Εννιακόσια εκατομμύρια ευρώ που βρίσκονται εκτός προϋπολογισμού, υπονομεύουν τη δημοσιονομική τάξη και θέτουν υπό αμφισβήτηση τις προσπάθειες του οικονομικού επιτελείου να διατηρήσει την ισορροπία. Πρόκειται για ένα σύνολο 11 λογαριασμών, οι οποίοι δεν εμφανίζονται στον προϋπολογισμό και αποτελούν «αγκάθι», αφού απαιτούν τεράστιους πόρους για την κάλυψή τους.
Στο Γενικό Λογιστήριο υπάρχουν σκέψεις για έναρξη των διαδικασιών απεικόνισης των συγκεκριμένων λογαριασμών στα επίσημα στοιχεία. Μέχρι τώρα σε μια τέτοια προοπτική αντιδρούσε σθεναρά η πολιτική ηγεσία, καθώς θα αποτελούσε έναν πρόσθετο λόγο αύξησης του ελλείμματος.
Το υπουργείο Οικονομικών με διάφορους νόμους έχει καταλήξει στη σύσταση αυτών των λογαριασμών, σε μια προσπάθεια να ελαφρύνει θεωρητικά τον προϋπολογισμό. Αν και οι λογιαριασμοί δεν εμφανίζονται στα μεγέθη του προϋπολογισμού, εξυπηρετούνται κανονικά και βέβαια απορροφούν πόρους από διάφορες πηγές, για τις οποίες οι αρμόδιοι δεν δίνουν καμία εξήγηση.
Η έμφαση και στην περίπτωση αυτή δίνεται στο θεαθήναι και όχι στην ουσία, που είναι το «ξεχείλωμα» των δημοσιονομικών μεγεθών.
Οι μαύρες τρύπες στα δημοσιονομικά είναι πολλές και το ερώτημα για τον κ. Χριστοδουλάκη είναι πώς θα μπορέσει να βάλει σε τάξη, έστω και στα χαρτιά, τα μεγέθη του προϋπολογισμού του 2004.
H σύνταξη του προϋπολογισμού πιέζεται τα μέγιστα από την ευρισκόμενη σε εξέλιξη προεκλογική περίοδο. Δημιουργούνται συνεχώς νέες δαπάνες, που κανείς δεν ξέρει από πού θα αντλήσουν πόρους για να καλυφθούν.
Ηδη το αποθεματικό του 2003 έχει «φαγωθεί» μέχρι κεραίας και οι υποσχέσεις που δίνουν, εδώ και μεγάλο διάστημα οι αρμόδιοι για κάλυψη δαπανών από το αποθεματικό, είναι κυριολεκτικά αίολες.
Ελλείψει αποθεματικού η μοναδική λύση για την κάλυψη των αναγκών είναι ο δανεισμός και ήδη, κατά τις πληροφορίες, η κυβέρνηση δεν φείδεται ούτε αυτού του εργαλείου για να καλύπτει τις προεκλογικές της υποσχέσεις.
Αξιοσημείωτο και ταυτόχρονα αστείο είναι ότι τον τρόπο αυτό τον «υιοθετούν» εν όψει της επικείμενης εκλογικής αναμέτρησης και στελέχη που επιμένουν να κατακρίνουν τα άσχημα δημοσιονομικά της διακυβέρνησης της χώρας από τον Ανδρέα Παπανδρέου, στο διάστημα ’81-’89.
Το νέο μισθολόγιο για τους δημόσιους υπαλλήλους, με ένα κόστος της τάξης των 650 εκατ. ευρώ, αν και δημοσιονομικά ισορροπημένο για τον κ. Χριστοδουλάκη, αποτελεί πρόκληση για τις αντοχές της οικονομίας. Μάλιστα, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Οδυσσέας Κυριακόπουλος, σχολιάζοντας τις αυξήσεις (4-6% κατά τον κ. N. Χριστοδουλάκη) που θα δώσει από την 1η Ιανουαρίου 2004 το νέο μισθολόγιο, ανέφερε ότι δεν θα έπρεπε να είναι πάνω από τον πληθωρισμό και μάλιστα σε ένα χώρο όπως το Δημόσιο, όπου η παραγωγικότητα είναι αδύνατο να μετρηθεί.
Πάντως, ενώ η κυβέρνηση επιλέγει από τη μία να προχωρήσει στις προεκλογικές εξαγγελίες για τους μισθούς των δημοσίων υπαλλήλων από το νέο έτος, από την άλλη αδιαφορεί πλήρως για την ποιοτική αναβάθμιση των δημοσίων υπηρεσιών. H ίδια ιστορία είχε επαναληφθεί και το 1997, όταν ο κ. Χριστοδουλάκης ως υφυπουργός Οικονομικών είχε υπογράψει πάλι νέο μισθολόγιο, το οποίο καταργούσε δήθεν τα επιδόματα. Γρήγορα τότε αποδείχθηκε ότι τα επιδόματα ζουν και βασιλεύουν και βέβαια περίπου το 2000 ξανάρχισαν οι συζητήσεις για ένα εκ νέου νέο μισθολόγιο.
Στο ερώτημα από πού θα προέλθουν τα χρήματα για το νέο μισθολόγιο, είναι βέβαιο ότι ο υπουργός υποκρίνεται όταν λέγει ότι έχουν υπολογισθεί. Υιοθετεί αυτό το επιχείρημα πιεζόμενος από τις εκλογικές ανάγκες του κόμματός του και την αριστερή φρασεολογία που χρησιμοποιεί και ο ίδιος κατά καιρούς.
Ο κ. Χριστοδουλάκης γνωρίζει άριστα ότι το τεράστιο δημόσιο χρέος απαιτεί για την εξυπηρέτησή του τεράστιους πόρους, που κάνουν απαγορευτική κάθε δυνατότητα να ενισχυθούν πραγματικά άλλοι τομείς. Αν και το γνωρίζει βέβαια επιμένει να παριστάνει ότι το αγνοεί και υπόσχεται πόρους, που ουδείς τρόπος υπάρχει για να εξευρεθούν πλην του δανεισμού.
Είναι σχήμα οξύμωρο τη στιγμή που η κυβέρνηση εμφανίζεται να αναδιανέμει εισόδημα, το υπουργείο Οικονομικών να προχωράει σε Swap αξίας 10 δισ. δολαρίων, με στόχο να κρύψει χρέος και να κερδίσει πολιτικό χρόνο.
Τα swap δεν είναι τίποτα άλλο παρά εύσχημοι τρόποι για να «κρύβεται» για κάμποσο διάστημα δημόσιο χρέος, με κόστος για τους φορολογούμενους και με το αζημίωτο για τις τράπεζες που αναλαμβάνουν να παρέχουν τις συγεκριμένες ευκολίες. Οι προμήθειες που δίνονται στις περιπώσεις αυτές ποτέ δεν γνωστοποιούνται και πέφτουν αθόρυβα στη δεξαμενή με το ήδη τεράστιο δημόσιο χρέος, που αγγίζει σήμερα τα 66 τρισεκατομμύρια δραχμές.
Το θέμα ήρθε στην επικαιρότητα στις αρχές της εβδομάδας και αιτία ήταν υπόγειες κόντρες τραπεζών με τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΗΧ), που διενεργεί το swap για λογαριασμό του δημοσίου χρέους.
Τα εν λόγω swap είναι πανάκριβα και είναι στην ουσία το αντίτιμο για να μπορεί να εμφανίζεται η κυβέρνηση φιλολαϊκή. Δηλαδή από τη μία εμφανίζεται να μειώνει τεχνητά για κάποιο διάστημα το δημόσιο χρέος (με υψηλό κόστος) και από την άλλη υπόσχεται αυξήσεις στους μισθούς, που προκύπτουν δήθεν από τα άνετα και υγιή δημόσια οικονομικά.
Περικοπές και σε εξοπλιστικά
Στο υπουργείο Οικονομικών δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να υπάρξουν περικοπές ακόμα και σε τμήματα του υπό υλοποίηση εξοπλιστικού προγράμματος. Οι δαπάνες για τις προκαταβολές που πρέπει να πληρωθούν για να ξεκινήσει η υλοποίηση των τελευταίων συμβάσεων του ΚΥΣΕΑ (Νοέμβριος 2002) είναι μεγάλες και οι εκλογές πλησιάζουν. H εκίμηση που φαίνεται να υπάρχει είναι ότι σε κάποια προγράμματα θα μπορούσε ενδεχομένως να καθυστερήσει η υλοποίησή τους για μερικούς μήνες και να μεταφερθούν (οι υπογραφές των συμβάσεων) είτε στο τέλος του χρόνου είτε, στη χειρότερη περίπτωση, στις αρχές του 2004. Αν και η ιδέα δεν αρέσει καθόλου στον κ. Παπαντωνίου (που την είχε εφαρμόσει στον κ. Τσοχατζόπουλο το 2001) αποκτά ολοένα και περισσότερους οπαδούς στην κυβέρνηση. Υψηλόβαθμα στελέχη που ρωτήθηκαν επί του προκειμένου από την «Καθημερινή» σημείωσαν με νόημα, ότι προέχει η εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινωνίας και έπονται οι αγορές των όπλων, που αποτελούν βραχνά για την ελληνική οικονομία.
Η προεκλογική περίοδος αλλά και η σύνταξη του νέου προϋπολογισμού του 2004 αποτελούν μια καλή ευκαιρία, πιστεύουν στο υπουργείο Οικονομικών, να πειστούν και στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας για την ανάγκη να υπάρξουν μετατοπίσεις συμβάσεων, που θα επιτρέψουν στην κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει αλλού τους πολύτιμους οικονομικούς πόρους.