Οπισθεν ολοταχώς στην κοινωνική ασφάλιση με το υπό κατάθεσιν νομοσχέδιο

Οπισθεν ολοταχώς στην κοινωνική ασφάλιση με το υπό κατάθεσιν νομοσχέδιο

7' 53" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

1. Νέα θεώρηση των υποχρεώσεων της κοινωνικής ασφάλισης

Στην ιστοσελίδα του υπουργείου Εργασίας (Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων – www.ggka.gr) έχει καταχωρισθεί, από τις 22-12-2003, ολόκληρο το κείμενο του υπό κατάθεση στη Βουλή νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου. Το κείμενο συνοδεύεται από την αντίστοιχη Εισηγητική Εκθεση και από ένα σχετικό ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ του αρμόδιου υπουργείου.

Επισκοπώντας τη σχολιογραφία, την ανάλυση και την κριτική που έχει ασκηθεί μέχρι σήμερα, σε σχέση με τις ρυθμίσεις που επιχειρεί να προωθήσει το ν.σ., διαπιστώνεται, ότι έχει διαφύγει, από το σύνολο των ΜΜΕ, η επισήμανση της εξαιρετικής σημαντικότητας της ρύθμισης του άρθρου 5 (Ρύθμιση οφειλομένων εισφορών) και μιας πρωτοφανούς, σε παγκόσμιο επίπεδο, επιχειρηματολογίας που αναπτύσσεται, σχετικώς, στο κείμενο της Εισηγητικής Εκθεσης.

Οι πρώτες αυτές επισημάνσεις αποκτούν ιδιαίτερη σημασία, επειδή οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του άρθρου 5 αποτελούν συνέχεια προηγούμενων συναφών κυβερνητικών επιλογών που έχουν, ήδη, νομοθετηθεί.

Η καινοφανής θεωρία που αναπτύσσεται στην Εισηγητική Εκθεση και βρίσκει πρόσφορο έδαφος εφαρμογής στις ρυθμίσεις του άρθρου 5 του ν.σ. μπορεί να συνοψισθεί ως εξής:

– Η κοινωνική ασφάλιση οφείλει να μεριμνά και να συμβάλει στον εκσυγχρονισμό, την εξυγίανση και την οικονομική ανάκαμψη των επιχειρήσεων και να καλύπτει και τα βάρη που δημιουργεί η μη εξόφληση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών.

– Την ίδια υποχρέωση έχει η κοινωνική ασφάλιση ακόμη και όταν πρόκειται για επιχειρήσεις δημόσιου χαρακτήρα, οπότε η κοινωνική ασφάλιση οφείλει να αναλαμβάνει και το κόστος των γραφειοκρατικών καθυστερήσεων στη λειτουργία τους.

– Ουδεμία διάκριση γίνεται αν πρόκειται για εργοδοτικές εισφορές η/και για παρακρατηθείσες (και συνεπώς υπεξαιρούμενες) ασφαλιστικές εισφορές των ασφαλισμένων μισθωτών κ.λπ.

– Με την άσκηση του ρόλου της αυτού, η κοινωνική ασφάλιση υποκαθιστά το κράτος στην άσκηση της οικονομικής του πολιτικής και

– Οι ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι οφείλουν να περιορίζουν τα δικαιώματά τους και να περιστέλλουν τις συντάξεις τους και τις λοιπές ασφαλιστικές παροχές, ανάλογα με τον βαθμό που εξοφλούνται ή όχι οι εργοδοτικές εισφορές.

Είναι, δηλαδή, σαφές, ότι αγνοούνται τα διεθνή κείμενα (Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας) που έχουν κυρωθεί και από την Ελλάδα αλλά και η εθνική έννομη βάση της κοινωνικής ασφάλισης και η ελληνική πολιτεία,… πρωτοπορούσα, μέσω κάποιων, πιθανώς, «φωστήρων» της γραφειοκρατίας, διευρύνει τον ρόλο, τις ευθύνες, τις αρμοδιότητες και, κυρίως, τις υποχρεώσεις της κοινωνικής ασφάλισης. Η διεύρυνση αυτή γίνεται με τέτοιο τρόπο, ώστε, ουσιαστικά, ανατρέπεται η ίδια η λειτουργία της κοινωνικής ασφάλισης.

2. Οι προτεινόμενες ρυθμίσεις του άρθρου 5 του ν.σ.

Με την παρ. 2 ορίζεται, ότι, «οι καθυστερούμενες από τις επιχειρήσεις των Ναυπηγοεπισκευαστικών Ζωνών όλης της χώρας κύριες ασφαλιστικές εισφορές προς το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, τους Οργανισμούς, Ταμεία και Λογαριασμούς… και προς τους φορείς επικουρικής ασφάλισης, εξοφλούνται σε 120 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, χωρίς υποχρέωση προκαταβολής, διαγραφομένων των αναλογούντων σε αυτές πρόσθετων τελών, προσαυξήσεων, λοιπών επιβαρύνσεων, δικαστικών εξόδων, εξόδων και δικαιωμάτων εκτέλεσης κ.λπ».

Με την παρ. 3 ρυθμίζονται οι οφειλές εξ ασφαλιστικών εισφορών, των επιχειρήσεων που επλήγησαν από πλημμύρες, τον Ιούλιο – Αύγουστο 2002, «με ευνοϊκούς όρους πέραν αυτών που παγίως ορίζονται από τη διάταξη του άρθρου 4 του Ν. 2556/0997» δηλαδή «σε 48 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, χωρίς προκαταβολή και με διαγραφή των αναλογούντων προσθέτων τελών, προσαυξήσεων, λοιπών επιβαρύνσεων, δικαστικών εξόδων, εξόδων και δικαιωμάτων εκτέλεσης κ.λπ.».

Με την παρ. 4 αναστέλλεται για 6 μήνες η καταβολή των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών, χωρίς τον υπολογισμό προσθέτων τελών και άλλων προσαυξήσεων, προκειμένου περί επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε (τουριστικές) περιοχές που επλήγησαν από σεισμούς. Παράλληλα δίνεται η δυνατότητα εξόφλησης των καθυστερούμενων οφειλών σε 48 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, χωρίς προκαταβολή και με διαγραφή των αναλογούντων προσθέτων τελών κ.λπ.

Τέλος, με την παρ. 5 αναστέλλεται η καταβολή των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών της εταιρείας του ΟΑΕΔ «Επαγγελματική Κατάρτιση Α.Ε.» για 4 μήνες με δυνατότητα εξόφλησης των καθυστερούμενων οφειλών σε 120 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, χωρίς προκαταβολή, με διαγραφή των αναλογούντων προσθέτων τελών κ.λπ.

3. Αιτιολόγηση των ρυθμίσεων του άρθρου 5 του ν.σ.

Σύμφωνα με την Εισηγητική Εκθεση (που αναριθμεί το άρθρο 5 σε άρθρο 6):

Ως αιτιολόγηση της παρ. 2 προβάλλεται ότι οι επιχειρήσεις των Ναυπηγοεπισκευαστικών Ζωνών «συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας στον ευαίσθητο τομέα της Εμπορικής Ναυτιλίας, απασχολώντας παράλληλα μεγάλο αριθμό εργαζομένων» και ότι «επειδή εξ αιτίας της κρίσης της Ναυτιλίας και του έντονου διεθνούς ανταγωνισμού παρατηρείται συσσώρευση ζημιών… με διόγκωση του ελλειμματικού προϋπολογισμού των επιχειρήσεων αυτών… κρίνεται σκόπιμη η παροχή διευκόλυνσης στην αποπληρωμή των προς το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ χρεών τους… σκοπείται η εξυγίανση των επιχειρήσεων αυτών».

Είναι σαφές ότι η προβαλλόμενη επιχειρηματολογία για την ανάγκη στήριξης των επιχειρήσεων αυτών είναι σωστή. Εκείνο, όμως που δεν γίνεται κατανοητό, είναι, το γιατί το κόστος της εξυγίανσης των επιχειρήσεων αυτών θα πρέπει να το φέρει το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ (δηλαδή αποκλειστικώς οι ασφαλισμένοι και οι συνταξιούχοι του) και όχι ο κρατικός προϋπολογισμός.

Η προβαλλόμενη νέα θεώρηση καλεί τους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ να περιορίσουν τα νομοθετημένα δικαιώματά τους και να χρηματοδοτήσουν με το υστέρημά τους την εξυγίανση των επιχειρήσεων αυτών, υποκαθιστώντας τον κρατικό προϋπολογισμό στην εκπλήρωση καταστατικών του υποχρεώσεων.

– Ως αιτιολόγηση της παρ. 2 προβάλλεται ότι: «Η κοινωνική ασφάλιση σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών συμμετέχει στις διαδικασίες ανακούφισης των πληγέντων με την παροχή στις επιχειρήσεις, εργοδότες ή ασφαλισμένους της δυνατότητας εξόφλησης των τρεχουσών ή καθυστερούμενων εισφορών τους προς τους ασφαλιστικούς Οργανισμούς» και διευκρινίζεται ότι η προτεινόμενη ρύθμιση έχει «σκοπό την ανακούφιση των επιχειρήσεων αυτών».

Μέχρι σήμερα, γνωρίζαμε ότι η κοινωνική ασφάλιση συμμετέχει στην ανακούφιση των ασφαλισμένων και ότι ο ρόλος της στήριξης των επιχειρήσεων ανήκε στο κράτος. Τώρα, οι νέοι «φωστήρες» μας πληροφορούν, ότι η νέα, προφανώς εκσυγχρονιστική, κοινωνική ασφάλιση (που οι ίδιοι κατασκεύασαν) οφείλει, υποκλέπτοντας τις σχετικές αρμοδιότητες του κράτους, να ανακουφίζει και μη ασφαλισμένους δηλαδή και τις επιχειρήσεις. Εδώ δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητη και η υποκριτική σύζευξη των οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών των επιχειρήσεων και των ασφαλισμένων: οι εισφορές των δεύτερων παρακρατούνται από τις πρώτες.

– Ως αιτιολόγηση της παρ. 4 αναπτύσσεται η επιχειρηματολογία, ότι: «η οικονομική ζημία που υπέστησαν οι επιχειρήσεις (λόγω σεισμών) προέρχεται κυρίως από την πτώση του τουρισμού και όχι από ζημίες που υπέστησαν τα κτίρια και ο εξοπλισμός των επιχειρήσεων» και ότι «για την παροχή δυνατότητας οικονομικής ανάκαμψης των τουριστικών και άλλων επιχειρήσεων στις περιοχές αυτές, η κυβέρνηση αποφάσισε να λάβει πρόσθετα μέτρα τα οποία καλύπτουν όλες τις επιχειρήσεις, εργοδότες ή ασφαλισμένους των ανωτέρω περιοχών και όχι μόνο τις περιπτώσεις που υπήρξε άμεσο πλήγμα από τους σεισμούς».

Η κυβέρνηση, βέβαια, σωστά έπραξε και αποφάσισε να λάβει τα πρόσθετα αυτά μέτρα. Δεν μας εξηγεί, όμως, τους λόγους για τους οποίους επιρρίπτει το κόστος των πρόσθετων αυτών μέτρων στους ώμους των ασφαλισμένων και συνταξιούχων του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ και των λοιπών ασφαλιστικών Ταμείων ούτε αναφέρει σε ποιο νομικό κείμενο θεμελιώνεται η υποχρέωση των ασφαλιστικών Οργανισμών να μεριμνούν και να αναλαμβάνουν το κόστος για την οικονομική ανάκαμψη των τουριστικών και άλλων επιχειρήσεων.

– Τέλος, ως αιτιολόγηση της παρ. 5 προβάλλεται η αδυναμία της εταιρείας του ΟΑΕΔ «Επαγγελματική Κατάρτιση Α.Ε.» να υποβάλει την Αναλυτική Περιοδική Δήλωση (ΑΠΔ) και να καταβάλει τις αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές εμπροθέσμως και διευκρινίζεται, ότι, σκοπός της διάταξης είναι η αποφυγή της επιβάρυνσης της εταιρείας με πρόστιμα και λοιπές προσαυξήσεις. Σημειώνεται ότι, ως αίτια της αδυναμίας της εταιρείας αναφέρονται η έλλειψη προσωπικού και υλικοτεχνικής υποδομής και οι νέες διαδικασίες του Γ΄ ΚΠΣ.

Περιττεύει η επισήμανση του κυνισμού που διέπει τη διάταξη αυτή. Γνωστές και συνήθεις αδυναμίες των επιχειρήσεων του δημόσιου τομέα κοστολογούνται σε βάρος των ασφαλιστικών Οργανισμών και μεταφέρονται στα δικαιώματα των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων. Επισημαίνεται, όμως, ακόμη και η παράλειψη της εταιρείας να συμμορφωθεί προς την πολυδιαφημισθείσα διαδικασία της ΑΠΔ.

4. Συμπέρασμα: ανατρέπονται οι ρυθμίσεις του Ν. 3029/2002

Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις του άρθρου 5 του ν.σ. η κοινωνική ασφάλιση στη χώρα μας πηγαίνει 40 ολόκληρα χρόνια πίσω. Υπενθυμίζεται, ότι, με τη διάταξη του άρθρου 3 παρ. 1 του Ν. 465/1970 (που δεν έχει μέχρι στιγμής ρητώς καταργηθεί, μολονότι επιχειρηματολογείται η σιωπηρή κατάργησή του με τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 3029/2002), είχε θεσπισθεί, ότι «εφ’ όσον προς εξυπηρέτησιν γενικοτέρων σκοπών κοινωνικής πολιτικής παρέστη ή παρίσταται ανάγκη μειώσεως εισφορών θεσπισμένων υπέρ φορέων κοινωνικής ασφαλίσεως ή επιβολής ετέρας επιβαρύνσεως εις τους φορείς τούτους, αι οικονομικαί συνέπειαι εκ της μειώσεως εισφορών ή της επιβαρύνσεως καλύπτονται δι’ αποδόσεως της δαπάνης εκ του γενικού κρατικού προϋπολογισμού».

Επισημαίνεται, άλλωστε, ότι, στη διάταξη, ακριβώς, αυτή στηρίχθηκε και η αναληφθείσα, με ειδική σύμβαση μεταξύ του ελληνικού δημοσίου και του ΙΚΑ, καταβολή του οφειλομένου, από το 1975 μέχρι το 1998, ανεξοφλήτου υπολοίπου των 1,3 τρισ. δρχ.

Τώρα, πλέον, η πολιτεία δεν έχει ενδοιασμούς: όταν για γενικότερους οικονομικούς ή κοινωνικούς λόγους, κρίνεται (από την ίδια) σκόπιμη η επιβολή επιβαρύνσεων στους ασφαλιστικούς Οργανισμούς, το αντίστοιχο κόστος φέρεται σε βάρος (όχι του κρατικού αλλά) των προϋπολογισμών των Οργανισμών αυτών, με ανάλογες επιπτώσεις στα συνταξιοδοτικά και λοιπά ασφαλιστικά δικαιώματα των δικαιούχων (ακόμη και αυτών που λαμβάνουν τα κατώτατα όρια των παροχών) των Οργανισμών αυτών. Με τη νεοφανή αυτή αντίληψη, το ΙΚΑ – ΕΤΑΜ και οι λοιποί ασφαλιστικοί Οργανισμοί οφείλουν να υποκαθιστούν το κράτος στην άσκηση οικονομικής πολιτικής σε σχέση με τον εκσυγχρονισμό, την εξυγίανση και την ανάκαμψη των επιχειρήσεων και να διευκολύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό αναλαμβάνοντας οι ίδιοι, για λογαριασμό των ασφαλισμένων και των συνταξιούχων τους την κάλυψη του εκάστοτε οικονομικού κόστους.

Τέλος, πρέπει να επισημανθεί, ότι, με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις του άρθρου 5, ανατρέπονται πλήρως οι πολυδιαφημισθείσες διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 3029/2002, με τις οποίες διασφαλίσθηκε, δήθεν, η χρηματοδότηση της πλεονασματικής λειτουργίας του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ για τα προσεχή 32(!) χρόνια. Πράγματι, εφόσον ένα απροσδιόριστο τμήμα της ετήσιας χρηματοδότησης του ΙΚΑ – ΕΤΑΜ (1% του ΑΕΠ), θα καλύπτει (όχι ασφαλιστικές παροχές αλλά) διευκολύνσεις του κρατικού προϋπολογισμού, η πλεονασματική λειτουργία μόνο στη θεωρία (αλλά όχι στην πράξη) μπορεί να αναζητηθεί.

(1) κ. O Γιώργος Ρωμανιάς είναι επιστημονικός σύμβουλος του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή