Τον πολύ μακρύ δρόμο που οφείλει να διανύσει η Ελλάδα για να καταπολεμήσει την ανεργία και να αυξήσει την απασχόληση επισημαίνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα το λίαν προβληματικό υπόβαθρο της ελληνικής οικονομίας, την έλλειψη ανταγωνιστικότητας, την υπερχρέωση και την κατασπατάληση πόρων που υποθηκεύουν το μέλλον και απειλούν να αναστρέψουν τις όποιες προόδους έχουν σημειωθεί τα τελευταία χρόνια.
Σε ό,τι αφορά την αύξηση των δεικτών απασχόλησης και την καταπολέμηση της ανεργίας, κρίσιμες συνιστώσες αμφότερες της «πραγματικής σύγκλισης» αλλά και απαραίτητες προϋποθέσεις επιβίωσης του ασφαλιστικού συνταξιοδοτικού συστήματος, η γενική διαπίστωση είναι πως τα μέτρα που έχουν ληφθεί, ακόμα και όταν κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, δεν έχουν ακόμα αποδώσει τα αναμενόμενα και έτσι απαιτείται σχεδόν σε όλους τους τομείς «περαιτέρω προσπάθεια».
Ανεργία-απασχόληση
Πρόκειται για μία έκθεση που, θα πρέπει να σημειωθεί, ετοιμάσθηκε από τη γενική διεύθυνση Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων της Αννας Διαμαντοπούλου και θα υποβληθεί τον Μάρτιο προς έγκριση από τους ηγέτες της Ενωσης στην εαρινή σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών, εκ παραλλήλου με έκθεση του αρμοδίου για τα οικονομικά Ισπανού επιτρόπου Πέδρο Σόλμπες για τις γενικότερες οικονομικές επιδόσεις της χώρας το 2003. Η εικόνα που αποτυπώνεται δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική. Η ανεργία παραμένει από τις υψηλότερες στην Ευρώπη και ο ρυθμός μείωσής της βραδύς, ενώ χαμηλότατοι παραμένουν οι δείκτες απασχόλησης, εν ολίγοις το ποσοστό επί του πληθυσμού εκείνων που είτε εργάζονται είτε αναζητούν ενεργά εργασία.
Στην Ελλάδα ο δείκτης αυτός παραμένει καθηλωμένος στο 56,7%, που είναι η δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ενωση και πολύ απλά σημαίνει ότι σχεδόν οι μισοί Ελληνες δεν εργάζονται και, το κυριότερο, δεν επιθυμούν να εργασθούν. Η εικόνα διαφοροποιείται μεταξύ ανδρών και γυναικών, με τον δείκτη απασχόλησης να ανέρχεται σε 71,4% για τους άνδρες, και πάλι από τους χαμηλότερους στην Ενωση, για να κατακρημνισθεί στο 42,5% στις γυναίκες, που είναι κατά πολύ η χειρότερη επίδοση μεταξύ των «15» της Ε.Ε. Το δε ναδίρ είναι η απασχόληση των νέων 15-24 ετών (εξαιρουμένων μαθητών και φοιτητών), που μετά βίας φθάνει το 26,5%, ποσοστό σχεδόν υποδιπλάσιο εκείνο των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών. Αντιθέτως, υψηλότερος του κοινοτικού μέσου όρου είναι ο δείκτης απασχόλησης των ανδρών άνω των 55 ετών, που όμως συμπληρώνεται από τον χειρότερο πανευρωπαϊκά δείκτη απασχόλησης γυναικών της ιδίας κατηγορίας ηλικίας…
Συνταξιοδοτικό σύστημα
Πέραν των άμεσων αρνητικών επιπτώσεων της κατάστασης αυτής, το σοβαρότερο είναι φυσικά η ευθεία απειλή για το συνταξιοδοτικό σύστημα που στερείται πολύτιμων εισφορών και κινδυνεύει έτσι να καταρρεύσει και να συμπαρασύρει στη χρεοκοπία ολόκληρη την οικονομία. Οπως τονίζεται στην έκθεση Σόλμπες, οι μεταρρυθμίσεις που ήδη έχουν γίνει είναι ανεπαρκείς και δεν λαμβάνουν υπ’ όψιν τους την πραγματικότητα του τεράστιου δημόσιου χρέους, ενώ η εγκατάλειψη των σκέψεων για δεύτερη και ριζικότερη μεταρρύθμιση προκαλεί «υψηλότατους κινδύνους για τη βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών»… Σε ό,τι αφορά πάλι την ανεργία, το πλέον δραματικό στοιχείο είναι αναμφίβολα το υψηλότατο ποσοστό μακροχρονίως ανέργων που φθάνει το 5,1% του συνολικού ενεργού πληθυσμού. Πρόκειται για τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην Ε.Ε., όπου ο μέσος όρος είναι 3% και στις περισσότερες χώρες είναι ακόμα μικρότερη. Συναφής δείκτης είναι ο γενικότερος «κίνδυνος φτώχειας», εν ολίγοις το ποσοστό του πληθυσμού που ζει στο όριο της φτώχειας και μπορεί ανά πάσα στιγμή να πέσει κάτω από αυτό. Στην Ελλάδα αυτός φθάνει το 20% του πληθυσμού, ποσοστό που είναι από τα υψηλότερα στην Ε.Ε. και σχεδόν διπλάσιο από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες.
Εύρεση εργασίας
Βέβαια και η εύρεση εργασίας, δύσκολη καθώς είναι, μάλλον δεν σηματοδοτεί και το τέλος των προβλημάτων. Ενα εντυπωσιακό στοιχείο είναι πως πέραν του μεγάλου αριθμού ανέργων υπάρχει και σημαντικός αριθμός «φτωχών εργαζομένων», μία κατάσταση που για πρώτη φορά έγινε αντιληπτή στα μέσα της περασμένης δεκαετίας και περιγράφει άτομα με κανονική εργασία, των οποίων όμως η αμοιβή είναι εξαιρετικά χαμηλή και δεν υπερβαίνει το 60% του μέσου μισθού. Στην Ελλάδα στην κατηγορία αυτή βρίσκεται το 13% των εργαζομένων.
Σε ό,τι αφορά το λίαν επίκαιρο θέμα της μερικής απασχόλησης, η Επιτροπή κρίνει ότι τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί και ληφθεί δεν έχουν αποδώσει μέχρι τούδε και, όπως τονίζεται, «θα πρέπει η μερική απασχόληση και η απασχόληση μέσω των εταιρειών ”ενοικίασης εργαζομένων” να καταστεί πιο ελκυστική για εργαζομένους και επιχειρήσεις».
Οικονομία
Οσο για την οικονομία γενικότερα… η εικόνα είναι ιδιαίτερα δυσάρεστη, καθώς έκθεση που δόθηκε επίσης χθες στη δημοσιότητα για τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας κατά το 2003, ομιλεί περί ενός πραγματικού λαβυρίνθου υπερχρέωσης, ανεξέλεγκτων δαπανών, ογκούμενων ελλειμμάτων ή συρρικνούμενων πλεονασμάτων, «νωθρότητας» των επιχειρηματιών και χαμηλής παραγωγικότητος των ως επί το πλείστον ανεκπαίδευτων εργαζομένων…
Ετσι, το «θαύμα» του σχετικά υψηλού ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ των τελευταίων ετών, ως προϊόν εξωγενών παραγόντων και κυρίως του Γ΄ ΚΠΣ και των ολυμπιακών έργων μοιάζει ολοένα και πιο ευάλωτο, καθώς η κυβέρνηση κατηγορείται ουσιαστικά από την Επιτροπή ότι δεν το εκμεταλλεύθηκε για να βάλει σε τάξη το σπίτι της ελληνικής οικονομίας.
Οπως επισημαίνεται, η ευκαιρία που παρείχε η αύξηση του ΑΕΠ για μείωση του χρέους και βελτίωση της ανταγωνιστικότητος πέρασε ανεκμετάλλευτη, για να συνοδευθεί από την απώλεια ελέγχου των δημοσίων δαπανών, ιδίως σε ό,τι αφορά τη μισθολογική πολιτική. Μάλιστα ειδικά το τεράστιο χρέος της χώρας αποτελεί για την Επιτροπή ίσως τη μεγαλύτερη απειλή και τις Βρυξέλλες εξοργίζει ιδιαίτερα η αδυναμία ουσιαστικής αντιμετώπισής του, καθώς όπως επισημαίνεται στην ουσία οι όποιες ελπίδες έχουν αφεθεί στα έσοδα από τις περαιτέρω ιδιωτικοποιήσεις…