Δραματική είναι η κατάσταση με τα συνταξιοδοτικά ταμεία των μεγάλων ευρωπαϊκών επιχειρηματικών ομίλων, όπως αποκαλύπτει έκθεση της βρετανικής εταιρείας αναλογιστικών μελετών Lane, Clark and Peacock, την οποία παρουσιάζει και σχολιάζει το τμήμα αναλύσεων της Citigroup.
Συνεπώς, ο τρίτος πυλώνας της κοινωνικής ασφάλισης -με εισφορές αποκλειστικά των εργαζομένων (εταιρικά συνταξιοδοτικά προγράμματα ή επαγγελματικά ταμεία, όπως είναι γνωστά στη χώρα μας)- εμφανίζεται προβληματικός πριν καλά καλά δημιουργηθεί.
Τα αναλογιστικά ελλείμματα (δηλαδή η σχέση μελλοντικών υποχρεώσεων και ενεργητικού) αυτών των ταμείων παραμένουν πολύ μεγάλα, παρά την πρόσφατη εισφορά κεφαλαίων από τις επιχειρήσεις που τα εγγυώνται και τη βελτίωση της κατάστασης στα χρηματιστήρια. H βρετανική εταιρεία μελέτησε τα σχετικά στοιχεία που δημοσίευσαν για το 2004 όλες οι εταιρείες του δείκτη Dow Jones Stoxx 50. Οι συνολικές συνταξιοδοτικές υποχρεώσεις αυτών των 50 εταιρειών φτάνουν τα 530 δισ. ευρώ και είναι αυξημένες κατά 30 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2003. Κατά μέσον όρο οι υποχρεώσεις ξεπερνούν το ενεργητικό κατά 34%. Το συνολικό έλλειμμα έμεινε αμετάβλητο στα 116 δισ. ευρώ. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 118% των προσδοκώμενων μερισμάτων για το 2005 και το 49% των κερδών τους για το τρέχον έτος.
Οι γερμανικές, βρετανικές και ολλανδικές επιχειρήσεις έχουν τον υψηλότερο λόγο υποχρεώσεων σε σχέση με την κεφαλαιοποίησή τους (36%, 37% και 39% αντίστοιχα). Οι χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση του αναλογιστικού ελλείμματος ήταν η Ελβετία (79%), η Ολλανδία (14%) και η Σουηδία (13%). Μείωση παρατηρήθηκε στη Φινλανδία (-56% για τη Nokia), την Ιταλία (-6%) και τη Βρετανία (-9%). Στη Βρετανία η μείωση ήταν αποτέλεσμα των σημαντικών εισφορών προς τα συνταξιοδοτικά ταμεία που έκαναν οι επιχειρήσεις το 2004. H Royal Bank of Scotland και η BT εισέφεραν περισσότερο από ένα δισ. στερλίνες, ενώ η Unilever και η Glaxo SmithKline περίπου 500 εκατ. στερλίνες η κάθε μία. Σύμφωνα με την έκθεση της Lane, Clark and Peacock μόνο δύο εταιρείες του δείκτη Dow Jones Stoxx 50, η γερμανική τράπεζα Deutsche Bank και η φαρμακοβιομηχανία Novartis καλύπτουν πλήρως τα συνταξιοδοτικά τους προγράμματα από αναλογιστική άποψη.
Την προηγούμενη χρονιά αυτό δεν ίσχυε για καμία εταιρεία. Για την πρώτη εταιρεία αυτό οφείλεται στην εισφορά 119 εκατ. ευρώ στο ταμείο της το 2004, ενώ η δεύτερη πρόσθεσε 207 εκατ. δολάρια την ίδια χρονιά, αν και δεν ήταν απαραίτητα για να εμφανίζει αναλογιστικό πλεόνασμα. Τα μεγαλύτερα ελλείμματα παρουσιάζουν η ισπανική τράπεζα BSCH, η γερμανική εταιρεία κοινής ωφελείας E.ON, ο βρετανικός οργανισμός τηλεπικοινωνιών BT και η γερμανική ασφαλιστική εταιρεία Allianz.
H διεθνής σύγκριση της αναλογιστικής κατάστασης των εταιρικών συνταξιοδοτικών ταμείων είναι δύσκολη λόγω των διαφορετικών λογιστικών συστημάτων που ακολουθούσαν μέχρι πέρυσι. Αυτό θα αλλάξει από το φετινό οικονομικό έτος καθώς έγιναν υποχρεωτικά τα διεθνή λογιστικά πρότυπα για όλες τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Ενα άλλο πρόβλημα είναι η διαφορετική νομοθεσία. Για παράδειγμα, η φορολογική νομοθεσία στη Γερμανία κάνει πιο ελκυστικό για τις επιχειρήσεις να καλύπτουν απ’ ευθείας τα ταμειακά ελλείμματα για τις ασφαλιστικές υποχρεώσεις όταν προκύπτουν, παρά να έχουν προβλέψει την εκ των προτέρων κάλυψή τους σε βάθος χρόνου με αναλογιστικό τρόπο.
Πάντως η Citigroup συνιστά υπομονή μέχρι την επόμενη χρονιά, όταν τα διεθνή λογιστικά πρότυπα θα δώσουν μια καλύτερη εικόνα και θα διευκολύνουν τη διεθνή σύγκριση.