Ονειρο θερινής νυκτός αποτελεί για την Ελλάδα η ανταγωνιστικότητα, όπως απέδειξε και η Εκθεση του Εθνικού Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας και Ανάπτυξης που παρουσίασε χθες ο υπουργός Ανάπτυξης Ακης Τσοχατζόπουλος. Μια σειρά από τομείς, όπως η παιδεία, ο δημόσιος τομέας, οι νέες τεχνολογίες, ο ανταγωνισμός, οι εξαγωγές και η ανεργία, αποτελούν σύμφωνα με την Εκθεση τις μεγάλες αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας, καθώς οι σχετικοί δείκτες παρουσιάζουν σημαντική υστέρηση έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου. Αντιθέτως, η Ελλάδα πρωτοπορεί μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών στα ποσοστά της φτώχειας, παρά τον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ, τον οποίο η κυβέρνηση εμφανίζει ως στοιχείο της «ισχυρής ελληνικής οικονομίας». Από τα στοιχεία της Eurostat που επεξεργάζεται η Εκθεση προκύπτει ότι η Ελλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό, μετά την Πορτογαλία, του πληθυσμού που βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας για τρία συνεχή έτη μεταξύ των χωρών της E.E. Το ποσοστό αυτό, σύμφωνα με τα στοιχεία του 1999, είναι 13%, όταν ο μέσος όρος στις χώρες της E.E. είναι στο 9%. Μάλιστα, στη χώρα μας οι κοινωνικές αναδιανομές μειώνουν ελάχιστα τη φτώχεια, αντίθετα με άλλες χώρες τις E.E., όπου παρατηρείται σημαντική μείωση. Συγκεκριμένα, ο βαθμός φτώχειας μετά τις κοινωνικές αναδιανομές μειώνεται στο 20% από 22%, ενώ αντίθετα, στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης τα ποσοστά φτώχειας μετά τις κοινωνικές αναδιανομές μειώνονται σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό (από το 23% στο 15%). Στις περισσότερες χώρες η μείωση είναι ακόμη πιο σημαντική, όπως για παράδειγμα στην Ιρλανδία από 31% πριν από τις κοινωνικές παροχές στο 20%, στην Πορτογαλία από 27% στο 21%, στη Φινλανδία από 19% στο 11% και στην Ολλανδία από 21% στο 10%.
Αναλυτικότερα σχετικά με τους τομείς όπου η χώρα παρουσιάζει υστέρηση, η Εκθεση, η οποία παρουσιάστηκε χθες στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ανταγωνιστικότητας παρουσία και του πρωθυπουργού K. Σημίτη και στη συνέχεια δημοσιοποιήθηκε από τον Ακη Τσοχατζόπουλο, παρατηρεί:
– Το εκπαιδευτικό σύστημα και το σύστημα αρχικής κατάρτισης δεν έχει προσαρμοστεί επαρκώς, ώστε να παρέχει στους νέους τα εφόδια που είναι σημαντικά στην κοινωνία της γνώσης και στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία. H συνεχιζόμενη διά βίου εκπαίδευση και κατάρτιση δεν έχει επεκταθεί ώστε να καλύπτει της ελλείψεις του ανθρώπινου δυναμικού σε εξειδικευμένες γνώσεις και δεξιότητες που ανταποκρίνονται στις αλλαγές που συντελούνται στην τεχνολογία και οργάνωση της παραγωγής.
– H αποδοτικότητα του δημόσιου τομέα παραμένει χαμηλή. H γραφειοκρατία δημιουργεί αυξημένο κόστος προσαρμογής για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις. H ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών δεν αντιστοιχεί επαρκώς στους πόρους που διατίθενται για την παραγωγή τους.
– H Ελλάδα υστερεί στη διάχυση των νέων τεχνολογιών και στην αξιοποίηση των εργαλείων της κοινωνίας της γνώσης, στη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών και του Διαδικτύου.
– Οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη είναι περιορισμένες και η καινοτομική επίδοση των επιχειρήσεων και της κοινωνίας υστερεί έναντι των ανταγωνιστών.
– Οι παλαιοί θεσμοί στήριξης της επιχειρηματικότητας και της περιφερειακής ανάπτυξης δεν υπήρξαν αποτελεσματικοί, ενώ οι νέες δομές δεν έχουν αποδείξει ακόμη τις δυνατότητές τους.
– H λειτουργία του ανταγωνισμού σε ορισμένες αγορές εξακολουθεί να είναι ατελής, με αποτέλεσμα να αδρανοποιούνται αναπτυξιακές δυνάμεις και να στρεβλώνονται οι συνθήκες τιμών και κόστους εισροών.
– H ελληνική οικονομία εξακολουθεί να είναι ακόμη ασχετικώς κλειστή και λιγότερο εξωστρεφής από χώρες της E.E. που παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις ανταγωνιστικότητας.
– H ανεργία, παρά την πτωτική εξέλιξή της, παραμένει σε υψηλά επίπεδα και οι εισοδηματικές ανισότητες παραμένουν έντονες σε σύγκριση με τις ανταγωνίστριες χώρες.
Η πρώτη «εγχώρια» έκθεση ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας δεν περιορίζεται μόνο στην καταγραφή και ανάλυση των συγκριτικών στοιχείων, αλλά προτείνει και συγκεκριμένες παρεμβάσεις για την ενίσχυσή της. Εκτιμά ότι καθοριστικό ρόλο θα παίξει η εξωστρέφεια και η δυνατότητά της να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του διεθνούς ανταγωνισμού και προτείνει παρεμβάσεις σε τρεις κρίσιμους τομείς: γρήγορες προσαρμογές στο εκπαιδευτικό σύστημα, βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και αναβάθμιση του συστήματος έρευνας, ανάπτυξης και παραγωγής καινοτομίας.