«Φέρτε όλους τους νέους ανθρώπους σας πίσω στην Ελλάδα, δημιουργήστε ένα περιβάλλον όπου θα είναι εύκολο να ανοίξουν επιχειρήσεις και διευκολύνετε τη χρηματοδότηση αυτών των νέων επιχειρήσεων». Αυτή είναι η συμβουλή που δίνει στην ελληνική κυβέρνηση ο Σλόμι Φόγκελ, επικεφαλής και βασικός μέτοχος ενός από τους μεγαλύτερους ομίλους του Ισραήλ. Η εταιρεία του, AMPA Capital, είναι ένας πολυσχιδής όμιλος με δραστηριότητες σε λιμάνια (Χάιφα, Ελάτ), ξενοδοχεία, ακίνητα, βιομηχανία και γεωργία. Η Ελλάδα πρέπει να εστιάσει στα δυνατά της σημεία, δηλαδή στον τουρισμό, στη ναυτιλία, στα λιμάνια, στα logistics, στην υψηλή τεχνολογία και στη γεωργία, τονίζει ο κ. Φόγκελ μιλώντας στην «Κ». Μήνυμα που, όπως εξομολογήθηκε, έδωσε και στον Ελληνα πρωθυπουργό με τον οποίο συναντήθηκε αυτή την εβδομάδα, κατά την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Ισραήλ. Οσο για τα 32 δισ. ευρώ των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τονίζει ότι αυτά θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία υποδομών, την τεχνολογική εκπαίδευση και τη μείωση της φορολόγησης των επιχειρήσεων. «Μία συνεργασία στη βιομηχανία του φυσικού αερίου, τον τουρισμό, τη ναυτιλία, τα logistics και την υψηλή τεχνολογία θα μπορούσε να δουλέψει πολύ ωραία», τονίζει ο έμπειρος επιχειρηματίας.
– Το Ισραήλ έχει παρόμοιο πληθυσμό, αλλά σχεδόν διπλάσιο ΑΕΠ σε σχέση με την Ελλάδα. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μυστικό της οικονομικής επιτυχίας του;
– Κάναμε μερικές σημαντικές αλλαγές τον καιρό που ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου ήταν υπουργός Οικονομικών. Μειώσαμε τη φορολόγηση των επιχειρήσεων από το 36% στο 24%, η κυβέρνηση επένδυσε σε υποδομές (δρόμους, σιδηρόδρομους, αεροδρόμια, λιμάνια, γρήγορο Ιντερνετ), έγινε μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση και τη φορολογία και εντοπίσαμε τους 10 κορυφαίους τομείς του επιχειρείν όπου έχουμε πλεονέκτημα, όπως για παράδειγμα στην ψηφιακή βιομηχανία, την αμυντική βιομηχανία, τον τουρισμό, το φυσικό αέριο και τα παράγωγα προϊόντα, τη γεωργία κ.λπ., ώστε οι επιχειρηματίες να προχωρήσουν και να ιδρύσουν νέες εταιρείες. Εχουμε σπουδαίους επιχειρηματίες οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους καταπληκτικές υποδομές, ώστε να «πετάξουν» και να σπρώξουν τη χώρα προς τα μπροστά.
– Βλέπετε περιθώρια για την ενίσχυση των οικονομικών δεσμών του Ισραήλ με την Ελλάδα;
– Ναι, ειδικά τώρα. Η Μέση Ανατολή είναι αρκετά ταραγμένη, το Ισραήλ χρειάζεται συμμάχους και μπορούμε να δούμε ότι οι στρατηγικοί εταίροι μας στην κοντινή περιοχή είναι η Κύπρος και η Ελλάδα, γιατί συνεργαζόμαστε και στηρίζουμε ο ένας τον άλλο στην ανοικτή θάλασσα. Μία συνεργασία στη βιομηχανία του φυσικού αερίου, τον τουρισμό, τη ναυτιλία, τα logistics και την υψηλή τεχνολογία θα μπορούσε να δουλέψει πολύ ωραία.
– Με τη δική σας συσσωρευμένη εμπειρία στις επιχειρήσεις και τις επενδύσεις, τι θα συμβουλεύατε τον Ελληνα πρωθυπουργό να κάνει για την ελληνική οικονομία;
– Φέρτε όλους τους νέους ανθρώπους σας πίσω στην Ελλάδα, δημιουργήστε ένα περιβάλλον όπου θα είναι εύκολο να ανοίξουν επιχειρήσεις και κανονίστε τη χρηματοδότηση αυτών των νέων επιχειρήσεων. Χτίστε υποδομές! Μειώστε τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, ώστε ο κόσμος να θέλει να επιστρέψει για να δουλέψει και να δημιουργήσει τη δική του επιχείρηση. Μειώστε τους κρατικούς υπαλλήλους, ψηφιοποιήστε το κτηματολόγιο, βελτιώστε και ψηφιοποιήστε τη διαχείριση του κράτους, ώστε η γραφειοκρατία του δημόσιου τομέα να μην κρατά πίσω τους επιχειρηματίες.
– Πιστεύετε ότι η παγκόσμια ύφεση την οποία προκαλεί ο κορωνοϊός είναι ένας «μαύρος κύκνος», μία παραφωνία που σύντομα θα ξεχαστεί, ή θα επιφέρει ριζικές αλλαγές;
– Ο κορωνοϊός θα επηρεάσει πολλές επιχειρήσεις και πολύς κόσμος θα μείνει χωρίς εισόδημα. Το μεγάλο ζήτημα για οποιονδήποτε ηγέτη είναι το πώς να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας για τους ανθρώπους του. Εάν όμως καταλάβουμε ότι οι επιχειρηματίες και οι επιχειρήσεις είναι αυτοί που δημιουργούν τις νέες θέσεις εργασίας, και όχι οι κυβερνήσεις, τότε το τι πρέπει να κάνουμε είναι ξεκάθαρο. Η ιστορία μας δίνει μαθήματα. Με την Ισπανική Γρίπη του 1919 χρειάστηκε χρόνος, ενώ στην Ευρώπη δημιουργήθηκαν οικονομικά προβλήματα και ήρθε ο εθνικισμός. Ακόμα και στη μεγάλη οικονομική κρίση του 1929 στις ΗΠΑ, δημιουργήθηκαν νέες βιομηχανίες, όπως η βιομηχανία του κινηματογράφου που γεννήθηκε στο Χόλιγουντ, ή η κατασκευή αεροπλάνων και ο τουρισμός μέσω των αερομεταφορών.
Σήμερα, περιμένουμε ότι φάρμακα και εμβόλια θα δώσουν τη λύση σε 12 μήνες, ίσως και γρηγορότερα. Το Ιντερνετ και η διεθνής συνεργασία θα είναι αυτά που θα επιταχύνουν την εξεύρεση λύσεων στα μελλοντικά προβλήματα.
– Σε ποιους τομείς της ελληνικής οικονομίας βλέπετε καλύτερα περιθώρια ανάπτυξης;
– Η Ελλάδα πρέπει να εστιάσει σε δυνατά της σημεία: στον τουρισμό, στη ναυτιλία, στα λιμάνια, στα logistics, στην υψηλή τεχνολογία και στη γεωργία.
– Πώς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση τα 32 δισ. ευρώ που θα διαθέσει η Ε.Ε.;
– Χτίστε υποδομές, εκπαιδεύστε τους ανθρώπους σας για την τεχνολογική βιομηχανία και μειώστε τη φορολόγηση των επιχειρήσεων με αυτά τα χρήματα.
– Μπορεί η οικονομία της Ελλάδας να ανακτήσει γρήγορα το χαμένο έδαφος της τελευταίας δεκαετίας εστιάζοντας στην 4η βιομηχανική επανάσταση και δημιουργώντας ένα οικοσύστημα επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας παρόμοιο με εκείνο του Ισραήλ;
– Οι νέοι Ελληνες είναι ταλαντούχοι και ικανοί. Αυτοί μαζί με τους έμπειρους επιχειρηματίες πρέπει να ενώσουν τις δυνάμεις τους με την κυβέρνηση, ώστε να βελτιωθεί η παραγωγή με την τεχνολογία (ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη, cyber) και να ανοίξει ο δρόμος για την επένδυση των συνταξιοδοτικών ταμείων σε επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας (με τη χρήση εξωτερικών εταιρειών που θα αξιολογούν το ρίσκο), ώστε να δημιουργηθούν νέες βιομηχανίες και θέσεις εργασίας. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός πρέπει να παρακολουθεί τη διαδικασία, ενώ είναι σημαντικό και τα μέσα ενημέρωσης να στηρίζουν την προσπάθεια.
– Ποια είναι τα δυνατά και τα αδύναμα σημεία της ελληνικής οικονομίας;
– Τα αδύναμα είναι ο μεγάλος δημόσιος τομέας, η αναποτελεσματικότητα του Δημοσίου, το κτηματολόγιο που δεν είναι ψηφιοποιημένο και το γεγονός ότι η φορολογία δεν ευνοεί τον επενδυτή – είτε αυτός είναι ντόπιος είτε ξένος. Σημεία που τόνισα στον πρωθυπουργό σας κατά τη συνάντησή μας στο Ισραήλ και με χαρά διαπίστωσα πως δρομολογεί μεταρρυθμίσεις και σε αυτά.
Τα δυνατά σημεία είναι ο φανταστικός κόσμος, οι καλοί επιχειρηματίες, οι ομορφιές της χώρας και όλα αυτά μπορούν να δουλέψουν σε πολλούς και διαφορετικούς τομείς.