H μειωμένη συμμετοχή, η αύξηση της ανεργίας, αλλά και η μικρότερη σημασία των κλάδων της «Παλιάς Οικονομίας» μέσα από την οποία αναπτύχθηκαν τα συνδικάτα, είναι μερικοί από τους βασικότερους λόγους στους οποίους αποδίδεται η κρίση που βιώνει το ευρωπαϊκό συνδικαλιστικό κίνημα τα τελευταία χρόνια. Στις αρχές του καλοκαιριού το πανίσχυρο γερμανικό συνδικάτο IG Metall υπέστη την πρώτη ήττα του σε απεργιακή κινητοποίηση τα τελευταία 50 χρόνια, ενώ οι κινητοποιήσεις των Γάλλων δημοσίων υπαλλήλων εναντίον της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος δεν απέδωσαν, όταν το 1995 είχαν οδηγήσει στην πτώση της κυβέρνησης του Αλέν Ζιπέ.
Η δημιουργία του ευρώ και της ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς δημιούργησε μια νέα πραγματικότητα στην Ευρώπη, δημιουργώντας πρόσθετα προβλήματα στα συνδικάτα. H ευρωπαϊκή νομισματική ένωση αποδυνάμωσε την κεντρική διοίκηση, καθώς πλέον εργοδότες και εργαζόμενοι δεν έχουν απέναντί τους μια κυβέρνηση με την οποία θα διαπραγματευτούν το ύψος του πληθωρισμού, που καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το ύψος των αποδοχών. Πλέον, ο έλεγχος του πληθωρισμού για τα δώδεκα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης έχει περιέλθει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που προσπαθεί να περιορίσει τις αυξήσεις των τιμών κάτω του 2% και βέβαια δεν διαπραγματεύεται με τα συνδικάτα. Εκτός αυτού, η μεγαλύτερη κινητικότητα κεφαλαίων που έχει επιτευχθεί στην Ευρωζώνη επιτρέπει στις επιχειρήσεις να μετριάζουν το εργατικό κόστος, ενώ τα συνδικάτα που πιέζουν για υψηλές αυξήσεις αποδοχών γνωρίζουν τον κίνδυνο μεταφοράς της μονάδας παραγωγής.
Η διεύρυνση της Ζώνης του Ευρώ αναμένεται ότι θα εντείνει τις πιέσεις προς τα συνδικάτα, καθώς ειδικευμένοι εργαζόμενοι από την ανατολική Ευρώπη θα εισέλθουν μαζικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση με αποδοχές αισθητά χαμηλότερες αυτών της δυτικής Ευρώπης. Πλέον, τα ευρωπαϊκά συνδικάτα, αντιλαμβανόμενα τη δύσκολη θέση στην οποία έχουν περιέλθει, εγκαταλείπουν σταδιακά τη διεκδίκηση μεγαλύτερων αυξήσεων και επικεντρώνονται στην προστασία των κεκτημένων τους.
Αλλαγή στάσης
Ετσι, στις αρχές Ιουλίου, το συνδικάτο των Γερμανών δημοσίων υπαλλήλων Verdi αποδέχθηκε τη μείωση των αποδοχών των 240.000 εργαζομένων στα γερμανικά ταχυδρομεία προκειμένου να εξασφαλίσει τη μη πραγματοποίηση απολύσεων την επόμενη πενταετία. H αλλαγή της στάσης των συνδικάτων προκύπτει και από τα στοιχεία του ΟΟΣΑ. Από αυτά προκύπτει ότι στη Γερμανία, τη χώρα με τα πλέον μαχητικά συνδικάτα στην Ευρώπη, ο αριθμός των εργάσιμων ημερών που χάθηκε από απεργίες το διάστημα 1996-2000 ήταν 2/1.000 ημέρες έναντι 17 το διάστημα 1991-1995. H ίδια εικόνα παρουσιάζεται και στην υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ενωση όπου την πενταετία 1996-2000 ο αριθμός των ημερών απεργίας ετησίως μειώθηκε κατά μέσο όρο στις 65 έναντι 103 την πενταετία 1991-1995.