Οταν στα τέλη του 1993 το ΠΑΣΟΚ κέρδισε τις εκλογές, μια από τις πρώτες κινήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν η τοποθέτηση του κ. Νίκου Κυριαζίδη ως υφυπουργού στο υπουργείο Οικονομικών, με αποκλειστική αρμοδιότητα τη διαχείριση του δημοσίου χρέους.
Είχε πει μάλιστα τότε στη Βουλή ο Ανδρέας Παπανδρέου (στη συζήτηση για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του) ότι: είτε εμείς θα εξαφανίσουμε το χρέος είτε το χρέος θα εξαφανίσει τη χώρα. Εκτοτε πέρασαν δέκα χρόνια και μάλλον μάθαμε να ζούμε με το δημόσιο χρέος, που αυξάνει ταχύτατα και ως βαρίδι επιβάλλει δικούς του νόμους στην οικονομία.
Για την ιστορία αξίζει να σημειώσουμε ότι το 1993 το δημόσιο χρέος ήταν στο 110% του ΑΕΠ. Δέκα χρόνια αργότερα στο τέλος του 2003 υπολογίζεται στο 101,1% του ΑΕΠ, ενώ εκτιμάται το 2004 θα αποκλιμακωθεί στο 97,1%…
Οι κυβερνητικές προβλέψεις ειδικά για το δημόσιο χρέος έχουν πάψει να επιβεβαιώνονται εδώ και αρκετά χρόνια. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η κυβέρνηση προέβλεπε στις 7 Σεπτεμβρίου 2001 στο «Συνοπτικό Πρόγραμμα Κυβερνητικών Δράσεων», ότι το δημόσιο χρέος θα μειωθεί στο 85% το 2004…
H εκτίναξη
Αφοβα θα μπορούσε να σημειώσει κάποιος ότι το χρέος αποτελεί συνισταμένη δύο στοιχείων. Λανθασμένων πολιτικών αποφάσεων και αναγκαίων αναδιανεμητικών πολιτικών. Στο διάστημα από το 1973 μέχρι το 1982 το χρέος αντιστοιχούσε στο 24% του ΑΕΠ, για να αγγίξει το 64% στα χρόνια από το 1983 μέχρι το 1992. Στη συνέχεια ξεπέρασε το 100% και σίγουρα κινείται πλέον σε επιπεδα πολύ υψηλότερα αυτών που παραδέχεται η κυβέρνηση.
Στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας κ. K. Καραμανλής έκανε λόγο για κρυφό χρέος που δεν γράφεται στα επίσημα στοιχεία, ύψους 15 δισ. ευρώ. Το μέγεθος του «επίσημου» χρέους που αποδέχεται η κυβέρνηση ανέρχεται στα 164 δισ. ευρώ.
Το τεράστιο ύψος του αποτελεί τροχοπέδη για πολλές πρωτοβουλίες και είναι εξαιρετικά ατυχές το γεγονός ότι δεν περιλαμβάνεται ως στοιχείο (όπως εξάλλου και η οικονομία) στη γενικότερη προεκλογική αντιπαράθεση.
Η κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια είχε με ζήλο καλλιεργήσει την εικόνα των πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό και γενικότερα προώθησε την αίσθηση μιας ανθηρής οικονομίας, που καλά κρατεί και μπορεί να επιχορηγήσει οποιαδήποτε ανάγκη.
Ο κ. Παπαντωνίου παλαιότερα ως υπουργός Εθνικής Οικονομίας είχε εφεύρει τα ανύπαρκτα πλεονάσματα του προϋπολογισμού. Κατόπιν, περνώντας στο υπουργείο Αμυνας, εξέλιξε τον «μύθο» κάνοντας λόγο για τις ανύπαρκτες εξοικονομήσεις πόρων 2,7 δισ. ευρώ…
Και στις δύο περιπτώσεις υπήρχε μια μελετημένη εικόνα αποθέωσης ψευδών και ανύπαρκτων οικονομικών γεγονότων, που αποτέλεσαν την καρδιά της κυβερνητικής προπαγάνδας.
Η αίσθηση της επικείμενης απώλειας της εξουσίας (παρά την επίφαση ανανέωσης) οδηγεί την κυβέρνηση στη χρήση ενός ογκώδους αλλά κενού περιεχομένου λόγου. Με υπερβατικά σχήματα, επικλήσες του παρελθόντος, αλλά και με σοσιαλιστικές κοινοτοπίες επιχειρούν τα κυβερνητικά στελέχη να δώσουν περιέχομενο σε κάτι που οι ίδιοι αποστέωσαν το προηγούμενο διάστημα.
Εικονική πραγματικότητα
Περισσότερο εμφανές γίνεται τούτο στην οικονομία και καταδείχθηκε στην τελευταία συζήτηση στη Βουλή. Εκεί οι κ. Σημίτης και Χριστοδουλάκης επιχείρησαν με μεγαλοστομίες να διασκεδάσουν την πτώση του μύθου περί «ισχυρής οικονομίας», που στήριξαν συνεπικουρούμενοι από τις φίλιες κρατικοδίαιτες δυνάμεις.
Η μεγάλη αύξηση του ΑΕΠ, για την οποία λένε και ξαναλένε μονότονα τα κυβερνητικά στελέχη, δεν αποτελεί φάρμακο για πάσα νόσο. Υπάρχουν και πολλές άλλες πτυχές για τις οποίες ελάχιστα ενδιαφέρθηκαν και μόνο με στόχο να αποκρύψουν ή να ωραιοποιήσουν. Πρόσφατα ήρθε στην επιφάνεια η υπόθεση με τα πλαστά στοιχεία για την ανεργία, που ανέδειξε για μια ακόμα φορά ότι «ο βασιλιάς είναι γυμνός» και κοροϊδεύει τον κόσμο!
Πολλά θα μπορούσε να μαρτυρήσει περί αυτού ο γενικός γραμματέας της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας Ελλάδος κ. Νίκος Καραβίτης, που θεωρείται ως ο ένας από τους τρεις πρωτομάστορες της δημιουργικής λογιστικής στην Ελλάδα.
Το δυστύχημα είναι ότι τα στοιχεία του κ. Καραβίτη, που έβγαιναν κατά παραγγελία, γίνονταν πιστευτά ακόμα και από έχοντες καλή πρόθεση εντός του κυβερνητικού στρατοπέδου. Αυτοί, αν και λίγοι, πείθονταν σταδιακά ότι πρώτιστο καθήκον είναι η διατήρηση της εξουσίας και μετά οτιδήποτε άλλο.
Η μοναδική περίπτωση στελέχους του ΠΑΣΟΚ που διαφοροποιήθηκε από τη συγκεκριμένη αντίληψη ήταν αυτή του κ. Αλέκου Παπαδόπουλου. Απομονώθηκε με συναινετικές διαδικασίες από τους εκσυγχρονιστές, επειδή τολμούσε ενίοτε να αμφισβητεί τις «προόδους» της οικονομίας που παρουσίαζαν οι κ. Γιάννος Παπαντωνίου και Νίκος Χριστοδουλάκης.
Βέβαια, για τον κ. Παπαδόπουλο η επιβεβαίωση της μη ισχυρής οικονομίας πρόεκυπτε από την αδυναμία της να χρηματοδοτήσει την περιβόητη μεταρρύθμιση του ΕΣΥ…
Η οικονομία προδίδει ως καθρέφτης τις αδυναμίες της κυβερνητικής διαλεκτικής και αναδεικνύεται στο μεγάλο αγκάθι του ΠΑΣΟΚ.
Τούτο ακριβώς επιβεβαίωσε και η τελευταία έκθεση της E.E. για το ελληνικό αναθεωρημένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. H έκθεση, αν και διατυπωμένη σε άπταιστη διπλωματική γλώσσα που λάβαινε υπόψη την προεκλογική περίοδο, αποδείκνυε ότι τα προβλήματα παραμένουν και δεν αντιμετωπίζονται με ωραιοποιήσεις και επικοινωνιακή πολιτική.
«Καμπανάκι» από την E.E.
H E.E. έκρινε τους στόχους εξαιρετικά αισιόδοξους, ενώ έδειξε ταυτόχρονα να μην εμπιστεύεται τις υποσχέσεις του κ. Χριστοδουλάκη περί συγκράτησης των ελλειμμάτων στα επίπεδα που περιγράφει το Σύμφωνο Σταθερότητας.
Για το 2003 η E.E. προβλέπει έλλειμμα 1,7% έναντι κυβερνητικού στόχου 1,4%, ενώ για το 2004 εκτιμά ότι το έλλειμμα θα βρεθεί στο 2,4%, έναντι πρόβλεψης 1,2% του κ. Χριστοδουλάκη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι όταν τον Νοέμβριο του 2003 εμφανίσθηκαν για πρώτη φορά οι προαναφερόμενες εκτιμήσεις, η κυβέρνηση εμφανίστηκε θιγόμενη. Μάλιστα ο κ. Χριστοδουλάκης, αλλά και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Πρωτόπαπας, σημείωναν σε όλους τους τόνους ότι επίκειται ανασκευαστική δήλωση του αρμοδίου επιτρόπου κ. Σόλμπες, που θα παραδέχεται ότι η Επιτροπή έκανε υπερβολικές προβλέψεις…
Η περιβόητη ανασκευαστική δήλωση που διέδιδαν οι κάθε είδους παπαγάλοι ουδέποτε έγινε και το μόνο που καταγράφηκε ήταν η άρνηση Σόλμπες (με πρόσχημα τον φόρτο εργασίας) να συναντήσει τον επειγόμενο (για μια φωτογραφία με χειραψία) κ. Χριστοδουλάκη!
Τα ίδια ακριβώς (μη ανασκευασμένα) στοιχεία χρησιμοποιήθηκαν από την Επιτροπή και στην τελευταία έκθεσή της, αναδεικνύοντας το επιδεινούμενο πρόβλημα αξιοπιστίας των ασχολουμένων με την οικονομία.