Του Δ. Γ. Παπαδοκωστόπουλου
Λιγότερο ή περισσότερο κράτος στην οικονομία είναι το ερώτημα που εμφανίσθηκε ξανά στις μέρες μας. Χθες το ίδιο ερώτημα ήταν αντικείμενο συζήτησης στο Ιδρυμα Κωνσταντίνος Καραμανλής μεταξύ του υπουργού Οικονομικών κ. N. Χριστοδουλάκη και του συντονιστή για τα οικονομικά θέματα της Νέας Δημοκρατίας κ. Γ. Αλογοσκούφη.
Τη συζήτηση συντόνισε ο διευθυντής της «Καθημερινής» κ. Αντώνης Καρακούσης.
Ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου, λίγες ημέρες μετά την επιβεβαίωση στο πρόσωπό του της πρωθυπουργικής εμπιστοσύνης, εμφανίστηκε οπαδός ενός φιλελεύθερου σοσιαλισμού, αποκηρύσσοντας την πρώτη δεκαετία του ΠΑΣΟΚ που συνοδεύτηκε από μεγάλη αύξηση του χρέους και ανισορροπίες στην οικονομική πολιτική. Αντίθετα ο κ. Αλογοσκούφης επικέντρωσε την κριτική στο εύρος του σημερινού κράτους στην οικονομία και σημείωσε ότι κυριαρχούμαστε από ένα νέο κρατισμό, που δεν επιτρέπει στην οικονομία να αναπτυχθεί.
Ζούμε σήμερα, όπως ανέφερε ο κ. Αλογοσκούφης, τον νεοκρατισμό που προωθεί το ΠΑΣΟΚ, υπό τον μανδύα του εκσυγχρονισμού.
Τα κύρια χαρακτηριστικά του νεοκρατισμού, σύμφωνα με τον βουλευτή της μείζονος αντιπολίτευσης είναι:
1) H εισπρακτική νοοτροπία για την κάλυψη των κρατικών ελλειμμάτων.
2) O πολιτικός έλεγχος των ΔΕΚΟ
3) H ανάδειξη των κρατικοδίαιτων πολιτικών στελεχών
4) H ενίσχυση των κρατικοδίαιτων επιχειρήσεων εις βάρος του ανταγωνισμού.
Σχετικά με το τι πρέπει να γίνει στο μέλλον ο κ. Αλογοσκούφης ανέφερε τα ακόλουθα: «Η χώρα πρέπει να εγκαταλείψει τον νεοκρατισμό και τα όσα συνεπάγεται. Για να παραφράσω τον JohKenneth Galbraith, «ο νεοκρατισμός αν και έχει χαμηλές επιδόσεις στον χειρισμό των μεγάλων θεμάτων, παρουσιάζει δυστυχώς εξίσου χαμηλές επιδόσεις και στα λιγότερο σημαντικά ζητήματα». Η έμφαση στο τρίπτυχο ανταγωνιστικότητα, ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή που χαρακτηρίζει τις προτεραιότητες της Νέας Δημοκρατίας απαιτεί ένα νέο ρόλο για το κράτος. Απαιτεί ένα νέο κράτος, που να ρυθμίζει τους κανόνες του ανταγωνισμού προς όφελος της ανάπτυξης, που να μπορεί να επιτελεί τον κοινωνικό του ρόλο στην υγεία και την παιδεία, που να μπορεί να προωθεί αποτελεσματικά την αναδιανομή του εισοδήματος χωρίς να αποθαρρύνει την ανάπτυξη. Η ανάπτυξη θα έρθει μέσω της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ρόλος του κράτους είναι να ρυθμίζει τους κανόνες του ανταγωνισμού και να συμβάλλει στη δικαιότερη αναδιανομή των καρπών αυτής της ανάπτυξης. Πρέπει να ξεφύγουμε από τον νεοκρατισμό και τα επακόλουθά του.
Η Ελλάδα χρειάζεται μια νέα αναπτυξιακή στρατηγική. Αυξημένη βαρύτητα πρέπει να δοθεί στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών, την απλοποίηση του φορολογικού συστήματος, την αναδιάρθρωση της δημόσιας διοίκησης, την προώθηση μιας σοβαρής μεταρρύθμισης στην παιδεία, την αναδιάρθρωση των συστημάτων υγείας και κοινωνικής ασφάλισης, την απελευθέρωση των αγορών με παράλληλη προώθηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων στις δημόσιες επιχειρήσεις, τον σχεδιασμό μιας νέας περιφερειακής πολιτικής.
Αν και πρέπει να αναγνωριστούν οι δυσκολίες εισαγωγής τόσων μεταρρυθμίσεων ταυτόχρονα, η Ελλάδα δεν μπορεί να χάσει άλλο χρόνο. Για να λυθούν τα προβλήματα πρέπει να ξεφύγουμε από τον νεοκρατισμό. Η πρόκληση είναι να αξιοποιηθούν οι διαθέσιμες ευκαιρίες και να επιτευχθεί η πραγματική σύγκλιση εντός της επόμενης δεκαετίας. Είμαι βέβαιος ότι η Ελλάδα μπορεί με μια νέα κυβέρνηση να υιοθετήσει τις αναγκαίες εκείνες πολιτικές, ώστε να ανταποκριθεί στην πρόκληση αυτή».
Από την πλευρά του ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών κ. N. Χριστοδουλάκης υποστήριξε ότι ο κρατισμός δεν αποτελεί εγγενές στοιχείο της φιλοσοφίας και της ιδεολογίας των σοσιαλιστών.
Στο κάτω κάτω ας μην ξεχνάμε, υπογράμμισε χαρακτηριστικά ο κ. Χριστοδουλάκης, οι σοσιαλιστές κάποτε οραματίστηκαν μια κοινωνία χωρίς κράτος.
Δίνοντας το περίγραμμα της σοσιαλιστικής ιδεολογίας ο υπουργός σημείωσε: «Αυτό που αποτελεί εγγενές στοιχείο της ιδεολογίας των σοσιαλιστικών προγραμμάτων, είναι η πρόσδεσή του σε συγκεκριμένες αξίες, όπως η «κοινωνική αλληλεγγύη», η «κοινωνική συνοχή», η «κοινωνική δικαιοσύνη», και η παραδοχή ότι οι αξίες αυτές δεν μπορούν να υπηρετηθούν μονάχα από τη λειτουργία μιας αυτορρυθμιζόμενης αγοράς. Αυτό νομίζω έχει αποδειχθεί ιστορικά.
Η κατοχύρωση αυτών των αρχών και αξιών στον βαθμό που διασφαλίζει την κοινωνική συνοχή, διασφαλίζει και ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον με κοινωνική ειρήνη, στοιχείο απαραίτητο για την οικονομική ανάπτυξη και την απρόσκοπτη λειτουργία της ίδιας της αγοράς. Από την άλλη πλευρά ο δογματικός νεοφιλελευθερισμός στον βαθμό που δεν λαμβάνει υπόψη το θεσμικό περιβάλλον που είναι αναγκαίο για τη διατήρηση της κοινωνικής συνοχής αποδεικνύεται συχνά αντιπαραγωγικός και αποδομητικός».
Στη σύγχρονη οικονομία σημείωσε σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο υπουργός: «O ρόλος του κράτους δεν είναι πια μόνο να κάνει πολέμους, να λύνει διαφορές και να φορολογεί για να μπορεί να ξοδεύει. Ο κύριος ρόλος του κράτους σήμερα είναι να διασφαλίζει την προσφορά αγαθών και υπηρεσιών στους πολίτες του με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.
Σκοπός μας θα πρέπει να είναι η σύγκλιση ανάμεσα στα δημόσια και τα ιδιωτικά συστήματα παροχής υπηρεσιών και όχι η έμφαση των διαφορών ανάμεσά τους».