Δύο μεγάλοι κίνδυνοι απειλούν τη λειτουργία της χρηματιστηριακής αγοράς. O πρώτος είναι η ενοχοποίηση της αγοράς που προωθείται με διάφορους τρόπους και ο δεύτερος, που συνδέεται με τον πρώτο, είναι η πολιτική εκμετάλλευση της κίνησης του Γενικού Δείκτη.
Σε πολλές χώρες το χρηματιστήριο σημείωσε μεγάλη άνοδο και μεγάλη πτώση, αλλά πουθενά δεν θεωρείται εξ ορισμού ύποπτη κάθε σχέση με τη χρηματιστηριακή αγορά. Είναι αλήθεια ότι στα χρηματιστήρια δεν ευδοκιμούν αγαθοί άγγελοι, αλλά κινδυνεύουμε να οδηγηθούμε στην άλλη άκρη και να θεωρείται εξαρχής ύποπτη οποιαδήποτε σχέση μ’ αυτήν.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι έχουμε φθάσει στην απαγόρευση συναλλαγών στους πολιτικούς, απόφαση που θεωρείται από την κοινωνία ως κίνηση εξυγίανσης. Λες και το πολιτικό χρήμα διοχετεύεται αποκλειστικά μέσα από χρηματιστηριακές πράξεις. H αγορά μετοχών δεν έχει πόθεν έσχες στην Ελλάδα αλλά από τον γενικό κανόνα φαίνεται να εξαιρούνται οι πολιτικοί! Γι’ αυτούς η υποχρέωση να αποδείξουν πώς βρήκαν τα χρήματα που τοποθέτησαν θεωρείται εύλογη.
Είναι επείγουσα η ανάγκη να επέλθει κάποια αποενοχοποίηση της χρηματιστηριακής αγοράς, γιατί δεν υπάρχει ανεπτυγμένη χώρα, δίχως ανεπτυγμένο χρηματιστήριο.
Και το πρόβλημα δεν προκύπτει εξαιτίας της εικόνας που έχει η κοινωνία για τους πολιτικούς, ούτε καν από τις συνθήκες λειτουργίας σήμερα του χρηματιστηρίου. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι στο Χρηματιστήριο της Αθήνας κυριαρχούν μετοχές τις οποίες ελέγχει το Δημόσιο. Αυτή είναι η εικόνα της ελληνικής οικονομίας. H εισαγωγή κρατικών οργανισμών στο χρηματιστήριο, αντί της πραγματικής ιδιωτικοποίησης, προκαλεί παρενέργειες. Οι σημαντικότερες εξελίξεις που μπορούν να κινήσουν προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση την αγορά, εξαρτώνται κυρίως από κυβερνητικές επιλογές. Γι’ αυτό πολλοί θεωρούν βέβαιη την εμπλοκή κυβερνητικών παραγόντων, οι οποίοι στο σύνολό τους θεωρούνται ύποπτοι εύκολου πλουτισμού.
Επιπλέον, δε, υπάρχει η εντύπωση -καμιά φορά δικαιολογημένα- ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την άνοδο της αγοράς για να αποσπάσει την εύνοια των ψηφοφόρων. Οπως ακριβώς πριν από λίγους μήνες η κυβέρνηση θεωρούσε ότι χρηματιστηριακοί παράγοντες της αντιπολίτευσης έριξαν απότομα τις μετοχές για να δημιουργήσουν αρνητικές εντυπώσεις μετά μια ομιλία του πρωθυπουργού.
Ωστόσο η πολιτικοποίηση των χρηματιστηριακών εξελίξεων, όσο κι αν δικαιολογείται εξαιτίας του μεγάλου βάρους του δημόσιου τομέα, σκοτώνει την αγορά. Τη μετατρέπει σε ιμάντα μεταβίβασης στην κοινωνία, πολιτικών επιλογών, αλλά και σε ένα ακόμα (συμπληρωματικό) πεδίο πολιτικών αντιπαραθέσεων. Το χρηματιστήριο είναι εύλογο να επηρεάζεται από την πολιτική κατάσταση και τις προσδοκίες που δημιουργεί, αλλά δεν μπορεί να είναι αντικείμενο καθημερινών αντιπαραθέσεων κυβέρνησης και αντιπολίτευσης. Πρέπει να παραμείνει χώρος που σχετίζεται με τη λειτουργία των επιχειρήσεων και την αξιοποίηση της αποταμίευσης. Ενας χώρος όπου συνυπάρχουν μακροπρόθεσμοι και γρήγοροι επενδυτές, που αναζητούν ευκαιρίες. Αγγελοι και διάβολοι, μαζί!
Αλλωστε, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι προτιμήσεις των ψηφοφόρων διαμορφώνονται ανάλογα με την πορεία του Γενικού Δείκτη. Ισως αυτό πρόκειται για έναν ακόμα μύθο, που πλήττει τόσο την πολιτική όσο και την οικονομία.