Το 2008 θα αρχίσουν οι πρώτοι έλεγχοι με βάση το νέο σύστημα φορολογικών ελέγχων, το περίφημο point system, που νομοθετήθηκε την περασμένη εβδομάδα από τη Βουλή. Οι προσπάθειες του υπουργού Οικονομίας Νίκου Χριστοδουλάκη πέφτουν στο κενό, γνωρίζοντας βέβαια εκ των προτέρων ότι το νέο σύστημα που προβλέπει την κατάργηση των προστίμων είναι αδύνατον να εφαρμοσθεί επιτυχώς. Στόχος του υπουργού ήταν, για μία ακόμη φορά, η εξαγγελία ενός νομοσχεδίου με τίτλο αντικειμενικοποίηση ελέγχων, προφανώς για λόγους εντυπωσιασμού.
Οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών αδυνατούν, προς το παρόν, να αφομοιώσουν τη νέα φορολογική νομοθεσία, εκφράζοντας τις ανησυχίες τους που έγκεινται στο νέο πληροφορικό σύστημα που θα πρέπει να αναπτυχθεί και το οποίο δεν πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία πριν από το τέλος του 2004. Το εν λόγω πολυδάπανο σύστημα θα πρέπει να διασυνδεθεί με τις εφορίες, το taxis, την κεντρική υπηρεσία του υπουργείου Οικονομικών και όλες τις περιφερειακές διευθύνσεις του ΣΔΟΕ.
Αυτοέλεγχος επιχειρήσεων
Τα προβλήματα, ωστόσο, δεν σταματούν εδώ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις αρμοδίων παραγόντων, η πρώτη λίστα επιχειρήσεων που θα ελεγχθούν με το νέο σύστημα θα καταρτιστεί από τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών τον Σεπτέμβριο του 2005 με βάση τις φορολογικές δηλώσεις για τα εισοδήματα του 2004 και τη φορολογική συμπεριφορά των επιχειρήσεων, ενώ οι πρώτοι έλεγχοι με το νέο σύστημα προβλέπεται να αρχίσουν το… 2008. Μέχρι τότε, προφανώς δεν θα διενεργούνται φορολογικοί έλεγχοι με το νέο σύστημα και οι ιθύνοντες θα αναμένουν τις επιχειρήσεις να αυτοελέγχονται με βάση τη διάταξη που συμπεριλήφθηκε στο εν λόγω νομοσχέδιο. Το γεγονός αυτό θα έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην πορεία των εσόδων του προϋπολογισμού του 2004 και εκτιμάται ότι το Δημόσιο θα χάσει σημαντικά ποσά, τα οποία δύσκολα θα καλυφθούν αφού σχεδόν όλες οι πηγές άντλησης πρόσθετων εσόδων έχουν εξαντληθεί.
Μέχρι πάντως, το 2008, απ’ ό,τι φαίνεται, σταματούν οι προληπτικοί έλεγχοι και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί θα απασχολούνται αποκλειστικά με τις ανέλεγκτες χρήσεις, όπως για παράδειγμα της τετραετίας 1999-2003.
Πάντως, με την εφαρμογή του νέου αντικειμενικού συστήματος, όπως αναφέρουν στελέχη του ΣΔΟΕ και του υπουργείου Οικονομικών, θα υπάρξουν αρκετές προσφυγές επιχειρήσεων στα δικαστήρια μετά τους ελέγχους. Τονίζουν μάλιστα ότι με το νέο σύστημα θα καθυστερούν σημαντικά τα αποτελέσματα των ελέγχων, γεγονός που θα δημιουργεί προβλήματα στις επιχειρήσεις αφού δεν θα μπορούν να αυτοελέγχονται, δεδομένου ότι θα εκκρεμεί η τελική έκθεση, η οποία θα εκδοθεί περίπου μετά ένα χρόνο. Εφόσον η επιχείρηση επιθυμεί να κλείσει τα βιβλία της με τη μέθοδο του αυτοελέγχου κατά την περίοδο υποβολής των φορολογικών δηλώσεων, και στην περίπτωση που η έκθεση ελέγχου δεν έχει συνταχθεί ακόμη, τι θα γίνει; Με ποιον τρόπο θα κλείσει τα βιβλία της η επιχείρηση; Οι παραβάσεις που είχαν αρχικώς διαπιστωθεί θα ισχύσουν πριν από την έκδοση της τελικής έκθεσης;
Αποδεικτικό παραβάσεων
Σημειώνεται ότι στο ΣΔΟΕ αλλά και στους υπόλοιπους ελεγκτικούς μηχανισμούς εκκρεμούν εκθέσεις ελέγχου εδώ και δύο έτη!
Προβλήματα υπάρχουν και στη μοριοδότηση των επιχειρήσεων, αφού ακόμη δεν έχουν δημιουργηθεί οι απαραίτητες φόρμες (δεν υπάρχουν στοιχεία για τις επιχειρήσεις). H αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Οικονομικών, που ασχολείται με το θέμα, φαίνεται να έχει καταλήξει στη χρησιμοποίηση ενός υπηρεσιακού εγγράφου του ΣΔΟΕ, το οποίο ωστόσο δεν έχει καμία νομική υπόσταση. Συγκεκριμένα θα χρησιμοποιηθεί το Υπηρεσιακό Σημείωμα Ελέγχου (ΥΣΕ), έγγραφο στο οποίο αναφέρονται αποσπασματικά οι παραβάσεις της ελεγχθείσας επιχείρησης.
Το ανωτέρω σημείωμα ουσιαστικά αποτελεί αποδεικτό ότι ο υπάλληλος του ΣΔΟΕ έλεγξε την επιχείρηση και διαπίστωσε παραβάσεις, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν εξακριβωθεί. H επιτροπή, ωστόσο, προκειμένου να προλάβει και να θέσει σε λειτουργία το point system, είναι διατεθειμένη να καταγράφει στο υπό κατασκευήν πληροφορικό σύστημα τις αρχικές ανεπίσημες ουσιαστικά παραβάσεις του ελέγχου και βάσει αυτών να μοριοδοτείται η επιχείρηση. Αυτό βέβαια αναμένεται να δημιουργήσει σημαντικά προβλήματα στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και να γεμίσει τα δικαστήρια από προσφυγές επιχειρήσεων.
Βέβαια, και το πολιτικό κόστος εν όψει των εθνικών εκλογών αναμένεται να «παγώσει» γενικότερα τους φορολογικούς ελέγχους σε επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες. H χαλάρωση του ελεγκτικού μηχανισμού κατά την προεκλογική περίοδο αλλά και στη συνέχεια, λόγω της σημαντικά αυξημένης οικονομικής δραστηριότητας στο λεκανοπέδιο εν όψει της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων, σε συνδυασμό με την κατάργηση των προστίμων για φορολογικές παραβάσεις που προβλέπει ο νέος φορολογικός νόμος, αναμένεται να εκτινάξει στα ύψη τη φοροδιαφυγή, ιδιαίτερα στο ΦΠΑ.