H καθετοποίηση των δραστηριοτήτων και ο καλύτερος έλεγχος του εύρους της αγοράς από την παραγωγή έως τη διάθεση ήταν οι στρατηγικοί στόχοι που εξυπηρέτησαν οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις εταιρειών στον χώρο της ενέργειας, σύμφωνα με την επισκόπηση της διεθνούς ενεργειακής αγοράς για το 2002 που πραγματοποιεί κάθε χρόνο η εταιρεία KANTOR CAPITAL A.E. H συνεχιζόμενη διαδικασία απελευθέρωσης των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας στους τομείς του φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού ήταν αυτή που καθόρισε τη γενική εικόνα των εξαγορών και συγχωνεύσεων για το 2002. Οι εννέα μεγαλύτερες συμφωνίες αφορούσα ευρωπαϊκές εταιρείες που, πλέον, απέκτησαν το κατάλληλο μέγεθος και προβάλλουν ανταγωνιστικές σε πανευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.
Τοπικές αγορές
Στη διάρκεια του 2002, αναφέρει η KANTOR CAPITAL, το ενδιαφέρον των ενεργειακών εταιρειών στράφηκε στις τοπικές αγορές, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της έντονης δραστηριότητας εκτός των συνόρων που παρατηρούνταν τα τελευταία χρόνια. Στόχος αυτής της αλλαγής είναι η ενίσχυση των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων αλλά και η βελτίωση της λειτουργίας των δικτύων τους, κάτι ιδιαίτερα έντονο στους κλάδους του φυσικού αερίου και του ηλεκτρισμού.
Ετσι, αν και πέρυσι παρατηρήθηκε παγκοσμίως σημαντική μείωση του συνολικού μεγέθους των επιχειρηματικών εξαγορών και συγχωνεύσεων περίπου κατά 28%, η αντίστοιχη δραστηριότητα στον χώρο των εταιρειών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου περιορίσθηκε μόνο κατά 7%. H συνολική αξία των συμφωνιών στον παραπάνω κλάδο ανήλθε στα 85 δισ. δολάρια με τον τομέα του φυσικού αερίου να κλέβει την παράσταση. Ενώ οι συμφωνίες στον ηλεκτρισμό μειώθηκαν κατά 32%, στα 48,6 δισ. δολάρια, στο φυσικό αέριο αυξήθηκαν κατά 85%, φτάνοντας τα 36,3 δισ. δολάρια. Τονίζεται, πάντως, ότι το μισό της αξίας των Ε&Σ στο φυσικό αέριο οφείλεται σε μία μόνο συμφωνία, τη συγχώνευση των βρετανικών εταιρειών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου National Grid και Lattice, η αξία της οποίας ανήλθε στα 18,1 δισ. δολάρια.
Στον κλάδο των πετρελαιοβιομηχανιών οι εξαγορές και συγχωνεύσεις κινήθηκαν σε χαμηλά επίπεδα ειδικά αν συγκριθούν με τις τεράστιες συμφωνίες των τελευταίων χρόνων από τους μεγάλους πετρελαϊκούς ομίλους. Μοναδική εξαίρεση υπήρξε η Shell που αποφάσισε, ίσως πολύ καθυστερημένα, να προβεί σε μεγάλες εξαγορές προκειμένου να ενισχύσει την παρουσία της στις παγκόσμιες αγορές καθώς και το μέγεθος των κοιτασμάτων που ελέγχει. H συνολική αξία των Ε&Σ παγκοσμίως ανήλθε στα 57 δισ. δολάρια και η μεγάλη πλειοψηφία της αφορούσε σε συμφωνίες εκτός Ευρώπης. Οι μεγάλες συμφωνίες του τέλους της δεκαετίας του 1990 και του 2000 αφορούσαν κυρίως σε προσπάθειες συγκέντρωσης και μείωσης του κόστους μέσω οικονομιών κλίμακας στη διύλιση και διανομή των πετρελαϊκών προϊόντων. Καθώς όμως οι επιχειρήσεις αντιμετώπισαν το πρόβλημα του κόστους, ένα νέο πεδίο προβλημάτων ανέκυψε και αυτό είναι το κόστος εξόρυξης εξαιτίας της ωρίμασης των κοιτασμάτων και του χαμηλού ρυθμού αντικατάστασής τους. Γι’ αυτόν τον λόγο πολλές από τις συμφωνίες του 2002 κινήθηκαν προς την κατεύθυνση απόκτησης εταιρειών εξόρυξης και στις αγοραπωλησίες εταιρειών που εκμεταλλεύονται κοιτάσματα.
Κεφαλαιοποιήσεις
Η συνεχιζόμενη καθοδική πορεία στις παγκόσμιες κεφαλαιαγορές καθόλο το 2002 επηρέασε αντίστοιχα και τις κεφαλαιοποιήσεις της πλειοψηφίας των ενεργειακών εταιρειών. Παρόλα αυτά, οι απώλειες του ενεργειακού κλάδου το 2002 ήταν μικρότερες σε σύγκριση με τις γενικότερες απώλειες των μεγάλων διεθνών αγορών. O δείκτης Dow Jones World Energy κινήθηκε σχεδόν όλο το 2002 πάνω από τους Dow Jones Industrial και FTSE 100. Σε αυτό συνέβαλαν κυρίως οι βελτιωμένες σε σχέση με το 2001 οικονομικές επιδόσεις των πετρελαϊκών εταιρειών εξαιτίας των υψηλών τιμών του πετρελαίου, αλλά και οι εντυπωσιακές αυξήσεις της κεφαλαιοποίησης των ρωσικών εταιρειών και άλλων αναπτυσσόμενων κρατών (Ινδία, Κίνα).
Η πορεία των μετοχικών αξιών των μεγαλύτερων σε κεφαλαιοποίηση ενεργειακών εταιρειών επηρεάστηκε σημαντικά από το είδος των δραστηριοτήτων τους αλλά και τη γεωγραφική τους θέση, με αποτέλεσμα να παρατηρείται σημαντική προτίμηση των επενδυτών προς πετρελαϊκές εταιρείες αναπτυσσόμενων κρατών. Εντυπωσιακές ήταν για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά οι επιδόσεις των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών της Ρωσίας YUKOS, GAZPROM και SIBNEFT με την τελευταία να σημειώνει τεράστια άνοδο κατά 207%. Πολύ μεγάλη άνοδο παρουσίασε η OIL & NATURAL GAS CORP. της Ινδίας με 162%, ενώ αξιοσημείωτη είναι η άνοδος κατά 27% της τιμής της ιταλικής ΕΝΙ και των κινεζικών PETROCHINA και CNOOC.