Εν αναμονή μιας διορθωτικής απόφασης του υπουργείου Οικονομικών, που θα επιτρέπει στον φορολογούμενο να κάνει χρήση του συνόλου της φοροαπαλλαγής που θεσμοθετήθηκε το 2000 για την αγορά μεριδίων αμοιβαίων κεφαλαίων που είναι συνδεδεμένα με ασφαλιστικά προϊόντα τύπου unit linked και έχουν διακρατηθεί τουλάχιστον για μια τριετία, είναι οι ασφαλιστικές εταιρείες, που θα πρέπει σε σύντομο χρονικό διάστημα να εκδώσουν τις αναγκαίες βεβαιώσεις προς τους φορολογούμενους ασφαλισμένους. Το πρόβλημα εντοπίζεται στην υποχρέωση αφαίρεσης από το ποσό που καταβλήθηκε για την αγορά μεριδίων μετοχικών και μικτών αμοιβαίων κεφαλαίων εσωτερικού που είναι συνδεδεμένα με ασφαλιστήρια συμβόλαια, της ετήσιας δαπάνης των ασφαλίστρων ζωής που καταβλήθηκαν μόνο γι’ αυτά τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, κάτι που οδηγεί στη μείωση της φοροαπαλλαγής για τα unit linked περιοδικών καταβολών.
Αποταμίευση
Από την πλευρά των εταιρειών, το θέμα χαρακτηρίζεται εξαιρετικά σημαντικό, καθώς θα αποτελέσει το μέτρο ανταπόκρισης της πολιτείας στην ανάγκη ενίσχυσης της αποταμιευτικής αντίληψης των πολιτών. H κρίση άλλωστε που εμφανίζει η ασφαλιστική αγορά δεν είναι μεταξύ άλλων παρά μια έκφραση αυτής της έλλειψης ευαισθησίας από την πλευρά της πολιτείας, που αντιμετωπίζει το θέμα περισσότερο με ευκαιριακά κριτήρια, παρά μέσα από μια συγκροτημένη και μακρόπνοη πολιτική. Αντίθετα, στο σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τα κίνητρα που θεσπίζονται υπακούουν σε μια συγκροτημένη αντίληψη, που στόχο έχει να ενισχύσει τις μακροχρόνιες τοποθετήσεις και τον επενδυτικό προσανατολισμό των πολιτών.
Στο πλαίσιο αυτό, το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών προχώρησε κατά τα τελευταία δύο χρόνια στην αναθεώρηση της φορολογικής τους πολιτικής σε σχέση με τις ασφαλίσεις ζωής, τα προϊόντα unit linked και τα συνταξιοδοτικά προγράμματα και παρά τις επιμέρους διαφορές που εντοπίζονται στα φορολογικά συστήματα, κοινή συνισταμένη είναι η αντιμετώπιση του ασφαλιστικού προϊόντος ως ενδεδειγμένη αποταμιευτική πρακτική. Από την καταγραφή των βασικότερων αλλαγών που καθιερώθηκαν προκύπτει ότι η βασική προσέγγιση είναι σε κάθε περίπτωση η ενίσχυση της επενδυτικής συμπεριφοράς των ασφαλισμένων, καθώς ανάλογα με τις ειδικότερες συνθήκες κάθε χώρας επικράτησαν πολιτικές απαλλαγής ή μείωσης της φορολόγησης των κερδών κεφαλαίων είτε εκπτώσεων από το εισόδημα των ετήσιων εισφορών, που σε αρκετές περιπτώσεις υπήρξαν εξαιρετικά γενναίες. H επιτυχία των πολιτικών αυτών που ισχύουν με παραλλαγές εδώ και πολλά χρόνια σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη ερμηνεύει σε ένα βαθμό άλλωστε και το υψηλό ποσοστό που αντιπροσωπεύουν τα ασφάλιστρα στο σύνολο του ΑΕΠ κάθε χώρας.
Ιρλανδία
Μεταξύ των αλλαγών που έλαβαν χώρα, από τις σημαντικότερες θεωρούνται αυτές της Ιρλανδίας, όπου ο νόμος του 2000 (Finance Act) απάλλαξε από τη φορολόγηση το κεφάλαιο και ο κάτοχος του ασφαλιστηρίου υπόκειται σε φορολόγηση 20% κατά την έξοδό του από το πρόγραμμα. O φόρος αυτός δεν ισχύει σε περίπτωση που το κεφάλαιο καταβάλλεται λόγω θανάτου ή ανικανότητας, ενώ για τα συμβόλαια που ήταν σε ισχύ μέχρι το 2001 διατηρήθηκε το καθεστώς της φορολόγησης της απόδοσης των επενδύσεων και της απαλλαγής του κεφαλαίου. Στην Ελβετία τα συνταξιοδοτικά προϊόντα unit linked του τρίτου πυλώνα απολαμβάνουν γενναίων φοροαπαλλαγών, το ύψος των οποίων ήταν 3.828 ευρώ για το έτος 2002, ποσό που αυξάνεται βάσει μιας τιμαριθμικής αναπροσαρμογής κάθε χρόνο με προϋπόθεση τη διακράτηση των μεριδίων για πέντε τουλάχιστον χρόνια. Αντίστοιχα τα κέρδη κεφαλαίου και τα μερίσματα των προϊόντων unit linked απαλλάσσονται της φορολογίας κατά τη διάρκεια του συμβολαίου, ενώ το κεφάλαιο που συσσωρεύεται από τις πληρωμές αντιμετωπίζεται στην ωρίμασή του ως εισόδημα, αλλά φορολογείται με μειωμένο συντελεστή.
Προϋπόθεση για την ισχύ των φοροαπαλλαγών που φθάνει τα 4.600 ευρώ για τα προϊόντα unit linked στη Γαλλία είναι η διακράτηση των μεριδίων για τουλάχιστον έξι χρόνια, ενώ αντίθετα στη Γερμανία, όπου η απαλλαγή περιορίζεται στα κέρδη των επενδύσεων, η περίοδος διακράτησης προϋποθέτει την πάροδο 12ετίας.
Ισπανία
Στην Ισπανία τα προϊόντα unit linked αντιμετωπίζονται υπό ευνοϊκές προϋποθέσεις κάτω από ένα ειδικό σύστημα, γνωστό ως umbrella, στο οποίο εξετάζεται και η υπαγωγή των προϊόντων αμοιβαίου κεφαλαίου. Κάτω από το σύστημα αυτό τα κέρδη του κεφαλαίου είναι αφορολόγητα και ο κάτοχος των μεριδίων μπορεί να μεταβάλει τη σύνθεση του κεφαλαίου. Η νέα νομοθεσία του 2000 ενισχύει τις υψηλότερες εισφορές στα συνταξιοδοτικά προγράμματα, δίνοντας τη δυνατότητα μεγαλύτερων φορολογικών εκπτώσεων γι’ αυτούς που βρίσκονται κοντά στο όριο συνταξιοδότησης. Το όριο των εισφορών αυξήθηκε στα 8.000 ευρώ για τους άνω των 52 ετών, ενώ για τους άνω των 53 και μέχρι 65 ετών το όριο αυξήθηκε στα 1.250 ευρώ ετησίως, διαμορφώνοντας το ύψος της συνολικής απαλλαγής στα 24.250 ευρώ. Από το 2003 τα προϊόντα της ασφάλισης ζωής έχουν την ίδια φορολογική αντιμετώπιση με τα συνταξιοδοτικά προγράμματα, στον βαθμό που πληρούν συγκεκριμένες προυποθέσεις, μεταξύ των οποίων η διακράτηση του συμβολαίου μέχρι τη συνταξιοδότηση.