Με αντίπαλο αλλά και σύμμαχο -κατά περίπτωση- την αβεβαιότητα των αγορών που εντείνει ο πόλεμος στο Ιράκ, δρομολογούνται οι κινήσεις των ελληνικών τραπεζών, που σε περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων αντιπροτείνουν τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου, ως εναλλακτική λύση τόσο για βραχυπρόθεσμες όσο και για μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις. Εν αναμονή μιας ακόμα κίνησης μείωσης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον τραπεζών και επενδυτών με σταθερά αυξανόμενο ρυθμό. Τόσο η παράταση της αβεβαιότητας στις κεφαλαιαγορές που δεν επιτρέπει την επάνοδο των κεφαλαίων στα χρηματιστήρια όσο και το γεγονός ότι η τάση περαιτέρω υποχώρησης των αποδόσεων των καταθετικών προϊόντων, δεν έχει ανακοπεί, αποδεσμεύει σταδιακά τη ρευστότητα, που αργά αλλά σταθερά κατευθύνεται πλέον σε εναλλακτικές τοποθετήσεις.
Διαθέτοντας το προβάδισμα έναντι των προθεσμιακών τοποθετήσεων και των repos, τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου υπόσχονται αποδόσεις, αξιοποιώντας εργαλεία όπως η πρόσφατη άνοδος του ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του αμερικανικού ή η προοπτική ανακοπής αυτής της εξέλιξης. Οι τάσεις που αποτυπώνονται κατά το σχεδιασμό αυτών των προϊόντων από τις ελληνικές τράπεζες είναι μικτές και υπαγορεύονται είτε από την τάση μετατροπής των στοιχείων αβεβαιότητας σε παράγοντα προσδοκίας, είτε από την πεποίθηση για την αναγκαιότητα διαμόρφωσης μιας μακροπρόθεσμης επενδυτικής αντίληψης στο πλαίσιο μιας προοπτικής επανάκαμψης των αγορών.
Οι τελευταίες εξελίξεις ανέδειξαν σε πρωταθλητές τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου, που είναι συνδεδεμένα με την ισοτιμία ευρώ δολαρίου, ανακηρύσσοντας κερδισμένους τους επενδυτές που επέλεξαν να στοιχηματίσουν στην άνοδο του ευρωπαϊκού νομίσματος, υπό την προϋπόθεση πάντα ότι το προϊόν συνοδευόταν και από τoν επιτυχή σχεδιασμό σε σχέση με το εύρος τιμών αλλά και την περίοδο διακύμανσης. Στη βάση αυτής της αρχής, η άνοδος ως μοναδικό κριτήριο δεν αποτέλεσε από μόνη της ασφαλή συνθήκη, αφού η επαλήθευση της προσδοκίας που ενσωματώνει ένα τέτοιο προϊόν, εξαρτάται από τις παράλληλες προϋποθέσεις που συνοδεύουν τη βασική υπόθεση. Ετσι αν κάποιος στοιχημάτισε στη διακύμανση της ισοτιμίας εντός ενός συγκεκριμένου εύρους, το ενδεχόμενο υπέρβασης αυτής της σχέσης, οδήγησε στη μη επαλήθευση της προσδοκίας και συνεπώς στη μη καταβολή της απόδοσης, που ενσωματώνει το προϊόν.
Μοιραία τα προϊόντα που ήταν συνδεδεμένα με την άνοδο των χρηματιστηριακών δεικτών, πέρασαν την τελευταία περίοδο σε δεύτερη μοίρα από άποψη ενδιαφέροντος, χωρίς να αποκλείεται ωστόσο το ενδεχόμενο αποκόμισης κερδών, μέσα από προϊόντα που στοιχημάτισαν στην πτώση των δεικτών και πάλι μέσα όμως από συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, οι αρμόδιοι τραπεζίτες επισημαίνουν ότι οι επενδυτές κάτω από όλες τις συνθήκες, διαφύλαξαν το κεφάλαιό τους, προοπτική που δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει καμιά άλλη επενδυτική επιλογή ρίσκου. Στο βαθμό ωστόσο που στόχος δεν είναι απλώς η διαφύλαξη του κεφαλαίου, αλλά η αποκόμιση κερδών, τα αρμόδια στελέχη από τις τράπεζες επιμένουν στην ανάγκη επαναπροσδιορισμού της αντίληψης του επενδυτικού κοινού για αυτή την κατηγορία των προϊόντων.
Η νέα επενδυτική αντίληψη όπως σημειώνουν θα πρέπει να έχει οικοδομηθεί στη βάση της μεσομακροπρόθεσμης τοποθέτησης και όχι στη βάση μιας βραχυχρόνιας λογικής, που καλύπτεται άλλωστε επαρκώς μέσα τις τοποθετήσεις σε repos ή προθεσμιακές καταθέσεις. H επένδυση πρέπει να ξεφύγει από τη λογική του στοιχήματος, που μοιραία περιορίζει το χρονικό εύρος της, όπως σημειώνουν και πρός επίρρωση αυτής της άποψης, παραπέμπουν στην εμπειρία των ευρωπαϊκών κρατών, όπου η διάρκεια των προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου, ξεκινά από τρία και φθάνει τα οκτώ χρόνια. Δεν διστάζουν μάλιστα να υπογραμμίσουν ότι καμιά τράπεζα δεν μπορεί να στηρίξει εξ ολοκλήρου την επενδυτική της στρατηγική με ορίζοντα ενός, τριών ή ακόμα και έξι μηνών, αντίληψη που θα πρέπει να διαχυθεί και στο επενδυτικό κοινό. Εάν αυτό δεν αναστραφεί όπως επισημαίνουν υπάρχει ο κίνδυνος να υποτιμηθεί η δυνατότητα αυτών των προϊόντων με συνέπεια άλλη μια χαμένη ευκαιρία για τη δημιουργία μιας συνεκτικής επενδυτικής αντίληψης και ωρίμασης της επενδυτικής συμπεριφοράς. Το γεγονός άλλωστε ότι τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου που έχουν σχεδιαστεί με εξαιρετικά βραχύ χρονικό ορίζοντα διατρέχουν και μεγαλύτερο κίνδυνο να μην πληρώσουν επιβεβαιώνει αυτή την άποψη και ερμηνεύει την ενσωμάτωση υψηλών αποδόσεων αλλά πιθανοτήτων να εκπληρωθούν στα προϊόντα που σχεδιάζονται με ορίζοντα ενός, δύο, τριών ή ακόμα και πέντε χρόνων.
Μέτρησε η εμπειρία για την Citibank
H εμπειρία της Citibank είναι σίγουρα ανάλογης εμβέλειας, αφού συνολικά οι εκδόσεις από τον Οκτώβριο του 2000 φθάνουν τις 140, ενώ οι εκτιμήσεις της τράπεζας ανεβάζουν το αθροιστικό ύψος των επενδεδυμένων κεφαλαίων στα 400 εκατ. ευρώ. Το 2002 ήταν η χρονιά προώθησης προϊόντων διάρκειας δύο – τριών ετών, συνδεδεμένων κυρίως με χρηματιστηριακούς δείκτες, των οποίων η ωρίμαση αναμένεται, ενώ σίγουρα κερδισμένοι κατά την προηγούμενη χρονιά ήταν όσοι πόνταραν στην άνοδο του ευρωπαϊκού νομίσματος, πετυχαίνοντας απόδοση από 10,72% έως και 12,26%.
Σε εξέλιξη είναι σήμερα και μέχρι το τέλος Απριλίου οι εγγραφές για το CitiSmart που συνδέεται με τον DJ EuroStoxx 50 και επενδύει στην ανατίμηση του δείκτη σε ποσοστό που δεν θα φτάσει ή δεν θα ξεπεράσει το 20%. Το προϊόν είναι εξάμηνης διάρκειας, προϋποθέτει ελάχιστο ποσό επένδυσης 5.000 ευρώ και προσφέρει ετησιοποιημένη απόδοση 12% με βάση σύγκρισης την τιμή κλεισίματος του δείκτη στην έναρξη της κατάθεσης με την τιμή του στη λήξη της κατάθεσης. Το προϊόν ενσωματώνει τη δυνατότητα αν ο πελάτης θεωρεί ότι η διακύμανση θα αγγίξει ή θα ξεπεράσει το 20%, να τοποθετήσει μέρος των χρημάτων του στο CitiSmart και μέρος στο αμοιβαίο κεφάλαιο CitiEquity Euroland Fund.
Παράδειγμα προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου, συνδεδεμένων με την ισοτιμία ευρώ – δολαρίου
Εστω ένα προϊόν που είχε ημερομηνία έναρξης τις 14 Οκτωβρίου 2002 και συνδέθηκε με την ισοτιμία ευρώ – δολαρίου για τους προσεχείς έξι μήνες. Το προϊόν θα πλήρωνε απόδοση 7,5% αν το euro/dollar παρέμεινε για έξι μήνες, όση δηλαδή η διάρκειά του, μεταξύ του ορίου 0,9458 και 1,0288, ή απόδοση 2% αν για το ίδιο διάστημα παρέμενε εντός του ορίου 0,9083 και 1,0663. H έντονα ανοδική κίνηση του eur/usd την περίοδο εκείνη, όπως φαίνεται στο διάγραμμα, ξεπέρασε και τα δύο ανοδικά όρια των 1,0288 και 1,0663, με αποτέλεσμα η απόδοση του προϊόντος να είναι μηδενική.
Αντίθετα, αντίστοιχο προϊόν που ξεκίνησε στις 13 Σεπτεμβρίου 2002 με ισοτιμία εκκίνησης τα 0,981 ενσωμάτωνε προσδοκία απόδοσης 2%, 4%, 6% ή 8% εάν στη λήξη του (που στη συγκεκριμένη περίπτωση ήταν στις 13 Ιανουαρίου 2003) η ισοτιμία eur/usd είναι υψηλότερη από την ισοτιμία εκκίνησης κατά 1%, 2%, 4% ή 6% αντίστοιχα. Στην περίπτωση αυτή το προϊόν ευνοήθηκε από την έντονα ανοδική κίνηση του ευρώ έναντι του δολαρίου (ισοτιμία λήξης 1,0503) και οι επενδυτές έλαβαν απόδοση 8% δεδομένου ότι η αύξηση κατά 6% σήμαινε 1,0399.
EFG Eurobank: έκδοση νέας σειράς 5 προϊόντων τον Μάρτιο
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα αποτελεί η επιλογή της EFG Eurobank Ergasias, να προχωρήσει στην έκδοση νέας σειράς πέντε προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου κατά το μήνα Μάρτιο με διάρκεια πέντε ετών, σε μια προσπάθεια να διευρύνει την γκάμα των μακροπρόθεσμων προϊόντων αυτής της κατηγορίας που διαθέτει. Από τον Ιούνιο του 2000 περίπου ο όμιλος έχει προχωρήσει στην έκδοση ή ανανέωση 95 συνολικά προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου, με εντυπωσιακότερο ίσως στοιχείο το γεγονός ότι, από τα 35 που έχουν λήξει μέχρι σήμερα, τα 16 έχουν εκπληρώσει την προσδοκία τους, ενώ στις υπόλοιπες των περιπτώσεων, ο επενδυτής διαφύλαξε απλώς το κεφάλαιό του. Στα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ομίλου της EFG Eurobank Ergasias, είναι η διάθεση αυτών των προϊόντων που παραδοσιακά απευθύνονται στην πελατεία του private banking, μέσω του δικτύου, διευρύνοντας τις ευκαιρίες πρόσβασης σε ένα ευρύ επενδυτικό κοινό, που σύμφωνα με τις ίδιες εκτιμήσεις αριθμεί σήμερα 12.000 πελάτες.
Οι αποδόσεις όσων προϊόντων έχουν «πληρώσει» κυμαίνονται από 1% και φθάνουν έως και το 10,81% στην περίπτωση του «USD/NOK Shark Fin» ή το 10% στην περίπτωση του «Euro Dollar Range Rover III». Το ύψος των κεφαλαίων που έχει τοποθετηθεί κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σε 12 συνολικά προϊόντα που εκδόθηκαν ή ανανεώθηκαν, ανέρχεται σε 160 εκατ. ευρώ περίπου, ενώ σε εξέλιξη είναι οι εγγραφές δύο προϊόντων, του «Global Allocator (EUR) II» και του «Callable Dollar», που προϋποθέτουν ελάχιστο ποσό επένδυσης 50.000 ευρώ.
Η πρώτη επένδυση διάρκειας πέντε ετών συνδέεται με την απόδοση ενός χαρτοφυλακίου μεσαίου κινδύνου, που αποτελείται από επιλεγμένα διεθνή αμοιβαία κεφάλαια, η σύνθεση του οποίου είναι 60% διεθνή ομολογιακά αμοιβαία, 30% διεθνή μετοχικά αμοιβαία κεφάλαια και 10% σε αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου. Το Callable Dollar είναι μια προθεσμιακή κατάθεση διάρκειας πέντε ετών, υπό όρο πρόωρης εξόφλησης της κατάθεσης στο σύνολό της από το πρώτο εξάμηνο.
Με χρονική υστέρηση η Εμπορική Τράπεζα
Η Εμπορική Τράπεζα εισήγαγε τα προϊόντα εγγυημένου κεφαλαίου με χρονική υστέρηση σε σχέση με τις υπόλοιπες μεγάλες τράπεζες και από το 2001 που ήταν το έτος έκδοσης της πρώτης σειράς, ακολούθησε το 2003 η έκδοση δύο προϊόντων συνδεδεμένων με χρηματιστηριακούς δείκτες. H απόδοση που κυμαίνεται από 1% έως 4% για τη περίπτωση του «Εμπορική Value Plus FTSE/ASE 1» και από 3% έως 13,80% στην περίπτωση του «Εμπορική Value Plus Dow Jones 1», θα κριθεί σε ένα και τρία έτη αντίστοιχα, όση δηλαδή και η διάρκεια των προϊόντων, η επιτυχής ωστόσο διάθεση, όπως σημειώνεται από την πλευρά της τράπεζας, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επόμενη κίνηση που αναμένεται άμεσα, από τον επόμενο δηλαδή μήνα.
Μακρά εμπειρία στον σχεδιασμό προϊόντων η Εθνική
Η Εθνική Τράπεζα με επίσης μακρά εμπειρία στο σχεδιασμό παρόμοιων προϊόντων, συνεχίζει τις εκδόσεις ή ανανεώσεις με ρυθμό δύο προϊόντα κατά μέσο όρο το μήνα και εκταμιεύσεις κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους της τάξης των 70 εκατ. ευρώ. Αν και στελέχη της τράπεζας επισημαίνουν ότι η ζήτηση επικεντρώνεται αυτή τη στιγμή σε αυτά που έχουν μέση διάρκεια από τρεις έως και δώδεκα μήνες, σημάδι προφανώς της αυξημένης αβεβαιότητας, η στρατηγική της καλύπτει προϊόντα τόσο βραχυπρόθεσμης όσο και μακροχρόνιας περιόδου, επισημαίνοντας την υπεροχή αυτών της δεύτερης κατηγορίας που έχουν περισσότερες πιθανότητες επαλήθευσης των αποδόσεών τους.
Δεκαέξι εκδόσεις είναι αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη, ενώ από τις 7 έως τις 11 Απριλίου ξεκινούν οι εγγραφές για δύο νέα προϊόντα. Το «EUR/USD Καθοδικό 3,6%» συνδέεται με τη συναλλαγματική ισοτιμία αναφοράς της EKT για το ευρώ και το δολάριο και ποντάρει στην πτώση του ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του αμερικανικού. Το συγκεκριμένο προϊόν είναι διάρκειας ενός έτους, προϋποθέτει ελάχιστο ποσό επένδυσης τα 14.500 ευρώ και υπόσχεται ετησιοποιημένη απόδοση 3,6% εάν η τιμή λήξης είναι κάτω από την τιμή έναρξης. Αντίστοιχα το «FTSE 4%» έχει διάρκεια ενός έτους, συνδέεται με το χρηματιστηριακό δείκτη FTSE/ASE-20 ποντάροντας στην άνοδο και υπόσχεται απόδοση 4% αν η τιμή λήξης είναι μεγαλύτερη από την τιμή έναρξης.
Σε στάση αναμονής η Alpha Bank λόγω εισβολής στο Ιράκ
Η Alpha Bank ξεκίνησε την έκδοση των προϊόντων εγγυημένου κεφαλαίου το φθινόπωρο του 2000 και ο αριθμός των εκδόσεων υπερβαίνει πλέον τις 100, ενώ οι εκτιμήσεις της τράπεζας ανεβάζουν το ύψος των κεφαλαίων που τοποθετήθηκαν κατά το τελευταίο τρίμηνο στα 100 εκατ. ευρώ. H τράπεζα τηρεί στάση αναμονής, λόγω των εξελίξεων στο μέτωπο του πολέμου, θεωρώντας ότι η παρούσα συγκυρία δεν ενδείκνυται για επενδυτικές επιλογές, που συνδέονται με χρηματιστηριακούς δείκτες και έτσι προς το παρόν έχει σταματήσει την ανανέωση παλαιότερων ή την έκδοση νέων προϊόντων. Οι νέες σειρές αναμένονται περί τα τέλη Απριλίου, όταν οι συνθήκες στις αγορές θα έχουν ξεκαθαρίσει και σε κάθε περίπτωση όπως σημειώνεται, η στρατηγική της τράπεζας είναι να επιμείνει σε προϊόντα μεσοπρόθεσμα, διετούς κυρίως διάρκειας, σε μια προσπάθεια να χτίσει συστηματικά μια εναλλακτική επενδυτική αντίληψη στους πελάτες της. Τα προϊόντα της σειράς Alpha Bank Capital Guarantee διακρίνονται σε τελικής απόδοσης, μέσης τιμής και μέγιστης απόδοσης και είναι σχεδιασμένα έτσι ώστε να ανταποκρίνονται σε επενδυτές διαφορετικού προφίλ. O απολογισμός των μέχρι σήμερα εκδόσεων επιβεβαιώνει ότι η πορεία όσων συνδέθηκαν με χρηματιστηριακούς δείκτες διαψεύστηκαν ως προς την προοπτική των αποδόσεων, στον βαθμό μάλιστα ο σχεδιασμός προϊόντων που θα στοιχημάτιζαν στην πτώση κρίθηκε απαγορευτικός για την τράπεζα, αφού κάτι τέτοιο θα είχε περαιτέρω αρνητική επίδραση τόσο στην εικόνα της ίδιας όσο και στην ψυχολογία των αγορών.
Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι ακόμα και στην περίπτωση της μη επίτευξης αποδόσεων, δεν μπορεί να υποτιμηθεί η παράμετρος της διατήρησης του κεφαλαίου που εξασφάλισε ο επενδυτής, ο οποίος θα έχανε μέρος του κεφαλαίου εάν είχε τοποθετηθεί απευθείας σε μετοχικές αξίες, ενώ αντίθετα ένας σημαντικός αριθμός προϊόντων που πόνταρε στην ισοτιμία ευρώ – δολαρίου, πέτυχε μέση ετησιοποιημένη απόδοση 3,5%.
H Τράπεζα Πειραιώς με έκδοση αξιοποιεί την αβεβαιότητα
Η Τράπεζα Πειραιώς, μετά την έκδοση της σειράς «Diamond», επιδιώκει στην παρούσα συγκυρία να αξιοποιήσει την αβεβαιότητα των αγορών και ξεκινά από τις 14 Απριλίου και για μία εβδομάδα τις εγγραφές για δύο προϊόντα που συνδέονται με την ισοτιμία ευρώ/δολαρίου. Βασικό χαρακτηριστικό τους η εξαιρετικά μικρή διάρκεια που είναι ο ένας μήνας και ερμηνεύεται από την υψηλή μεταβλητότητα που διακρίνει τις αγορές, στοιχείο που αποτυπώνεται άλλωστε και στα χαρακτηριστικά των προϊόντων.
Με ελάχιστο ποσό κατάθεσης τα 10.000 ευρώ, τα δύο προϊόντα «στοιχηματίζουν» στην άνοδο κατά 2% του ευρωπαϊκού νομίσματος, ενσωματώνοντας προσδοκία απόδοσης 3,5% ή αντίστοιχα 3% στην κάθοδο, ενώ και στις δύο περιπτώσεις εκτός από την εγγύηση του κεφαλαίου, η τράπεζα υπόσχεται και εγγυημένη ετησιοποιημένη απόδοση 1%.
Συντηρητικότερη πολιτική η Γενική
Η Γενική Τράπεζα ακολουθεί συντηρητικότερη πολιτική, επιδιώκοντας να δημιουργήσει μακροχρόνια επενδυτική αντίληψη και όχι απλώς να εκμεταλλευθεί τη ρευστότητα της συγκυρίας. Στελέχη της τράπεζας σημειώνουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει προϊοντική πολιτική με τρίμηνο ορίζοντα και προς επίρρωση αυτής της αντίληψης, συνεχίζει τις εκδόσεις της κατηγορίας προϊόντων «Γενική Premium Repo», οι εγγραφές της οποίας λήγουν στις 30 Απριλίου. Το προϊόν προϋποθέτει ελάχιστο ποσό επένδυσης τα 100.000 ευρώ και συνίσταται σε συνδυασμό repo και ομολόγου, καθώς το 80% του ποσού επενδύεται σε repo διάρκειας 1 μήνα, ενώ το 20% επενδύεται σε τριετή ομόλογα σταθερού επιτοκίου, λήξης στις 15.4.06. Το τμήμα του κεφαλαίου που επενδύεται σε repo προσφέρει απόδοση 3,50% και μετά το τέλος του μήνα ο πελάτης θα λαμβάνει το κανονικό επιτόκιο της περιόδου που θα επιλέξει για την ανανέωσή του, ενώ το τμήμα του ποσού που επενδύεται σε ομόλογα, έχει αφορολόγητη απόδοση στη λήξη 2,60%.
Προχωρεί με τις ισοτιμίες η Aspis
H Aspis Bank έχει προχωρήσει μέχρι σήμερα σε τρεις διαδοχικές εκδόσεις που συνδέονται κυρίως με τη συναλλαγματική ισοτιμία ευρώ/ δολαρίου, καθώς και το δείκτη DAX, η ωρίμαση των οποίων αναμένεται εντός του Απριλίου. Αξιοποιώντας με τη σειρά της την αυξημένη αβεβαιότητα των αγορών, ξεκινά στις 10 Απριλίου και για μια εβδομάδα τις εγγραφές για το Aspis Capital Guarantee, προϊόν διάρκειας ενός μηνός που προϋποθέτει ελάχιστο ποσό συμμετοχής τα 10.000 ευρώ. Το Aspis Capital EUR/USD Ανόδου/Καθόδου ή Επιλογής, επενδύει αντίστοιχα στην άνοδο, την κάθοδο ή σε συνδυασμό των δύο παραπάνω επιλογών του ευρωπαϊκού νομίσματος έναντι του αμερικανικού, με ελάχιστη απόδοση που ξεκινάει από 1,5% και μέγιστη δυνητική απόδοση το 5,5%.