Επειτα από μια κακή χρονιά, όπως ήταν το 2002 για τα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιρειών, βλέπουμε ότι το 2003 οι εταιρείες και κυρίως οι μεγαλύτερες από αυτές εμφανίζουν βελτίωση των αποτελεσμάτων τους. Βέβαια, το παιχνίδι με τα ποσοστά δεν είναι πάντα δίκαιο. Μια μεγάλη ποσοστιαία αύξηση των κερδών δεν είναι σημαντική εξέλιξη όταν συγκρίνεται με χρονιά πολύ χαμηλών κερδών…
Πέρα όμως από το παιχνίδι της απλής αριθμητικής, φαίνεται ότι η υψηλή κερδοφορία σε πολλές περιπτώσεις προκύπτει όχι από την επέκταση των εταιρειών, αλλά από δύο «αμυντικούς» λόγους.
Πολλές εταιρείες εμφανίζουν σημαντική βελτίωση της κερδοφορίας τους, παρότι τα έσοδά τους μένουν στάσιμα. Δεν είναι μάγοι? προσπάθησαν να εξυγιάνουν τη διαχείρισή τους, ανέστειλαν επεκτατικά σχέδια, αλλά το μυστικό βρίσκεται σε δύο λόγους. O πρώτος είναι ότι επιχείρησαν και πέτυχαν σε αρκετές περιπτώσεις να περιορίσουν το χρηματοοικονομικό τους κόστος. Εκαναν ρύθμιση χρεών, εξέδωσαν χαμηλότοκα ομολογιακά δάνεια, προσπάθησαν να μειώσουν τις δαπάνες τους. Ούτε αυτές οι κινήσεις, ωστόσο, επαρκούν για τη θεαματική σε ορισμένες περιπτώσεις βελτίωση της κερδοφορίας.
Ισως μια επαρκής εξήγηση πρέπει να αναζητηθεί στην ανάλυση της Magna Trust ΑΧΕΠΕΥ, που αναφέρει ότι η «χρήση χαμηλότερων φορολογικών συντελεστών, κατώτερων συντελεστών απόσβεσης και η ενσωμάτωση των υποαξιών με συμψηφισμό της υπεραξίας των ακινήτων στα ίδια κεφάλαια βελτίωσε θεαματικά τα μετά φόρους κέρδη». Η πρακτική αυτή είναι πιο έντονη στον τραπεζικό κλάδο, τα αποτελέσματα του οποίου θα έχουν την ευεργετική διάταξη της μειωμένης φορολογίας και κατά τη χρήση του 2004. Το σημαντικότερο όμως όφελος από αυτόν τον χειρισμό είναι ότι θα απελευθερώσει πολλές εισηγμένες την προσεχή χρήση από την τμηματική απόσβεση των υποαξιών που καταγράφουν συνεχώς από το 2000, με τον εφάπαξ συμψηφισμό τους. H δυνατότητα φορολογικών ρυθμίσεων για τις χρηματιστηριακές απώλειες των προηγούμενων ετών δεν είναι η καλύτερη λύση, μακροχρόνια. Μπορεί να βολεύει τώρα, αλλά αποτελεί μια ευκαιριακή αλλαγή των κανόνων. Αν τα επόμενα τρία χρόνια το χρηματιστήριο σημειώσει άνοδο, τι πρέπει να γίνει; Τα κέρδη θα εξομαλύνονται κρυπτόμενα, όπως οι ζημίες του παρελθόντος.
Αυτά αφορούν το παρελθόν και τον τρόπο που επέλεξε η κυβέρνηση για να διευθετηθούν προβλήματα που δημιούργησε η μεφάλη φούσκα. Στο κοντινό μέλλον και κυρίως τους τρεις επόμενους μήνες η αγορά θα δεχθεί μια σημαντική ένεση ρευστότητας. Από τα έως τώρα γνωστά στοιχεία προκύπτει ότι τα μερίσματα που θα διανεμηθούν προσεγγίζουν τα 3 δισ. ευρώ. Ιδιαίτερα για τις μετοχές υψηλής κεφαλαιοποίσης πρόκειται για σημαντικό ποσοστό της συνολικής κερδοφορίας που θα αποτελέσει ίσως κίνητρο για διακράτηση μετοχών. Γιατί αιφνιδίως οι εταιρείες γίνονται γενναιόδωρες με τους μετόχους;
Η μόνη λογική εξήγηση είναι ότι οι βασικοί μέτοχοι έχουν ανάγκες. Πρώτα απ’ όλους το Δημόσιο προσβλέπει με αγωνία στα αυξημένα μερίσματα που θα εισπράξει, όπως επίσης και τα ασφαλιστικά ταμεία. Παράλληλα, και πολλοί ιδιώτες βασικοί μέτοχοι προσφεύγουν στα μερίσματα ως μια εύλογη πηγή για να αποκτήσουν ρευστότητα. Αυτοί δεν είναι βέβαιο ότι θα ενισχύσουν τη μετοχή τους? αρκετοί πρέπει να κλείσουν «τρύπες» του παρελθόντος, επειγόντως.