρέπει να κάνουν γενναίες, αμοιβαίες παραχωρήσεις, αν θέλουν να διατηρήσουν τη συνεργασία τους ζωντανή και μετά το 2020.
Ζητούν αντίβαρο
Εν τω μεταξύ, η ΠΟΜΙΔΑ σημείωσε χθες με σχετική ανακοίνωση ότι θα πρέπει να υπάρξει και ένα ουσιαστικό αντίβαρο υπέρ των ιδιοκτητών. Μάλιστα, επισημαίνει την ανάγκη να θεσπιστεί κάποιο φορολογικό κίνητρο για όσους ιδιοκτήτες ακινήτων θελήσουν «οικειοθελώς» να συνεχίσουν τη μείωση των ενοικίων και για τους επόμενους μήνες του έτους, ώστε να βοηθήσουν τους ενοικιαστές τους. Επίσης, είναι σημαντικό να υπάρξει και ένας πρακτικός τρόπος αντιμετώπισης της άρνησης μερίδας ενοικιαστών να καταβάλουν ακόμα και το 60% του μισθώματος, που θα έπρεπε εξαρχής να είναι προϋπόθεση για την εξασφάλιση της έκπτωσης για το υπόλοιπο 40%.