Η ελλειμματικότητα των εξωτερικού ισοζυγίου τείνει να αποτελέσει ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. Η εκρηκτική συνταγή υψηλού δημοσιονομικού ελλείμματος και εξωτερικού ελλείμματος μπορεί να οδηγήσει πολύ γρήγορα στην έναρξη ενός φαύλου κύκλου στασιμότητας και πληθωριστικών εξάρσεων.
Παρ’ όλο που η ελλειμματικότητα του εξωτερικού ισοζυγίου χαρακτηρίζει την ελληνική οικονομία τα τελευταία 20 χρόνια, την τελευταία τετραετία τα πράγματα χειροτέρευσαν δραματικά. Από τα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος προκύπτει ότι στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου – Νοεμβρίου 2003, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 43 εκατ. ευρώ σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2002 και διαμορφώθηκε σε 7.057 εκατ. ευρώ. Λαμβάνοντας υπόψη και τη συνεχιζόμενη μείωση των Ξένων Αμεσων Επενδύσεων στην ελληνική οικονομία, μπορούμε εύκολα να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι απαιτείται μια εμπεριστατωμένη ανάλυση για τους λόγους της σημαντικής υποχώρησης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.
Είναι πλέον έκδηλη μια απώλεια των θέσεων των ελληνικών προϊόντων τόσο στην εγχώρια αγορά, από την κατακόρυφη αύξηση των εισαγωγών, όσο και στις αγορές της αλλοδαπής με τη μείωση της εξαγωγικής διείσδυσης των ελληνικών προϊόντων. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, ειδικότερα στην περίπτωση όπου η δραχμή αποτελούσε το εθνικό μας νόμισμα, θα μπορούσε να προκληθεί σημαντική συναλλαγματική κρίση.
Και ενώ η αυξητική πορεία των εισαγωγών μπορεί να δικαιολογηθεί εν μέρει από τους ρυθμούς μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας, η σημαντική μείωση των εξαγωγών απεικονίζει κάποια σημαντικά διαρθρωτικά προβλήματα. Πρέπει να αναφερθεί ότι αυτή η μείωση συμβαίνει την περίοδο του ανοίγματος των αγορών των βαλκανικών χωρών για τα ελληνικά προϊόντα και τις υπηρεσίες και την περίοδο της εύκολης πρόσβασης στις αγορές της Κεντρικής Ευρώπης. Από την ανάλυση των επιμέρους στοιχείων του ισοζυγίου μπορεί εύκολα κάποιος να δει ότι η σαφής μείωση των εξαγωγών λαμβάνει χώρα στην κατηγορία των καταναλωτικών και βιομηχανικών ειδών. Αυτό το οποίο πρέπει να σημειωθεί είναι ότι η διατήρηση του μεγάλου ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών δεν μπορεί παρά να επιφέρει γενικότερες μακροοικονομικές ανισορροπίες στην ελληνική οικονομία.
(1) O κ. Διονύσιος Χιόνης είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.