Το πρώτο βήμα για την απονομή των συντάξεων ψηφιακά, με το πάτημα ενός κουμπιού, εγκαινίασε χθες η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο, που στόχο έχει έως το τέλος του 2021, όταν θα έχει τεθεί σε πλήρη λειτουργία του πληροφοριακό σύστημα «Ατλας», το 80% με 85% των νέων αιτήσεων συνταξιοδότησης να εκδίδεται άμεσα, χωρίς ταλαιπωρία και κυρίως χωρίς αναμονή για τους ασφαλισμένους.
Το μεγάλο στοίχημα βέβαια για την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, όπως και για όλες τις ηγεσίες που πέρασαν από την οδό Σταδίου τα τελευταία 20 χρόνια, είναι ο μηδενισμός ή έστω ο δραστικός περιορισμός των παλαιών, εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, που σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία ξεπερνούν τις 260.000. Πρόκειται για αιτήσεις για κύριες και επικουρικές συντάξεις καθώς και εφάπαξ, που λιμνάζουν στις υπηρεσίες ακόμη και για πάνω από 4 χρόνια.
Οι «τυχεροί»
Σε πρώτη φάση, το έργο που εγκαινιάστηκε χθες αφορά την ψηφιακή και με πλήρως ηλεκτρονική και αυτοματοποιημένη διαδικασία απονομή συντάξεων σε δύο κατηγορίες ασφαλισμένων: τους αγρότες του πρώην ΟΓΑ χωρίς διαδοχική ασφάλιση και τους δικαιούχους σύνταξης χηρείας από μεταβίβαση, λόγω θανάτου συνταξιούχου.
Πρόκειται για δύο «εύκολες» περιπτώσεις, για τις οποίες η μέχρι πρότινος διαδικασία προέβλεπε πολύμηνη καθυστέρηση για τη συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών και τον έλεγχο του συνταξιοδοτικού φακέλου, που ξεπερνούσε τους 24 μήνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δικαιούχος χρειαζόταν να προσκομίζει μέχρι και 9 διαφορετικά δικαιολογητικά, ενώ πλέον δεν θα χρειάζεται να προσκομίσει κανένα έγγραφο.
Για να εκδοθεί δε η απόφαση, ήταν αναγκαία η εμπλοκή αρκετών υπηρεσιών διαφορετικών υπουργείων. Πλέον, με την ηλεκτρονική διασύνδεση των υπηρεσιών, όλα θα γίνονται αυτόματα και άμεσα. Στην πράξη, με το νέο σύστημα κι εφόσον όλα λειτουργήσουν σωστά, η έκδοση των συντάξεων περνάει σε μια πλήρως αυτοματοποιημένη διαδικασία σε όλα της τα στάδια, τόσο σε αυτό της υποβολής της αίτησης όσο και στο στάδιο της επεξεργασίας, της έκδοσης και τέλος σε αυτό της κοινοποίησης της συνταξιοδοτικής απόφασης στον δικαιούχο.
Ο προγραμματισμός
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, έως το τέλος του 2020 θα ενταχθούν στην πιλοτική λειτουργία της ψηφιακής απονομής οι συντάξεις αναπηρίας και οι συντάξεις γήρατος των υγειονομικών (τ. ΤΣΑΥ). Τον Απρίλιο του 2021 αναμένεται να ξεκινήσει η πιλοτική λειτουργία της αυτοματοποιημένης διαδικασίας για τις συντάξεις γήρατος μισθωτών (τ. ΙΚΑ), Δημοσίου και μηχανικών (τ. ΤΣΜΕΔΕ), ενώ τον Ιούλιο του 2021 έχει προγραμματιστεί η έναρξη της πιλοτικής λειτουργίας για τις συντάξεις γήρατος των ελευθέρων επαγγελματιών (τ. ΟΑΕΕ), των νομικών (τ. ΤΑΝ) και των δημοσιογράφων τ. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ.
Οπως μάλιστα επισημαίνουν οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης αλλά και έμπειρα στελέχη του e-ΕΦΚΑ, οι επόμενες φάσεις θα κρίνουν και την επιτυχία του εγχειρήματος, καθώς απαιτούνται ακόμη πολλά βήματα να γίνουν, ώστε για παράδειγμα να ψηφιοποιηθεί το ασφαλιστικό ιστορικό του κάθε ασφαλισμένου, κυρίως αν προέρχεται από Ταμεία που είτε οι φάκελοι βρίσκονται στοιβαγμένοι σε κούτες είτε τα μηχανογραφικά τους συστήματα δεν μπορούν να διασυνδεθούν με κεντρικές υπηρεσίες του Δημοσίου.
Τα δύσκολα
Το μεγάλο και δύσκολο εγχείρημα παραμένει η έκδοση των παλαιών εκκρεμών συντάξεων. Στο τέλος Μαΐου, τα στοιχεία δείχνουν ότι σε αναμονή βρίσκονται χιλιάδες συνταξιούχοι, οι οποίοι μάλιστα ακούν με αγανάκτηση τις εξαγγελίες για σύνταξη σε μία ημέρα. Συγκεκριμένα, τουλάχιστον 163.000 αιτήσεις για κύρια σύνταξη και 101.000 για επικουρική βρίσκονται σε αναμονή.
«Είναι η αρχή του τέλους της ταλαιπωρίας των συνταξιούχων και μια καλή, πρακτική απόδειξη πως η τεχνολογία μπορεί να κάνει τη ζωή μας πιο εύκολη», ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, εγκαινιάζοντας τον νέο τρόπο ψηφιακής απονομής συντάξεων «Ατλας».
Ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για την αρχή ενός ευρύτερου σχεδιασμού, αναγνωρίζοντας το διαχρονικό πρόβλημα των μεγάλων καθυστερήσεων στην έκδοση των συντάξεων. «Επρεπε από κάπου να ξεκινήσουμε», δήλωσε χαρακτηριστικά, για να συμπληρώσει ότι ο «Ατλας» θα ανακουφίσει και το Δημόσιο, σημειώνοντας ότι στόχος είναι μέχρι τις αρχές του 2022 να μην υπάρχουν ληξιπρόθεσμα αιτήματα πέραν των 3 μηνών.
Από την πλευρά του, ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης σημείωσε πως στην πρώτη φάση, που ξεκίνησε χθες, θα απονέμονται κατά μέσον όρο 4.000 συντάξεις τον μήνα και θα καλύπτεται το 40% των νέων συνταξιοδοτικών αιτημάτων.
Μάλιστα, σε μια συμβολική κίνηση, ο πρωθυπουργός και ο διοικητής του e-ΕΦΚΑ, που χαρακτηρίστηκε απ’ όλους «ο πρωτεργάτης του εγχειρήματος», μαζί με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκο Πιερρακάκη, πάτησαν το κουμπί και ενεργοποίησαν 3.099 νέες οριστικές συντάξεις που εκδόθηκαν από τις 15 Απριλίου οπότε λειτούργησε το νέο πιλοτικό σύστημα έως και χθες, προκειμένου οι δικαιούχοι να λάβουν την πρώτη τους σύνταξη με τις πληρωμές του Αυγούστου.
Να σημειωθεί ότι, σε δεύτερο χρόνο, στη νέα διαδικασία θα μπορέσουν εντός των επόμενων μηνών να ενταχθούν –κατόπιν πρόσκλησης– και οι εκκρεμείς αιτήσεις από 1/1/2017 συντάξεων γήρατος ΟΓΑ και χηρείας λόγω θανάτου συνταξιούχου.